Fujaro: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e r2.7.1) (robota aldono de: be:Фуяра |
plilarĝigo |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Fujaro ludado tuta bildo.jpg |thumb|250px|left|
'''Fujaro''' estas tipa slovaka ligna popola blova [[muzika instrumento]]. Ĝi similas al [[gotiko|gotika]] basa tri-trua [[fajfilo]], kiu estis amase disvastigita kaj konata en [[Eŭropo]] dum 12-a kaj 13-a jarcentoj.
'''Fujaro''' estas tipa slovaka ligna popola blova [[muzika instrumento]]. Malgaja kaj melankolia [[tono]] faras ĝin escepta inter ĉiuj muzikaj instrumentoj. Ĝia deveno ne estas konata. Fujaron paŝtistoj uzas ĉe ŝafpastado kaj ankaŭ ĉe malsamaj solenaj kaj malĝojaj okazoj. Ĉe sonoj de fujaro homoj naskiĝis kaj mortis. En ĉirkauaĵon kaj valojn ĝi anoncas per signalaj tonoj staton en ŝafejo. Fujarludo estas pretendema kaj postulas bonan aŭdsenton de la ludisto. Fujarludisto akompanas sian fujarludon per kanto. Areo de fujar-uzado en centra [[Slovakio]] (teritorio [[Podpoľanie]]) estas ĉirkaŭ 500 km². Ĝia melodian sonon uzis en siaj komponaĵoj ankaŭ slovakaj muzikaj komponistoj ([[Svetozár Stračina]] kaj aliaj). Prave ĝi apartenas al la kultura heredaĵo de homaro.▼
Sono de fujaro estas malgaja kaj melankolia. Laŭ slovakaj spertuloj pri fujaro estas ĝia devenloko en areo norde de [[Banská Bystrica]] en ĉirkaŭaĵo de [[Slovenská Ľupča]].
▲
De la [[25-a de novembro]] [[2005]] fujaro estas en listo de (nemateria) monda kultura heredĵo [[UNESCO]].<ref name=UNESCO>[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00099&topic=desc "The Fujara and its Music"] (''Fujaro kaj ĝia muziko''), [[UNESCO]], [[2005]], [[2008]].</ref>
== Priskribo ==
[[Dosiero:Fujaro blovado detalo.jpg|thumb|200px|right|Blovado]]
Fujaro estas de 70 cm ĝis 190 cm (laŭ agordado) longa ligna fajfilo kun tri truoj. Ĝi havas helpan fajfileton por alkondukado de aero. Tiuj ĉi partoj estas kunligitaj per ledaj rimenetoj. Fujaroj estas ornamitaj en pluraj manieroj: profunda kaj malprofunda [[lignoskulptado]], kolorigo per natura koloro de [[juglandarbo|juglandarbaj]] fruktujoj aŭ per [[hidrogena klorido]] kaj per enbatado de maldikaj metalaj strioj. Ankaŭ eblas lasi fujaron en naturala, kruda aspekto.
La plej ofte uzata ligno por elfarado de la instrumento estas ligno de [[Nigra sambuko]]. Nuntempe oni foje produktas fujaron ankaŭ de plasto, plejparte de [[PVC]]. Avantaĝo de plasto estas multoble malpli alta kosto kaj ĝia disponeblo (kiel akvokonduk-tuboj). Tamen multaj kontraŭas uzadon de plasto ĉar laŭ ili plasto estas maltaŭga materialo por fujaro. Laŭ ili plasto tute detruas senton de natura instrumento, kiun povas doni nur ligno. Ekzistas multaj popolaj konsiloj pri materialo por fujaro, ekz. ke "la ligno aŭdu nek rivereton nek kokojn nek preĝejan sonorilon". Aŭdado de rivereto kaj kokoj rilatas al fekundeco de grundo, se la grundo estas tre fekunda do arbo kreskas tro rapide kaj ties ligno estas maltaŭga. Aŭdado de preĝeja sonorilo rilatas al libereco kiu estis limigata de multaj flankoj, inkluzive religian liberecon limigitan fare de [[kristanismo|kristanoj]].
En centra Slovakio en vilaĝo [[Korytárky]] ([[distrikto Zvolen]]) fujara festivalo efektiviĝas dum somero.▼
▲En centra Slovakio en vilaĝo [[Korytárky]] ([[distrikto Zvolen]])
[[Dosiero:Fujaro ornamo.jpg |thumb|200px|left|Ornamo]]
== Referencoj ==
<references>
== Vidu ankaŭ ==
* [[finfajfilo]]
== Eksteraj ligoj ==
| |||