Slovaka lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
e korekto, formatigo
Linio 21:
 
La '''slovaka lingvo''' estas unu el [[okcidentslavaj lingvoj]]. Oni supozas, ke jam en 9a kaj 10a jarcentoj ekzistis tri dialektoj: okcidentslovaka, mezslovaka kaj orientslovaka. Ek de 10-a jarcento oni uzis slovakan lingvon nur en limigita dimensio, en 13-a jarcento fariĝis oficiala lingvo la [[Latina lingvo|latina]]. Ek de 15-a jarcento oni uzadis en skriba formo la [[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥan lingvon]], kiun enpenetris slovakismoj. Iom post iom ekestis tiel nomata kultura slovaka lingvo, kiu disvolviĝis en du formoj: kiel kultura okcidentslovakia kaj kultura mezslovakia dialektoj. Kultura okcidenslovakia dialekto fariĝis grava etapo en transiro de ĉeĥa al unua literatura slovaka lingvo, kiun leĝigis [[Anton Bernolák]]. Kultura mezslovakia dialekto fariĝis bazo por literatura lingvo, kiun leĝigis [[Ľudovít Štúr]]. En la jaro [[1851]] ekestis interkonsento inter ambaŭ grupoj – Bernolak-anoj kaj Štúr-anoj kaj oni akceptis unuecan literaturan lingvon, kies bazo fariĝis mezslovakia dialekto. Estis akceptita gramatiko, korektita de Hattala. Per eldono de Mallonga gramatiko de slovaka lingvo (1852), estis donita fundamento de novepoka literatura lingvo.
 
Slovaka lingvo havas vokalojn : u, o, a, e, i, y, ä (prononcata kiel e), kiuj ekzistas ankaŭ en longprononca formo : ú, ó, á, é, í ; ĝi havas diftongojn : ia, ie, iu, uo (= ô). Konsonantoj en slovaka lingvo estas: p, t, k, b, d, g, ť, ď, c, č, dz, dž, f, v, s, z, š, ž, ch, h, m, n, ň, l, ľ, ĺ, r, ŕ, j. En slovaka lingvo oni signas ĉiun sonanton per unu litero kaj male. Escepton formas konsonantoj ch, dz, dž. Malan escepton fomas i – y. Per la literoj i – y oni signas la saman sonanton. En la prononco ne estas inter ili diferenco. En fremdaj vortoj oni uzas ankaŭ pluajn literojn : q, w, x.
== Fonetiko ==
Slovaka lingvo havas vokalojn : u, o, a, e, i, y, ä (prononcata kiel e), kiuj ekzistas ankaŭ en longprononca formo : ú, ó, á, é, í ; ĝi havas diftongojn : ia, ie, iu, uo (= ô). Konsonantoj en slovaka lingvo estas: p, t, k, b, d, g, ť, ď, c, č, dz, dž, f, v, s, z, š, ž, ch, h, m, n, ň, l, ľ, ĺ, r, ŕ, j. En slovaka lingvo oni signas ĉiun sonanton per unu litero kaj male. Escepton formas konsonantoj ch, dz, dž. Malan escepton fomas i – y. Per la literoj i – y oni signas la saman sonanton. En la prononco ne estas inter ili diferenco. En fremdaj vortoj oni uzas ankaŭ pluajn literojn : q, w, x.
Prononcado de la slovaklingvaj literoj:
 
skrbitan prononcu kiel
{| class="prettytable"
č ĉ
|+ Prononcado de la slovaklingvaj literoj:
ň nj
skrbitan ! skribitan !! prononcu kiel
š ŝ
|-
ť tj
| č || ĉ
ž ĵ
|-
ä e
| ň || nj
ch ĥ
|-
ô uo
| š || ŝ
ď dj
|-
y i
| ť || tj
ľ lj
|-
| ž || ĵ
|-
| ä || e
|-
| ch || ĥ
|-
|-
| ô || uo
|-
| ď || dj
|-
| y || i
|-
| ľ ||lj
|}
 
Slovaka lingvo, kvankam longan tempon disvolviĝis dum aliaj kondiĉoj ol ĉeĥa lingvo, ĝi restis tre simila al la ĉeĥa. Per slovaka lingvo parolas en [[Slovakio]] preskaŭ 90 % da popolo. Multaj Slovakoj vivas en [[Ĉeĥio]], [[Usono]], [[Hungario]], [[Pollando]], [[Kanado]], [[Rumanio]], eksaj [[Sovetunio]] kaj [[Jugoslavio]] kaj en aliaj landoj.
Linio 44 ⟶ 60:
* [[Lingva familio]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektoj
|commons=Category:Slovak language
|wiktionary =Kategorio:SK
}}
 
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.slovake.eu/eo/ Slovake.eu] – senpaga multlingva paĝaro por konatiĝo kun kaj lernado de la slovaka lingvo, kreita de [[E@I]]