Endanĝerigataj lingvoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e korektiĝis "kresko"
Linio 45:
La “merkato” de konkursantaj lingvoj estas distordita dum longa tempo de la materia, politika kaj simbola dominado al la mondo fare de kelkaj komunumoj. Tio rezultigis ke popoloj perdis lingvojn kiujn ili valoris kaj komunumajn strukturojn kiuj ankoraŭ valorus por ili. Plej evidente, kvankam la riĉeco de la mondo pliiĝis, la malriĉaj restis same malriĉaj.
 
Rimedoj plejprobable sukcesaj por konservi malgrandajn lingvojn estas kiuj helpos plibonigi la vivnivelon de iliaj parolantoj en daŭrigebla maniero. Dum la lastaj tri jardekoj de la 20a jarcento, oni montris ke multaj supozoj pri evoluigado estas malvalidaj. Forigo de arbaroj, la biodiverseca krizo, erozio de grundo, klimatoŝanĝado, poluado, la perdo de vivrimedoj pro ŝanĝoj en la ĉirkaŭaĵo, ĉiuj estas simptomoj de la nedaŭrigebla vojo laŭ kiu ekonomia kresokresko estas provata. Multaj tiaj projektoj estas financataj de la Monda Banko aŭ Internacia MonFonduso. Ili foje kaŭzas la katastrofan perdon de biolingva diverseco kaj la sola vojo halti tion estas ŝanĝi ilian konduton. La marĝenigo de minoritatoj, kiu estas la ĉefa kaŭzo de lingvomorto, estas intime ligita kun ili ĉiuj.<ref name="nettle" />
 
La koston de nedaŭrigebleco ne pagas la homoj de la metrolpolaj centroj; tiun koston pagas la periferia malriĉularo, kies fiŝejoj estas malplenaj, kies ĝardenoj perdas grundon, kies akvo estas poluita, kiuj ne povas kolekti arbarajn produktojn. La unuflankeco de monda evoluigado, favorante la urbajn elitojn, likvigadon de rimedoj, kaj homogenecon, neniel estas rezultoj de libera merkato. Ili estas simptomoj de la dominado de rimedoj kaj oportunoj fare de malgranda grupo de koloniaj kaj postkoloniaj elitoj.