Beta-radiado: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Escarbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2) (robota aldono de: ca:Radioactivitat beta forigo de: de:Betazerfall modifo de: ar:اضمحلال بيتا
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2) (robota modifo de: zh:貝他衰變; cosmetic changes
Linio 1:
[[Dosiero:Beta decay artistic.svg|thumb|right|180px|La [[figuro de Feynman]] de &beta;β<sup>&minus;</sup>-radiado]]
'''Beta-radiado''' (&beta;β) estas aro da partikloj elsenditaj kun granda [[energio]] dum la malintegriĝo de kelkaj tipoj de [[radioaktiveco|radiaktivaj]] [[atomo]]j. Ĝi estas tipo de [[joniga radiado]]. La elsenditaj partikloj en la pli kutima '''beto-minus-radiado''' estas [[elektrono]]j; ekzistas alia tipo de radiado, '''beto-plus-radiado''' &beta;β<sup>+</sup>, kun eligo [[pozitrono]]j; tria tipo estas la [[elektrona kaptado]].
 
[[Kineta energio]] de betaj partikloj havas kontinuan spektron inter 0 kaj la maksimuma havebla energio ''Q'', kiu dependas de la fonta kaj rezulta nukleaj statoj de la disfalo. Tipa ''Q'' estas de ordo de 1 MeV, sed ĝi povas esti ankaŭ inter kelkaj keV kaj kelkaj dekoj de MeV. La plej energiaj betaj partikloj havas rapidojn tre proksimajn al la [[lumrapideco]].
Linio 6:
La procezo estas jena:
 
== &beta;β<sup>&minus;</sup>-radiado (elektrona) ==
 
La malstabilaj atomaj nukleoj kun eksceso de neŭtronoj povas stabiliĝi per la konvertado de unu neŭtrono en unu protonon, unu tre rapide forsenditan elektronon kaj unu elektronan antineŭtrinon (la [[antipartiklo]] de la [[neŭtrino]]):
Linio 20:
:<math>{}^{60}_{27}\hbox{Co}\rightarrow {}^{60}_{28}\hbox{Ni} + e^- + \bar{\nu}_e</math>
 
== &beta;β<sup>+</sup>-radiado (pozitrona) ==
 
La malstabilaj atomaj nukleoj kun eksceso de protonoj povas stabiliĝi per la konvertado de unu protono en unu neŭtronon, unu tre rapide forsenditan negativan elektronon (pozitrono) kaj unu elektronan neŭtrinon:
Linio 34:
== Elektrona kaptado (K-kaptado) ==
 
Alia tipo de &beta;β<sup>+</sup>-radiado estas la procezo de la ''elektrona kaptado'': unu protono kuniĝas al elektrono, kaj konvertiĝas en neŭtronon plus neŭtrino.
 
<math>\mathrm{p}+\mathrm{e}^-\rightarrow\mathrm{n}+{\nu}_e</math>
Linio 46:
:<math>{}^{123}_{53}\hbox{I}\rightarrow {}^{123}_{52}\hbox{Te} + {\nu}_e</math>
 
== Propraĵoj de la radioj ==
 
La beta-partikloj vojaĝas plurajn metrojn en la aero, sed estas haltigataj per maldikaj tavoloj de [[aluminio]], aŭ per aliaj malpezaj materialoj.
Linio 112:
[[uk:Бета-розпад]]
[[ur:بیٹا تنزل]]
[[zh:Β貝他]]