Armena Revolucia Federacio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
artikolo de la semajno
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 15:
}}
 
La '''Armena Revolucia Federacio''', '''Daŝnako''' aŭ '''Daŝnakcutjun''' ([[armene]]:''Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն'' ''Haj Heghap'oĥakan Daŝnakcut'jun'') estas [[politika partio]] de [[Armenio]]. Ĝi estis fondita en [[Tbiliso]], nuna [[Kartvelio]] en [[1890]] fare de [[Kristapor Mikaeljan]], [[Stepan Zorjan]], kaj [[Simon Zavarjan]]<ref name="Foundation of the ARF">{{cite web | url= http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=217| title=Armenian Revolutionary Federation Founded, Armenian history timeline|accessdate=2006-12-25}}</ref>. La partio funkcias en Armenio kaj en landoj kie la [[armena diasporo]] troviĝasĉeestas, precipe en [[Libano]] kaj en la [[Respubliko Montara Karabaĥo]]<ref name="The Lebanon">{{cite web | url= http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/456567564.pdf |title= Tachnaq party holds 2 seats in Lebanese National Assembly.|accessdate=2006-12-30 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070629155631/http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/456567564.pdf |archivedate = June 29, 2007}}</ref><ref name="Karabakh and ARF">{{cite web | url= http://www.bhhrg.org/CountryReport.asp?ChapterID=768&CountryID=2&ReportID=249&keyword= | title=ARF among parties running in NKR elections |accessdate=2007-01-03 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20061003204736/http://www.bhhrg.org/CountryReport.asp?ChapterID=768&CountryID=2&ReportID=249&keyword= |archivedate = October 3, 2006}}</ref>.
 
La ARF subtenas [[socialismo]]n kaj membras en la [[Socialista Internacio]]<ref name="ARF news 'Yerkir'">{{cite web | url= http://www.yerkir.am/eng/index.php?sub=newspaper_arm&exp=policy&month=12&year=2006&number=15&id=7786| title=ARF news 'Yerkir', Hrant Markarian Speech|accessdate=2006-12-25}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> . Ĝi posedashavas la plej grandan membronombron inter la partioj reprezentitaj en la [[Armena diasporo]], kun filioj en pli ol 200 landoj kaj teritorioj<ref name="AZG Armenian Daily">{{cite web | url= http://www.azg.am/?lang=EN&num=2006122302 | title=U.S. Embassy releases study on Armenian-Americans | accessdate=2006-12-27}}</ref>. Kompare kun aliaj armenaj partioj kiuj tendencas unuavice al edukaj aŭ humanitaraj projektoj, Daŝnako estas la plej politike orientita el tiuj organizoj kaj tradicie estis unu el la plej fervoraj subtenantoj de armena naciismo<ref name="AZG Armenian Daily"/> . La partio kampanjas por la agnoskado de la [[ Armena genocido]] kaj la rajto al ĝia riparado. Ĝi ankaŭ pledas por la establado de [[Granda Armenio]] bazita sur la [[ Traktato de Sèvres]].
 
La ARF iĝis aktiva ene de la [[Otomana Imperio]] en la fruaj [[1890-aj jaroj]] kun la celo unuigi la diversajn grupetojn en la imperio kiuj estis favorefavoris al reformo kaj defendis armenajn vilaĝojn de la masakroj kiuj estis ĝeneraligitaj en kelkaj el la armen-loĝitaj areoj de la imperio. Membroj de ARF formis grupojn de [[armena milico|fidajo]]j kiuj defendis armenajn civilulojn per armita rezisto. Daŝnako ankaŭ laboris por pli vasta celo kiel kreado de "libera, sendependa kaj unuiĝinta" Armenio, kvankam ili foje flankenlasis tiun celon favore al pli realisma aliro, kiel ekzemple akceptado de [[aŭtonomio]].
 
