Vikipedio

Livona lingvo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 8:
|Klasifiko= [[Urala lingvaro|Urala]]
|Fam2=[[Finn-ugra lingvaro|Finn-Ugra]]
|Fam3=[[Finnalapa lingvaro|FinnalapaFinna]]-[[samea]]
|Fam4=[[BaltfinnaBaltmara finna lingvaro|BaltfinnaBaltmara finna]]
|Fam5='''Livona'''
|Oficiala lingvo= Nenie
Linio 24:
 
[[Dosiero:Liivi keel.GIF|thumb|300px|Regionoj loĝataj de livonoj en 12-a jarcento (griza) kaj komence de 20-a jarcento (nigra).]]
La '''livona lingvo''' (''līvõ kēļ'', ankaŭ ''rāndakēļ'') estas ano de la finna branĉo de la [[Finn-ugra lingvaro]]. LaLaŭ ĝi la historia regiono [[Livonio]] ricevis sian nomon. Nuntempe, la livona estas parolata de nur 10-40 personoj en [[Latvio]] kaj ĝin minacas malapero. La lastaj parolantoj de la livona lingvo loĝas en marbordaj vilaĝoj, norde de [[Kuronio]], proksime al la urbo [[Ventspils]]. Haltu! Tio ne pli estas tiel. En la soveta periodo estis regiono kum livonaj vilaĝoj landlima regiono - kaj militara barregiono. Normala vivo tie estis tre malfacila kaj plej multaj livonoj foriris de la marborda regiono. Ĉe laj novaj loĝlokoj estis malfacila, renkonti tiaj, cum tioj povis paroli propran livonian lingvon. Tial parolis malmultaj ja malmultaj Livonoj tion lingvon. Ek de 1972 livonoj kunvenigis en Rigo kaj Ventspilso, konservi malpleije proprajn maljunajn kantojn. Kaj nun venas novaj kantoj en la repertuaro de (nun) preskaŭ 10 grupoj de muzika.
 
Laŭ esploroj pri loknomoj la livona estis pli frue parolata en pli vasta areo, kiu kovris ĉ. duonon el la teritorio de nuntempa Latvio. La [[latva lingvo]] havas multe da influo de la livona lingvo kaj la diferencoj inter la latva kaj la [[litova lingvo|litova]] estas parte pro la influo de la livona lingvo. Ankaŭ la latva lingvo influis multe al la livona kaj kaŭzis diversajn malsimilecojn inter la livona kaj aliaj finnaj lingvoj.
 
Linio 33 ⟶ 34:
 
A/a, Ā/ā, Ä/ä, Ǟ/ǟ, B/b, D/d, Ḑ/ḑ, E/e, Ē/ē, F/f, G/g, H/h, I/i, Ī/ī, J/j, K/k, L/l, Ļ/ļ, M/m, N/n, Ņ/ņ, O/o, Ō/ō, Ȯ/ȯ, Ȱ/ȱ, Õ/õ, Ȭ/ȭ, P/p, R/r, Ŗ/ŗ, S/s, Š/š, T/t, Ț/ț, U/u, Ū/ū, V/v, Z/z, Ž,ž.
 
== Livonoj kaj Esperantistoj ==
Into Ĉaĉo, Petero Dambergo kaj Hildo Griivo kompilis kune manuskripton kun 200 paĝoj - ĝia titolo estas "Esperantisto en LatvijoLatvio ĉe LivojLivonoj". En jaro 1966 estis finita manuskripto. Bedaŭrinde ne estas konata, kie tio estas nun. Sed estas konata, ke Zojo trovis por propra libro ideojn tie.
 
== Historio ==
Dum la [[13-a jarcento]] troviĝis 30. 000 parolantoj de la livona kaj dum la [[19-a jarcento]] ankoraŭ 2. 000. Post la sendependiĝo de Latvio la livona kulturo ekfloris. Dum la 1930-aj jaroj la livona estis uzata en literaturo. La [[Sovetunio|Sovetunia]] epoko, kun i.a. limigoj por la loĝantoj de marbordaj regionoj, kaŭzis fortajn batojn al la livonaj vilaĝoj. Parto el la parolantoj ekloĝis en urboj, i.a.inter alie en [[Rigo]].
 
== Bazaj frazoj ==
Linio 53 ⟶ 55:
; ikš, kakš, kuolm, nēļa, vīž, kūž, seis, kōdõks, īdõks, kim : unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek
 
<!-- La sekva ĉapitro estas iusence amuza, sed sendube tre neenciklopedia ...
== Kie ni povas aŭdi kaj paroli livonan lingvon? ==
En liber-aer-muzejola subĉiela muzeo de Rigo en livona bieno semajnfine. Bonvenon! Jes, kaj ĉi tie mi volas diri: Zojo estas preskaŭ parto de livona bieno en liber-aer-muzejo de Rigo. Se tie estas una virino, demandi "kui sindā nutāb?", kio signifas "kiu estas via nomo?" - se ŝi estas Zojo, vi povas diri "väggi jõvīst", tio estas "tre bone" Mi ne scias, ĉu Zojo parolas esperante. Sed ŝi povas paroli ruse kaj germane. Kaj se ŝi diris al vi, kie estas manuskripto, tiam meti tion ĉi tien!!! Dankon = Tienū.
-->
 
== Aliaj projektoj ==
{{projektoj|commons=Category:Livonian language}}
Linio 65 ⟶ 68:
 
== Vidu ankaŭ ==
* la artikolon pri la historia regiono [[Livonio]].
 
[[Kategorio:Finna lingvaro]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Livona_lingvo"