Kiel registrite je 23:56, 5 feb. 2006 redakti Robert Weemeyer (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 16 875 redaktoj e Sintaksaj elementoj movita al Frazelemento: La artikolo mem uzas tiun pli trafan vorton. ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 00:22, 6 feb. 2006 redakti malfari Robert Weemeyer (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 16 875 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: __NOTOC__ ~~'''Sintaksaj elementoj'''. La terminologio de la SE ne estas unuece fiksita. La suba klasifiko estas provo de unuecigo.~~ Konsiderante la ~~vortojn~~[[vorto]]jn laŭ ilia funkcio en la [[frazo]], oni nomas ilin '''frazelementoj.''' Oni distingas la sekvantajn frazelementojn:▼ == Subjekto == Konsiderante la vortojn laŭ ilia speco, oni nomas ilin parolelementoj (substantivo, pronomo, adjektivo, verbo, adverbo, numeralo, artikolo, prepozicio, konjunkcio, subjunkcio, interjekcio).▼ [[Subjekto]] estas tio, pri kio oni asertas plenumon de ago aŭ havon de stato: * ''Voli'' estas preskaŭ povi. * ''La hundo'' bojas. * ''Sia'' estas pli kara ol najbara. * ''Du'' estas duono de kvar. * ''Kiu'' venis? == Predikato == ▲Konsiderante la vortojn laŭ ilia funkcio en la frazo, oni nomas ilin frazelementoj. Oni distingas la sekvantajn frazelementojn: 2. [[Predikato:]] estas vorto esprimanta agon aŭ staton asertatan pri la subjekto. Ĝi povas esti ▼ a)# predikato memstara: ~~(la~~La arboj ''floras~~), <br>~~.''▼ b)# [[kopulo]], kiu bezonas kompletigon: ~~(la~~La kampo ''estas'' verda; li ''iĝis'' soldato). ~~<br>~~▼ == Objekto == ~~1. Subjekto: tio, pri kio oni asertas plenumon de ago aŭ havon de stato (voli estas preskaŭ povi; la hundo bojas; sia estas pli kara ol najbara; du estas duono de kvar; kiu venis?~~ 3.[[Objekto]] ~~Objekto:~~estas vorto esprimanta ion, al kio la ago rekte direktiĝas ~~(mi vidis homon).~~:▼ * Mi vidis ''homon.'' == Adjektivo == ▲2. Predikato: vorto esprimanta agon aŭ staton asertatan pri la subjekto. Ĝi povas esti 4.[[Adjektivo]] ~~Adjektivo:~~estas vorto esprimanta la cirkonstancojn, inter kiuj okazas la ago. Ĝi povas esti ~~<br>~~▼ a)# [[adverbo\|adverba]]: ~~(ŝi~~Ŝi ''bone'' fartas~~), <br>~~.▼ b)# [[akuzativo\|akuzativa]]: (iri ''Parizon~~) <br>~~.''▼ c)# [[prepozicio\|prepozicia]], t. e. enkondukita de prepozicio: ~~(li~~Li batas ''per martelo). ~~<br>~~''▼ == Epiteto == ▲a) predikato memstara (la arboj floras), <br> 5. [[Epiteto]] -estas adjektivo, [[pronomo,]] aŭ [[numeralo]] karakterizanta [[substantivon ~~(bela vetero; du homojn; nenia sciigo).~~]]:▼ ▲b) kopulo, kiu bezonas kompletigon (la kampo estas verda; li iĝis soldato). <br> * ''bela'' vetero; * ''du'' homojn; * ''nenia'' sciigo. == Apozicio == ▲3. Objekto: vorto esprimanta ion, al kio la ago rekte direktiĝas (mi vidis homon). 6. [[Apozicio:]] estas substantivo karakterizanta substantivon: ~~reĝo Henriko - Napoleono, franca imperiestro.~~▼ * ''reĝo'' Henriko; * Napoleono, ''franca imperiestro.'' == Suplemento == ▲4. Adjektivo: vorto esprimanta la cirkonstancojn, inter kiuj okazas la ago. Ĝi povas esti <br> [[Suplemento]] estas ĉia alia karakterizilo rilatanta al ia frazelemento escepte de la predikato. Suplementojn povas havi ▲a) adverba (ŝi bone fartas), <br> # stubstantivo: la domo ''de la patro,'' ▲b) akuzativa (iri Parizon) <br> # adjektivo: plena ''de homoj,'' ▲c) prepozicia, t. e. enkondukita de prepozicio (li batas per martelo). <br> # adverbo: malproksime ''de la domo,'' # nepredikata [[verbo]]: morti ''por la patrujo.'' Laŭ la formo ili povas esti: RIM. Ekzistas funkcio, kiu povas esti esprimita jen en formo de objekto jen en formo de prepozitiva adjekto (oni sciigis tion al li; oni sciigis lin pri tio). Tian adjekton, kiu estas transformebla en objekton rektan, oni povas nomi nerekta objekto.▼ a)# akuzativaj: (longa ''tri metrojn), ~~<br>~~''▼ ▼ b)# prepozitivaj: (amo ''al la patrino~~) <br>~~,''▼ La supraj funkcioj (1. 