Vikipedio

Preĝejo de la Sanktaj Apostoloj (Konstantinopolo): Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
ZéroBot (diskuto | kontribuoj)
81 570 redaktoj
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[File:Costantinopoli nel medioevo.jpg|thumb|400px|Mezepoka mapo de Konstantinopolo. La preĝejo de la Sanktaj Apostoloj estas desegnita alte, dekstre, kun brikoj ruĝaj kaj kupolo blua.]]
[[File:Kokkinobaphos Holy Apostles.jpg|right|thumb|300px|Miniaturo de la Vatikana [[Kodekso 1162]], opiniata reprezenti la preĝejon de la Sanktaj Apostoloj restrukturita de [[Justiniano la 1-a]].]]
La '''Preĝejo de la Sanktaj Apostoloj''' en [[Konstantinopolo]] ([[Greka lingvo|greklingve]]: Άγιοι Απόστολοι, ''Aghioi Apostoloj'') estis la preĝejo plej altekonsiderataalte konsiderata de la nova ĉefurbo ekde ĝia fondiĝo iniciate de [[Konstanteno la 1-a]]. Tiu preĝejo de la ‘Sanktaj Apostoloj’, kun ĝia grekkruca plano, fariĝis la modelo por ĉiuj estontaj preĝejoj dediĉitaj al la apostoloj, kiel la Baziliko de la apostoloj de [[Gerasa]] ([[Jordanio]]) aŭ la ''[[Basilica apostolorum]]'' (baziliko de la Apostoloj) fondita de [[Ambrosio de Milano|Sankta Ambrozio]] en [[Milano]].
 
== Historio ==
=== Konstantena epoko ===
La preĝejo estis konstruigita de [[Konstantino la 1-a de la Romia Imperio|Konstantino imperiestro]] mem samtempe kun konstrukomenciĝo de la kadetralokatedralo [[Hagia Sofia|Sankta Sofia (Hagia Sofia) Sankta Sofia]]; fakte, nur de la unua la imperiestro povis vidi ankaŭ la kompletigon. Konceptita kiel imperia maŭzoleo, ĝi estis konstruita en la plej alta punkto de la urbo ene de la muregzono, apud la ''Pordo Adrianopolo''.
 
Ĝi estis rekonstruita epoke (6-a jarcento) de imperiestro [[Justiniano la 1-a]], sekve radike refarita kiam ĝi estis aliigita al moskeo en la [[15-a jarcento]] post la turka konkero de la urbo, kaj komplete renovigita en la [[18-a jarcento]], fine de la unua arkitekturo restas eĉ ne spuro.
Linio 11:
La antikvaj konstantinepokaj fontoj ĝin priskribas kiel belegan konstruaĵon kaj spacoplenan, plane centran kaj enan de korto kun [[ekzedro]]j kaj fontanoj, ĉirkaŭitan de kolonita portiko. Malmulte fore, el korto oni povis aliri terman komplekson kaj veran kaj propran, kvankam duarangan, imperian rezidejon. En tiu ampleksa ĉirkaŭbaro, kiu laŭplane similis al la antikva marŝejo de la [[Baziliko de la Sankta Tombo]] de Jerusalemo, estis antaŭvidita la ricevado de la popolo; ĝi devintus komforti la tien deforan alvenanton dum la palaco devintus gastigi la estontajn imperiestrojn vizitantajn la maŭzoleon: ĉio estis antaŭaranĝita por transformi la lokon al pilgrimeja centro.
 
Ene de la amplekso troviĝis la tombo de Konstantino kie la imperiestro mem dekretis ke oni ĉiutage celebruscelebru meson. Sur la parietoj estis prezentaj dek du ''stélai'' ([[cenotafo]]j) aŭ tomboslaboj memorigantaj la dek du apostolojn.
 