En [[1917]], la partio estis fundamenta en la kreado de la mallongdaŭra [[Armena Demokratia Respubliko]], kiu falis sub la premo de [[Sovetunio|sovetiaj]] komunistoj en [[1920]]<ref name="ARF.am">{{cite web | url= http://arf.am/English| title=ARF.am Home|accessdate=2006-12-27}}</ref>. Post kiam ĝia gvidantaro estis ekziligita de la komunistoj, la ARF establiĝis ene de armenaj komunumoj en la diasporo, kie ĝi helpis al la armenoj konservi la armenan kulturan identecon<ref name="ARF Shant Student Association"/> . Post la falo de [[Sovetunio]], ĝi revenis al Armenio, kie ĝi nun denove havas signifan ĉeeston kiel la gvida opozicia partio en la parlamento de Armenio. Antaŭ la elekto de [[Serĵ Sargsjan]] kiel prezidento de Armenio kaj por mallonga tempo poste, la ARF estis membro de la reganta koalicio, eĉ se ĝi nomumis sian propran kandidaton en la prezidant-elektoj.<ref name="gov.am">{{cite web|url=http://www.gov.am/en/speeches/1/item/2589/|title=RA Prime Minister Tigran Sargsyan's Speech at General Meeting of ARF "Dashnaktsutyun"|date=May 21, 2008|publisher=Government of Armenia|accessdate=19 June 2011}}</ref>.
==Historio==
===Frua historio===
[[File:Arf.jpg|thumb|280px|left|ARF-fondintoj dekstre maldekstren: [[Stepan Zorjan]], [[Kristapor Mikaeljan]], [[Simon Zavarjan]]]]
En la frua [[19-a jarcento]], [[Orienta Eŭropo]] kaj [[Rusia RusioImperio]] iĝis la centroagadcentro de grupetoj subtenante subtenantaj reformon en armenaj areoj en la [[Otomana Imperio]]. En [[1890]], rekonante la bezonon unuigi tiujn grupojn por esti pliplia efikaefiko, Kristapor Mikaeljan, Simon Zavarjan kaj Stepan Zorjan kreis novan partion nomata "Federacio de Armenaj Revoluciuloj" (Հայ Յեղափոխականներու Դաշնակցութիւն), kiu poste estus nomata "Armena Revolucia Federacio", "Daŝnako" aŭ "Daŝnakcutjun" en 1890.<ref name="Origins of the ARF">{{cite book |first = Gerard J. | last = Libaridian | title = Modern Armenia: People, Nation, State | publisher = Transaction Publishers | pages = 103, p. 106 | year = 2004 | isbn = 978-0-7658-0205-7}}</ref>
 
La [[Social-demokrata partio Hunĉakian|Socialdemokrata Partio Hunĉako]] en iu momento akceptis aliĝi, vidante ke la politika ideologio de la ARF estis socialismo. Tamen, la hunĉakanoj asertis ke la nova partio ne estis sufiĉe [[marksismo|marksisma]] kaj forlasis ĝin<ref name="Foundation of the ARF"/>. La origina celo de la ARF estis akiri aŭtonomion por la armenaj regionoj de la Otomana Imperio. La partio komencis organiziĝi en la Otomana Imperio en la 1890-aj jaroj kaj aranĝis la unuan gravan renkontiĝon en Tbiliso, [[Rusa Imperio]], en 1892<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF">{{cite book |first = Gerard J. | last = Libaridian | title = Modern Armenia: People, Nation, State | publisher = Transaction Publishers | pages = 106 | year = 2004 | isbn = 978-0-7658-0205-7}}</ref>. Dum tiu renkontiĝo, la partio adoptis malcentralizitan agadmaniero laŭ kiu la filioj en malsamaj landoj povus plani kaj efektivigi politikon en plena harmonio kun ilia loka politika medio. La celo de la partio estis la kreado de socio surbaze de la demokratiaj principoj de [[kunvenlibereco]], [[parollibereco]], [[religia libereco]] kaj agrara reformo<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF"/>.