Lasta juĝo: Malsamoj inter versioj

La '''lasta juĝo''' (aŭ Lasta Juĝo) estas la lasta, fina [[juĝo]] de la dioj[[dio]]j pri la [[homaro]] aŭ pri la unuopaj homoj[[homo]]j, laŭ iliaj pensoj, vortoj, agadoj. En iuj religioj[[religio]]j (ekz. [[kristanismo]]) la juĝo rilatas ankaŭ la vivantojn kaj mortintojn, en aliaj religioj (ekz. [[afrikaj animismaj religioj]]), la punado aŭ premiado okazas nur [[postmorto|postmorte]], laŭ la pli fruaj agadoj.

En la [[revelaciaj religioj]] (tio estas en [[zoroastrismo]], [[judismo|juda religio]], [[kristanismo]] kaj en la [[islamo]]) elformiĝis riĉa pensimago ĉirkaŭ la nocio de la Lasta juĝo. La zoroastrismo instruas, ke la [[spirito]] atendas postmorte tra tri noktoj en la [[tombo]] kaj la kvaran tagon ĝi iras al la [[Ponto de la Venĝanto]], kie oni mezuras ĝiajn agadojn. Se la [[Bono]] plimultas, la spirito povas transiri la ponton en la ĉielregnon, sed se la Malbonaj agadoj plimultas, la ponto iĝas tiel mallarĝa, ke la spirito defalas en la malvarman, malluman abismon de la [[infero]]. Tio ne estas ankoraŭ la fino, ĉar la potencon de la estro de la demonoj[[demono]]j, [[Ahriman]], renverŝas fine la Saĝa Sinjoro, [[Ahura Mazda]], kaj [[revivigo|revivigas]] (resurektigas) ĉiun homon. Li faras la lastan juĝon kaj regas la Bonon de la [[Mondo]].

La fruaj judaj profetoj[[profeto]]j emfazas la tagon de [[Eternulo|Dio de Izraelo]], Jahveo, kiun oni nomas ankaŭ tago de la Dio. Tiam ĝi prijuĝas Izraelon[[Izraelo]]n kaj ĉiun alian nacion kaj komenciĝas la rekta regado de la Dio, [[Reĝlando de Dio]].

La kristanismo pluevoluigis la penson pri la lasta juĝo kaj instruas, ke antaŭ tio alvenas duafoje kaj glorplene [[Kristo]]. Post tio ĉiu homo aperas antaŭ la prijuĝanta Dio.

En la fruepoka [[kristana arto]], Kristo estis figurigita kiel juĝisto kaj reviviganto de la mortintoj. Al la sceno de la lasta juĝo apartenis ankaŭ la mezurado de la spiritoj, disigo de la savotoj kaj damnotoj, prezento de la [[Paradizo]] kaj [[infero]]. La romanik-stilaj artistoj volis prezenti eĉ pli terurajn scenojn: ili prezentis Kriston kiel rigoran juĝiston, kiu ofte prenas glavon[[glavo]]n, ĉirkaŭ li troveblas la kvar mistikaj figuroj de la apokalipso[[Apokalipso]] ([[aglo]], [[leono]], [[taŭro]], [[anĝelo]]). La [[gotika stilo]] prezentis belan [[Jesuo Kristo|Kristo]]n kun [[vundo]] sur la dekstra flanko, kaŭzita de [[lanco]]; li suprenlevas ambaŭ krurojn[[kruro]]jn, emfazante la oferon. Lin ĉirkaŭas la [[iloj de la kalvario]]: la [[kruco]], la najloj[[najlo]]j, la [[lanco]] kaj la [[dorna krono]]. Apud li staras la porparolantaj sanktuloj[[sanktulo]]j kaj la juĝon traplektas [[optimismo]]. En la [[16-a jarcento]], Mikalenĝelo[[Mikelanĝelo]] pentris raike alain formon de la Lasta juĝo (1533–41): sur [[freŝko]] de la roma [[Sikstus-kapelo]], Kristo estas duonnuda, senbarba, aspektas kiel pagana dio, kiu faras minacan movon al la damnitoj[[damnito]]j.

La [[islamo]] ankaŭ ampleksigis per riĉa fantazio la instruon pri la lasta juĝo, kiu apartenas al la kvin plej gravaj tezoj de la muzulmana kredo. Post la [[morto]], la spiriton demandas du anĝeloj[[anĝelo]]j [[Nakir kaj Munkar]] pri ties [[kredo]]. Se la persono estis [[martiro]], la spirito tuj iras al la Paradizo, aliaj iras la [[purgatorio]]-simila ejo. En la tago de la lasatlasta juĝo, ĉiu mortas poste resurektas por iĝi prijuĝata laŭ la notitaj agadoj. Tiuj troveblas en du libroj[[libro]]j: unu entenas la bonajn alia la malbonajn agadojn. Oni pendigas unu post la alia je la kolo de prijuĝato kaj la pli peza decidas pri tio, ĉu iu iras al la Paradizo aŭ al la infero.

La lasta juĝo aperis jam en la antikva oriento, tiel en la [[egipta religio]] oni prijuĝis laŭ la [[koro]] de la mortinto. Oni metis ĝin sur pesilon[[pesilo]]n de dio [[Anubis]]. Se la koro estis malpeza, tio pruvis la bonkorecon[[bonkoreco]]n de la mortinto, tiel ties spirito eniris la landon de la feliĉuloj, kie regis la dio de la mortintoj, [[Oziris]]. Se la koro estis peza, tiam la spiriton neniigis ĉionvoranta [[monstro]].

La [[aziaj religioj]] (ekz. [[hinduismo]], [[ĝanaismo]] kaj [[budhismo]]) kredas je la renaskiĝo, sed la penso de la lasta juĝo ne estas fremda por ili.