Ĉokolado: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
HRoestBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.6.5) (robota aldono de: su:Coklat
aldono
Linio 2:
'''Ĉokolado''' estas dolĉa [[manĝaĵo]] kaj [[trinkaĵo]] farita el [[kakao]].
 
== Etimo ==
En plej multaj dialektoj de la [[navatla lingvo]], ĉokolada trinkaĵo nomiĝas ”ĉikola:tl”, kaj simile en aliaj lingvoj de centra Ameriko.
Laŭ la Etimologia vortaro de Esperanto la esperanta vorto estiĝis el diverslingvaj formoj, nome angla kaj hispana chocolate, franca chocolat, germana Schokolade, itala cioccolata, pola czekolada kaj rusa шоколад (ŝokolod). La hispana vorto baziĝas sur konfuzo de la aztekaj vortoj ''ŝokoatl'' "trinkaĵo el fermentita maizo" kaj ''kakaŭatl'' "trinkaĵo el kakao kaj maizo". Laŭ tio la meza l aperis pro analogio kun aliaj nomoj por trinkaĵoj, kiel ekz. ''posolatl'' "trinkaĵo el kuirita maizo".<ref>Etimologia vortaro de Esperanto, volumo 1: A - D, paĝo 83</ref>
La vorto estas formita de ''ĉikol'' ’kirlilo’ (uzata en preparo de la trinkaĵo) + ''a'' ’akv’ + ''tl'' ’o’.
 
En plej multaj dialektoj de la [[navatla lingvo]], ĉokolada trinkaĵo nomiĝas ”ĉikola:tl”, kaj simile en aliaj lingvoj de centra Ameriko.
 
LaLaŭ alia hipotezo la vorto estas formita de ''ĉikol'' ’kirlilo’ (uzata en preparo de la trinkaĵo) + ''a'' ’akv’ + ''tl'' ’o’.
Ŝajne estis tiu vorto, kiu unue trovis sian vojon en eŭropajn lingvojn. Daŭre oni diras ”ĉikolate” en [[Hispana lingvo|hispanaj]] dialektoj ([[Andaluzio|andaluzia]], [[Asturio|asturia]], [[Aragono|aragona]]) kaj ”ĉikolata” en [[Itala lingvo|italaj]] (nica, liguria, piemonta, lombardia, sicilia, kalabria) kaj en la [[Romanĉa lingvo|romanĉa]], [[Sarda lingvo|sarda]] kaj [[Malta lingvo|malta]] lingvoj, kaj ankaŭ en la [[Turka lingvo|turka]]. Iom poste disvastiĝis la formo ”ĉokolate” pere de la [[Hispana lingvo|hispana]]. La origino de la unua ”o” ne estas vere konata.<ref>Karen Dakin kaj Søren Wichmann (2000) “CACAO AND CHOCOLATE
A Uto-Aztecan perspective“ ''Ancient Mesoamerica, 11'', 55–75.</ref>