Armena Revolucia Federacio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Linio 30:
La [[Social-demokrata partio Hunĉakian|Socialdemokrata Partio Hunĉako]] en iu momento akceptis aliĝi, vidante ke la politika ideologio de la ARF estas socialismo. Tamen, la hunĉakanoj asertis ke la nova partio ne estis sufiĉe [[marksismo|marksisma]] kaj forlasis ĝin<ref name="Foundation of the ARF"/>. La origina celo de la ARF estis akiri aŭtonomion por la armenaj regionoj de la Otomana Imperio. La partio komencis organiziĝi en la Otomana Imperio en la 1890-aj jaroj kaj aranĝis la unuan gravan renkontiĝon en Tbiliso, [[Rusia Imperio]], en 1892<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF">{{cite book |first = Gerard J. | last = Libaridian | title = Modern Armenia: People, Nation, State | publisher = Transaction Publishers | pages = 106 | year = 2004 | isbn = 978-0-7658-0205-7}}</ref>. Dum tiu renkontiĝo, la partio adoptis malcentralizitan agadmanieron laŭ kiu la filioj en malsamaj landoj povus plani kaj efektivigi politikon en plena harmonio kun ilia loka politika medio. La celo de la partio estis la kreado de socio surbaze de la demokratiaj principoj de [[kunvenlibereco]], [[parollibereco]], [[religia libereco]] kaj agrara reformo<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF"/>.
 
===RusaRusia Imperio===
[[Dosiero:Aleksandr Fedorovich Kerensky.jpg|thumb|[[Aleksandr Kerenskij]], la advokato kiu defendis la daŝnakanojn.]]
La Armena Revolucia Federacio iom post iom akiris signifan forton kaj simpation inter rusiaj armenoj. Plejparte pro ĝia rekta malsinteno al la [[Otomana Imperio]], la partio ĝuis la subtenon de la centra rusa administracio kaj ĝia ekstera politiko havis la saman paraleligon ĝis [[1903]]<ref name="Anna Geifman">{{cite book | last = Geifman | first = Anna | title = Thou Shalt Kill: Revolutionary Terrorism in Russia, 1894–1917 | pages = 21–22 | isbn = 978-0-691-02549-0}}</ref>. laLa [[12-an de junio]] [[1903]], la carismaj aŭtoritatoj aprobis edikton por ke ĉiuj proprietaĵoj de la [[Armena Apostola Eklezio]] estu sub imperia kontrolo. Kontraŭ tiu edikto ARF opoziciis, ĉar ĝi perceptis la caristancaran edikton kiel minacon al la ekzisto de la armena nacio. Kiel rezulto, la ARF-estraro decidis defendi armenajn preĝejojn per sendado de milicanoj kiuj funkciis kiel gardistoj kaj per organizado de manifestacioj<ref name="Anna Geifman"/><ref name="tempest">{{cite book |first = Simon | last = Vratsian | title = Tempest-Born DRO | publisher = Armenian Prelacy, New York, translated by Tamar Der-Ohannesian | pages = 13–22 | year = 2000}}</ref>.
 