En [[395]] en ĝi estis entombigita la korpa restaĵo de [[Teodosio|Teodozio la 1-a]].
Linio 23:
 
=== Dum malalta mezepoko ===
Unua disrabado okazis per iniciato de [[Venecio]] dum la [[kvara krucmilito]] ([[1204]]), kiam la imperiaj tomboj estis malfermitaj kaj juveloj kaj kolieroj estis ŝtelitaj. Rakontas kronikoj kiel la tombo de [[Heraklio|Heraklio de BozancoBizanco]] estis disrabita kaj la imperia krono forportita kun la kadravaj haroj ankoraŭ algluitaj. Iuj el tiuj artaĵoj troviĝas ankoraŭ hodiaŭ en la trezoro de la [[Baziliko de Sankta Marko en Venecio]].
 
Kiam imperiestro [[Mikaelo Paleologo]] reokupis la urbon establigis en ‘Sanktaj Apostoloj’ statuon de [[Sankta Mikaelo|Ĉefanĝelo Mikaelo]] por memorigi sin mem kaj la eventon. Sed, iom post iom la preĝejo komencis esti preskaŭ forgesita sekvante la dekadencon de la Imperio kaj la malpliiĝo de civitanaro. Florenca [[Kristoforo Buondelmonti]], raportante pri sia vizito al la preĝejo en [[1420]], parolas pri la malbonegajn kondiĉojn en kiuj jam estis la glora baziliko.
Linio 30:
En [[1453]] Konstantinopolo estis konkerita de la [[Otomana Imperio| otomanaj turkoj]]. ‘Sankta Sofia’ estis aliigita al Moskeo, dum la patriarka seĝo estis formetita, fare de [[Mehemedo la 2-a]], ĉe la ‘Sanktaj Apostoloj’, kiuj do fariĝis la oficiala centro de la [[Greke Ortodoksa Eklezio| Ortodoksa Eklezio]].
 
La zono ĉiikaŭeĉirkaŭe de la preĝejo baldaŭ estis kolonizitakoloniigita de turkoj, kiuj ne malfruis manifesti sian kontraŭecon al loko de kristana kulto ĝuste en zono tiom centra en la urbo. Por eviti kromajn malamikaĵojn, la Patriarko mem tiam decidis translokigi sian sidejon en la preĝejo ‘Pammakaristos’ en la kristana distrikto de “Phanar”.
 
Mehemedo la 1-a, anstataŭ moskeigi la preĝejon ‘Sanktaj Apostoloj’, decidis ĝin terenĵeti kaj rekonstrui lokon indan je la situo kiun ĝi okupis. La rezulto estis la [[moskeo Fatih]] (''moskeo de la konkerinto''), kie ankoraŭ hodiaŭ troviĝas la tombo de la unua sultano de Istanbul.
 
Ne restas al ni dezegnaj priskribaĵoj de la baziliko de la ‘Sanktaj Apostoloj’ de la epoko de Konstantino la 1-a, kaj rilate al tiu de JustianianoJustiniano la 1-a restas nur miniaturo en la vatikana [[kodekso 1162]], krom kelkaj literaturaj priskriboj.
 
La unua baziliko fariĝis modelo por multaj sakralaj plancentraj konstruaĵoj en la mondo eŭropa kaj mediteranea; la dua baziliko (tiu de Justiniano) eble estis la modelo por la [[Baziliko de Sankta Marko en Venecio]] kaj por [[Katedralo de Périgueux]] en [[Francio]].
Linio 44:
 
== Tomboj en ‘Sanktaj Apostoloj’ ==
* [[Konstantino la 1-a]] (306-337)
* [[Gioviano]] (363-364) kaj lia edzino [[Karito]]
* [[Valentiniano la 1-a]] (364-375) kaj lia edzino [[Marina Severa]]
Linio 66:
* {{en}} [http://www.patriarchate.org/ecumenical_patriarchate/chapter_4/html/holy_apostles.html Breve storia della chiesa dei Santi Apostoli]
 
[[Kategorio:Kristanismo]]
[[Kategorio:BizancoBizanca Imperio]]
 
[[bg:Свети Апостоли (Константинопол)]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Preĝejo_de_la_Sanktaj_Apostoloj_(Konstantinopolo)"