3. 4.) rilatas al la predikato. Al ĉiu el ili povas rilati frazelementoj, kiujn oni povas nomi karakteriziloj.▼ c)# adverbaj: (''eksterordinare'' bela), ~~<br>~~▼ d)# infinitivaj: (kutimo ''fumi). ''▼ == Predikativoj == ~~Tiaj karakteriziloj estas.~~ 8.[[Predikativo]]j ~~Predikativoj:~~estas vortoj karakterizantaj frazelementon helpe de predikato (aŭ kopulo). Ili povas karakterizi la subjekton (ŝi estas ''bela''); tio estas la subjekta predikativo. Krome ekzistas adjekta predikativo, kiu karakterizas samtempe la subjekton kaj la agon (ŝi dancas ''nuda''). Predikativo estas komuna nomo de vortoj predikataj, kiuj povas esti:▼ ▲5. Epiteto - adjektivo, pronomo, numeralo karakterizanta substantivon (bela vetero; du homojn; nenia sciigo). a)# predikata substantivo: ~~(li~~Li iĝis ''prezidanto~~), <br>~~.''▼ b)# predikata adjektivo: ~~(la~~La kampo estas ''verda). ''<br>La predikata adjektivo alprenas formon adverban, se la frazo estas sensubjekta,: ~~(estas~~Estas ''varme). ~~<br>~~''▼ c)# predikata infinitivo: ~~(voli~~Voli estas ''povi~~), <br>~~.''▼ d)# predikata prepozitivo: ~~(li~~Li estas ''de meza kresko). ~~<br>~~''▼ == Rimarkoj == ▲6. Apozicio: substantivo karakterizanta substantivon: reĝo Henriko - Napoleono, franca imperiestro. ▲ ▲Konsiderante la vortojn laŭ ilia speco, oni nomas ilin ~~parolelementoj~~'''[[parolelemento]]j''' ([[substantivo]], [[pronomo]], [[adjektivo]], [[verbo]], [[adverbo]], [[numeralo]], [[artikolo]], [[prepozicio]], [[konjunkcio]], [[subjunkcio]], [[interjekcio]]). ▲~~RIM.~~ Ekzistas funkcio, kiu povas esti esprimita jen en formo de objekto, jen en formo de prepozitiva adjekto (oni sciigis ''tion'' al li; oni sciigis lin ''pri tio''). Tian adjekton, kiu estas transformebla en objekton rektan, oni povas nomi '''nerekta objekto.''' 7. Suplemento: ĉia alia karakterizilo rilatanta al ia frazelemento escepte de la predikato. Suplementojn povas havi stubstantivo (la domo de la patro), adjektivo (plena de homoj), adverbo (malproksime de la domo), nepredikata verbo (morti por la patrujo). Laŭ la formo ili povas esti: ▼ ▲LaSubjekto, ~~supraj~~objekto ~~funkcioj~~kaj ~~(1. 3. 4.)~~adjektivo rilatas al la predikato. Al ĉiu el ili povas rilati frazelementoj, kiujn oni povas nomi '''karakteriziloj.''' Tiaj karakteriziloj estas epitetoj, apozicioj, suplementoj kaj predikativoj. ('''[[Atributo]]''' ŝajnas termino evitinda, ĉar en diversaj lingvoj oni ĝin komprenas jen epiteto, jen predikativo.)▼ ▲a) akuzativaj (longa tri metrojn), <br> ▲b) prepozitivaj (amo al la patrino) <br> ▲c) adverbaj (eksterordinare bela), <br> ▲d) infinitivaj (kutimo fumi). ▲8. Predikativoj: vortoj karakterizantaj frazelementon helpe de predikato (aŭ kopulo). Ili povas karakterizi la subjekton (ŝi estas bela); tio estas la subjekta predikativo. Krome ekzistas adjekta predikativo, kiu karakterizas samtempe la subjekton kaj la agon (ŝi dancas nuda). Predikativo estas komuna nomo de vortoj predikataj, kiuj povas esti: ▲a) predikata substantivo (li iĝis prezidanto), <br> ▲b) predikata adjektivo (la kampo estas verda). La predikata adjektivo alprenas formon adverban, se la frazo estas sensubjekta, (estas varme). <br> ▲c) predikata infinitivo: (voli estas povi), <br> ▲d) predikata prepozitivo (li estas de meza kresko). <br> ▲ ▲(Atributo ŝajnas termino evitinda, ĉar en diversaj lingvoj oni ĝin komprenas jen epiteto, jen predikativo.) '''[[Komplemento]]''' estas ĉia funkcio, escepte de la subjekto kaj predikato. La objekton oni povas nomi ankaŭ komplemento rekta, la adjektojn komplementoj cirkonstancaj. La ceteraj (epiteto, apozicio, suplemento, predikativo) estas komplementoj akcesoraj. ~~KALOCSAY.~~ [[de:Satzglied]] Linio 52 ⟶ 73: [[Kategorio:Gramatiko]] [[Kategorio:Enciklopedio de Esperanto S\|Sintaksaj elementoj]]

Frazelemento: Malsamoj inter versioj