En 1905-1906, krevis la [[armena-tataraj masakroj]] krevis dum kiuj ARF engaĝiĝis en armitajarmitajn agadojagadojn. Kelkaj fontoj asertas ke la rusarusia registaro incitis la masakrojn por plifortikigi sian aŭtoritaton dum la revolucia tumulto de 1905<ref name="Stalin">{{cite web | url= http://www.marxists.org/history/etol/writers/souvar/works/stalin/ch03.htm |title=
"A Critical Survey of Bolshevism" - Stalin|accessdate=2007-08-05}}</ref> . La unua ekaperoeksplodo de perforto okazis en [[Bakuo]], en [[februaro]] [[ 1905]]<ref name="Tadeusz">{{cite book |first = Tadeusz | last = Swietochowski | title = Russian Azerbaijan, 1905–1920. The Shaping of a National Identity in a Muslim Community | publisher = Cambridge University Press | pages = 41–42 | year = 1985 | isbn = 978-0-521-52245-8}}</ref>. La ARF respondecigis la rusajn aŭtoritatojn pro senmoviĝo kaj instigo al masakroj kiuj estis parto de pli granda [[kontraŭarmenismo|kontraŭ-armena]] politiko. La [[11-an de majo]] [[1905]], la revolucia daŝnakano [[Drastamat Kanajan]] murdis rusanla guberniestron generalogeneralon Nakaŝidze, kiu estis vidatataksata de la armena loĝantaro kiel ĉefa instiganto de malamo kaj konfrontiĝo inter armenoj kaj [[Azeroj|tataroj]]. Nekapablaj fidi sin je registaraj trupoj por protekti siajn interesojn kaj trajtojnrajtojn, la armena burĝaro turniĝis al la Armena Revolucia Federacio por protekto. La Daŝnak-gvidantoj argumentis ke, ĉar la armenaj laboristoj estas diskriminaciataj, la defendo alde la armena burĝaro estus esencajgrava por lakonservo de laboreblecoj depor armenaj laboristoj, kiuj estus dungotaj de burĝaj armenoj<ref>{{cite book | last = Libaridian | first = Gerard J. | title = Modern Armenia: People, Nation, State | pages = 17 | isbn = 978-0-691-02549-0}}</ref>. laLa sendito de la rusa caro en [[Kaŭkazio]], Voroncov-Daŝkov, raportis ke la ARF havis la plejan respondecon pri la masakroj<ref>{{ru icon}}«Всеподданейшая записка по управлению кавказским краем генерала адьютанта графа Воронцова-Дашкова», СПб.: Государственная Тип., 1907, с.12</ref>. La ARF, aliflanke, argumentis ke ĝi helpis organizi la defendon de la armena loĝantaro kontraŭ islamaj atakoj. La batoj suferintajagado de la daŝnakanoj dum la masakroj iĝis katalizilo por la firmiĝo de la islama komunumo de Kaŭkazio<ref name="Tadeusz"/> . Dum tiu periodo, la ARF subtenis la armitan agadon, inkluzive de [[terorismo]], kiel necesa por la atingo de siaj politikaj celoj<ref>{{cite book | last = Suny | first = Ronald | title = Transcaucasia, Nationalism, and Social Change: Essays in the History of Armenia, 2nd edition | pages = 166–167 | year = 1996 | isbn = 978-0-472-06617-9}}</ref>.
 
En [[januaro]] [[1912]], 159 membroj de la ARF (advokatoj, bankistoj, negocistoj kaj aliaj intelektuloj) estis pridemanditaj antaŭ la rusa senatoSenato pro ilia partopreno en la partio. Ili estis defenditaj de la tiama advokato [[Aleksandr Kerenskij]], kiu defiis multajn el la ''pruvoj'' uzitaj kontraŭ ili kiam la "originaj enketistoj estis instigitaj antaŭ la loka administracio uzi ajnan haveblan rimedon" por kondamni la homojn<ref>{{cite book
| last = Abraham
| first = Richard
Linio 45:
| location = New York
| pages = 53
| isbn = 978-0-231-06109-4}}</ref>. Kerenskij sukcesissukcese postulis por ke la kazo de unu el la akuzitoj estu ree ekzamenita. Li kaj pluraj aliaj advokatoj "faris malkaŝe malestimajn deklaraciojn" pri tiu afero per la rusa gazetaro, kiu estis malpermesita sekvi la procezonproceson kontraŭ Daŝnako, kaj tion metis en embarasigan situacion al la senatanoj. La Senato poste malfermis enketon kontraŭ la ĉefa magistratano kiu faris la atakojn kontraŭ la Daŝnak-membroj kaj konkludis ke li estis freneza. Naŭdek kvar94 el la juĝitoj estis malkondamnitajabsovitaj, dum la resto estis aŭ kaptitaj aŭ ekzilitaj por diversjaraj periodoj, la plej severa estisel kiuj egalis al ses jaroj.<ref>Abraham. ''Alexander Kerensky'', p. 54</ref>
 
===Persa Imperio===