Kiel registrite je 05:53, 28 okt. 2011 redakti Pino~eowiki (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 33 167 redaktoj →‎Esperanto vivo ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 10:35, 28 okt. 2011 redakti malfari Andrew Woods (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 390 redaktoj klimato Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 137: '''La-Valeto''' ([[malte]]: ''La Valletta'') estas la [[ĉefurbo]] de [[Malto (lando)\|Malto]] kaj situas sur [[duoninsulo]] de la [[Malto (insulo)\|insulo Malto]]. Ĝi havis 6098 loĝantojn je decembro [[2008]]. En la [[malta lingvo]] oni konas ĝin kiel ''il-Belt'' (la urbo). Fondita en [[1566]] ĝia nomo devenas de [[Jean de la Vallette]], ~~grandmastro~~grandmajstro de la [[Malta Ordeno]], kiu ekkonstruis la ĉefan [[preĝejo]]n de la insulo. En La Valeto troviĝas gravaj konstruaĵoj kiel la [[Parlamento\|parlamentejo]] de Malto aŭ la '''Belarta Nacia Muzeo''' ([[Monda Kulturheredaĵo de UNESKO]]). Iom post iom ĝia loĝantaro malkreskis, dum kreskis la loĝantaro de aliaj maltaj urboj kiel [[Birkirkara]], malgraŭ tiu fakto La Valeto estas daŭre la ekonomia centro de la lando. Linio 144: La urbo troviĝas sur la insulo de Malto kaj do partoprenas sian historion kun la insulo. Tuj post la fino de la sieĝo de Malto en 1565, la Ordeno decidis fondi novan urbon sur la duoninsulo Xiberras por fortigi sian pozicion en Malto kaj alligi la Kavalirojn al la insulo. La fondŝtonon metis la ~~Grandmastro~~Grandmajstro de la Ordeno, Jean Parisot de la Valette, la 28-an de marto 1566. La unua konstruaĵo estis la Preĝejo de Nia Sinjorino de Venkoj ~~Preĝejo~~. En sia libro ''Dell'Istoria della Sacra Religione et Illustrissima Militia di San Giovanni Gierosolimitano'' (eo: ''La Historio de la Religio Sankta kaj la Milico Glora de Sankta Johano de Jerusalemo''), verkita inter 1594 kaj 1602, Giacomo Bosio skribis ke kiam oni la angulŝtonon metis, grupo de olduloj diris "''Iegi zimen en fel wardia col sceber raba iesue uquie!''" (moderne: "''Jiġi żmien li fil-Wardija [l-Għolja Sciberras] kull xiber raba’ jiswa uqija!''") ke signifas "Tempo venos kiam ĉiu peco da tero de la Monteto de Sciberras valoros sian pezon da oro." ~~Grandmastro~~Grandmajstro La Valette mortis la 21-an de aŭgusto 1568 en aĝo de 74 jaroj, kaj neniam vidis la finon de la konstruado de sia urbo. Unue entombiĝis li en la preĝejo de Nia sinjorino de la Venkoj, tamen liaj restoj troviĝas nuntempe en la Kunkatredalo de Sankta Johano, inter la tomboj de aliaj ~~grandmastroj~~grandmajstroj de la Kavaliroj de Malto. Francesco Laparelli estis la urbplanisto ĉefa kaj lia plano diferencis multe de la mezepoka malta arkitekuro kun malregulaj serpentumantaj vojetoj. Li desegnis la novan urbon sur rektangula krado, sen ''collacchio'' (areo nur por la konstruaĵoj gravaj). La vojojn li desegnis larĝaj kaj rektaj, komencantaj centre ĉe la Urbpordego kaj finantaj ĉe la Fuorto de Sankta Elmo, kiu supervidas la maron de altaĵo de 47 metroj. La malta arkitekto Gerolamo Cassar desegnis kelkajn konstruaĵojn. Post la foriro de la Kavaliroj kaj la franca okupacio mallonga, la konstruado rekomencis je brita regado. Oni larĝigis pordegojn kaj novajn domojn, malkonstruis kaj rekonstruis multe. Aeratakoj naziaj kaj faŝistaj dum la Dua Mondmilito kaŭzis grandan detruadon. La Operejo apud la eniro de la urbo ruinas ankoraŭ. ==Klimato== La duoninsulo de Valeto havas du naturajn havenojn, Marsamxett kaj la Grandiozan Havenon. La Grandioza Haveno estas la pli grava, kun kajoj ĉe Marsa. Ekskursoŝipa terminalo situas ĉe la digo malnova de la Akvorando kiun konstruis Grandmajstro Manuel Pinto de Fonseca. La Valeto havas mediteranean klimaton kun varmegaj, sekaj someroj kaj mildaj, malsekaj vintroj. La temperaturojn moderigas la proksimeco al la maro. Averaĝaj altaj temperaturoj varias de proksimume 15°C (59°F) en januaro ĝis proksimume 30°C (86°F) en aŭgusto, kaj averaĝaj malaltaj temperaturoj varias de proksimume 10°C (50°F) en januaro ĝis 22°C (72°F) en aŭgusto. ==Esperanto vivo==

La-Valeto: Malsamoj inter versioj