Anglikanismo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Narvalo (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
AAld: + 4 bildoj + 4 eksteraj ligiloj + 1 ligoj + (vidu diskuton) |
||
Linio 1:
'''Anglikanismo''' estas la [[kristanismo]] de la [[Eklezio de Anglio]], kiu devenis sendependa de la [[katolikismo|Romkatolikisma]] Eklezio dum la reĝeco de de [[Henriko la 8-a]]. Estas ĉirkaŭ 70 milionoj anglikanoj tra la mondo, precipe en [[Britio]], [[Nordameriko]], [[Afriko]] kaj [[Oceanio]]. Anglikanismo estis la precipa eklezio en la [[angla lingvo|anglalingva]] mondo dum 1600-1800. Nun nur ĉirkaŭ 13% de anglalingvanoj estas anglikanoj. La eklezio nun kreskas plejrapide en Afriko.
Anglikanismo komencis kiel sendependa branĉo de la eklezio dum politika disputo inter angla reĝo kaj roma papo. Ĝi estas tre katolikeska, sed, post jarcentoj de [[protestantismo|protestantigado]] en la kulturo de [[Anglio]], ĝi nun ofte ŝajnas protestanta en praktiko, kvankam ĝi ankoraŭ estas katolika en [[rito]] kaj strukturo. Malsimile al la romkatolika eklezio, sacerdotoj povas edzigi kaj en iuj landoj, virinoj povas esti ordinita kiel sacerdotoj kaj eĉ episkopoj en Nordameriko.
La [[Usono|usona]] branĉo de anglikanismo estas nomata [[episkopanismo]]. La fruaj usonanoj ŝanĝis la nomon por ne havi tiom evidentan ligon al la iama kolonia mastro [[Anglio]].
Anglikanismo estis normigita per:
* La [[39 Artikoloj]]
* La [[Libro de Komuna Preĝado]].
Sed la hodiaŭa Anglikanisma havas ankaŭ fortan influecon de la teologio de la [[Movado de Oksfordo]].
Anglikanoj havas sep [[sakramento|sakramentoj]], sed nur du estas necesa por savo: [[komunio]] kaj [[bapto]].
La eklezio de ĉiu lando ja estas sendependa, sed la eklezioj tra la mondo penas kunakordigi doktrinon kaj politikon kaj eviti skismon per la [[Konferenco de Lambeth]], kiu kunvenis ĉiu dek jaroj. La eklezioj en Britio kaj Nordameriko estas ĝenerale liberala, sed la de Afriko estas multe pli tradicia (ekzemple, pri [[samseksemo]] kaj [[demonoj]]).
Same kiel la romkatolikaj kaj [[ortodoksismo|ortodoksaj]] eklezioj, la episkopoj kaj sacerdotoj estas legitimita per [[apostola posteuleco]].
Linio 22:
=== Historio ===
Henry la 8-a, reĝo de [[Anglio]], apartigis la eklezion en lia lando por permesi sin eksedzinigi [[Katarina de Aragono|Katarinan de Aragono]], kiu ne povis doni al li filon. La [[papo]] en Romo ne permesis la nuligon de la edzinigo de Katarina, do Henry sendependigis la eklezion en Anglio de [[katolikismo|Romo]] je 1534, nomis sin la kapo de la nova eklezio, kaj tiam permesis la eksedzinigon. Angliaj episkopoj, tamen, ne ŝanĝis, do la anglia eklezio ĉiam havas apostolan posteulecon.
Dum lia vivo, [[Henriko 8-a (Anglio)|Henry la 8-a]] ne ŝanĝis eĉ iomete la riton de la eklezio, sed post lia morto, protestanta influeco eblis pligrandigi en la eklezia. La lingvo de la eklezia devenis la angla kaj ne la latina, ekzemple.
Anglikanismo ne reunigis kun la katolikismo, ĉar [[Elizabeto 1-a (Anglio)|Elisabeto 1-a]], reĝino de 1558 ĝis 1603 estis filino de la edzeco de Henry la 8-a kun [[Ann Boleyn]], edzecon la papo ne permesis. Pro tio Elisabeto devis plifortigi protestantismo en Anglio pro ne estus nelegitima kaj tiamaniere ne havus rajton esti reĝina. En [[Elisabeta Epoko|tia granda epoko]] de la registraro de Elisabeto, Anglio protestantiĝis tiel profunda, ke rekatolikiĝi ne eblis, mem la batalo inter protestantismo kaj katolikismo daŭris ĝis 1689.
Linio 31:
==Vidu ankaŭ:==
* [[Metodistoj]]
* [[Episkopanismo]]
[[Kategorio:Anglikanismo]]
<gallery>
Dosiero:St Matthews Ottawa.jpg|<!-- thumb|left|180px|es:Típica iglesia anglicana es->eo:_Típica_ eklezio _anglicana_ -->
Dosiero:Trinidad-Anglican-Episcopal-Coat-of-Arms-large.png|<!-- thumb|left|180px|es:Escudo episcopal anglicano de Trinidad -->
Dosiero:Hans Holbein d. J. 049.jpg|<!-- thumb|left|180px|es:[[Enrique VIII de Inglaterra]]. es->eo:[[Henriko la 8-a]]. -->
Dosiero:Walsinghamprocession.jpg|<!-- thumb|left|180px|es:Procesión con la imagen de la Virgen Santísima de la Cofradía Nacional Anglicana de Walsingham. es->eo:_Procesión_ _con_ _la_ bildo _de_ _la_ _Virgen_ _Santísima_ _de_ _la_ _Cofradía_ _Nacional_ _Anglicana_ _de_ _Walsingham_. -->
</gallery>
<br clear=all>
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://www.anglicancommunion.org <!-- es:Sitio Oficial de la Comunión Anglicana en:Anglican Communion -->
{{el}} http://www.iglesiaanglicana.org <!-- es:Iglesia Anglicana de Colombia es->eo:Eklezio _Anglicana_ _de_ Kolombio en:Inglesia Anglicana - Diócesis de Cristo el Buen Pastor en->eo:_Inglesia_ _Anglicana_ - _Diócesis_ de _Cristo_ el _Buen_ Pastoro -->
{{el}} http://www.anglican.ca/index.htm <!-- es:Iglesia de Canadá es->eo:Eklezio _de_ Kanado en:Anglican Church of Canada website en->eo:_Anglican_ (Eklezio, Kirko, Preĝejo) de Kanado retejo -->
{{el}} http://www.cofe.anglican.org <!-- es:Iglesia de Inglaterra es->eo:Eklezio _de_ Anglio -->
{{Aldonaj bildoj}}
{{Aldonaj eksteraj ligiloj}}
[[en:Anglicanism]]
| |||