Muso: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 18:
| genus_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758
}}
'''Muso''' (''Mus'') estas genro el familio de [[musedoj]]. La plej konata estas la [[hejma muso]] (''Mus musculus''), tre malgranda [[ronĝuloj|ronĝulo]] kiu vivas kutime en domoj. Tiu ĉi [[ronĝuloj|ronĝulo]] estas ofte manĝata perde grandaj birdojrabobirdoj, ekzemple agloj kaj akcipitroj.
 
Ili invadas domojn por nutraĵo kaj porokaze por ŝirmo. La peromisko blankpieda (''Peromyscus leucopus'') kaj la peromisko longvosta (''Peromyscus maniculatus''), kiel kelkaj aliaj oftaj specioj de musecaj ronĝuloj tra la tuta mondo, faras nestojn interne de domoj, sed ili apartenas al aliaj genroj. [[Kato]]j, sovaĝaj [[hundo]]j, [[vulpo]]j, [[rabobirdo]]j, [[serpento]]j, kaj eĉ kelkaj [[artropodo]]j predas multe musojn. Tamen, la muso estas unu el la plej sukcesaj genroj mamulaj sur la tero nuntempa.
 
Musoj estas porokaze malutilaj ronĝuloj: ili difektas kaj manĝas rikoltojn, kaŭzas strukturan damaĝon, kaj disvastigas morbojn per siaj parazitoj kaj feko. En Nordameriko, la spirado de polvonpolvo kiu kontaktis musan fekon povas kaŭzi HPS ([[hantaviruso|hantavirusan]] pulmosindromon), mortigan malsanon.
 
Unuavice noktaj bestoj, musoj kompensas sian malbonan vidsenson per aŭdsenso vigla, kaj fidas al la flarsenso por trovi nutraĵon kaj eviti predantojn.