Aurel Stein: Malsamoj inter versioj

Siro '''Marc Aurel Stein''' (naskiĝis la [[26-a de novembro|26-an de novembro]] [[1862,]] en [[Budapeŝto|Peŝto]] kiel STEIN Aurél; mortis la [[26-ana de oktobro|26-an ende oktobro]] [[1943]] en [[Kabulo]]) estis [[Hungario|hungara]] juddevena geografia malkovristo kaj arkeologo, lingvisto, kiu ricevis la [[Britio|britan]] ŝtatanecon.

Li studis en [[Vieno]], [[Leipzig]], [[Tübingen]] kaj doktoriĝis en [[1887]]. Ekde [[1884]] (?)kie li laboris en [[Oksfordo]] kaj en la Brita Muzeo. Li estis instruisto pri la sanksrita[[sanskrita lingvo|sanskritaj]] lingvo kaj literaturo en la [[Lahore]]-a Universitato en 1888. En [[1894]] aperis lia unua scienca laboro pri katalogo de la libraro de la kaŝmira maharaĝo. Inter 1888-961888–96 li multe vojaĝis en [[Kaŝmiro]], esploris ties memoraĵojn kaj geografion.

Stein partoprenis en 3tri sukcesaj kaj unu malsukcesa esplorvojaĝoesplorvojaĝoj en Centra Azio. La unua ekspedicio okazis en [[1900]], en orienta [[Turkestano]], kie li traesploris la de SVEN[[Sven HedinHEDIN]] malkovritajn ruinojn. LaEn dua esplorvojaĝo, en 1908 li pludaŭrispludaŭrigis la esploron de la montaro Kuen Lun, plue li faris fosadojn en la dezerto Takla Makan kaj apud Tarim. Li reveturis en Eŭropon en 1909, kie li prelegis, verkis. En 191 li faris arĥeologiajn esplorojn en norda Hindio.

La tria ekspedicio daŭris tri jarojn (1913-1916), kaj li veturis entute 18.000 km en Interna Azio, Tuta Turkestano, Montaro Kuen Lun. Plej grava malkovro de Stein okazis dum la tria ekspedicio kaj estis ĉe "[[Ŝtonkavernaro de Mogao|Ŝtonkaverno de mil Budhoj]]" proksime al [[Dunhuang]] ([[tunhuang|Tun Huang]]). Tiu estis la loko, kie li malkovris la DiamontanDiamantan Sutraon, la plej malnovan presitan tekston de la mondo, aliajn 40,.000 paperrolaĵojnpaperrulaĵojn. (Granda parto de tiuj estis forliverita kaj tiel ili restis por la homaro. La restintaj rulaĵoj kaj valoraj [[papiroj]] estis venditaj far ĉinoj. La de Stein forliveritaj rulaĵoj estas ankaŭ hodiaŭ esploreblaj, dum la far ĉinoj forvenditaj dokumentoj malaperis).)

Li postlasis kolektaĵon, kiun gardas la Brita Librararejo kaj kiu entenas ĉinajn, tibetajn kaj tangutajn manskribaĵojn, prakritajn lignajn tabuletojn, kaj dokumentojn en ĥotoneza, ujgura, sogdiana kaj orienturkaj lingvoj. Stein kolektis ilin dum siaj vojaĝoj tra meza Azio en la 1920-aj, 1930-aj jaroj. Stein trovis manskribojn en la antaŭe perdite-pensitaj toĥarianaj lingvoj kaj registris multajn arĥeologiajn lokojn, precipe en [[Irano]] kaj [[Baluĝistano]].