Sudokcident-amazonaj humidaj arbaroj: Malsamoj inter versioj

Kovrante 2 093 811 km² en norda [[Bolivio]], sudorienta [[Peruo]] kaj okcidenta kaj centra [[Brazilujo]], tiuj arbaroj daŭre enhavas iujn el la plej grandaj areoj de sendifekta [[Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj|tropika pluvarbaro]] ene de la tuta [[Amazona Baseno]]. Atingante la piedmontetojn de [[Andoj]], la Sudokcident-amazonaj humidaj arbaroj estas influitaj de la submontara [[medio]] kiu produktas diversspecajn [[Klimato|klimatajn]] kaj [[Edafologio|edafajn]] kondiĉojn. La alta pluvokvanto, kompleksa [[topografio]], kaj influo de sudaj mezvarmaj [[vento]]j produktas [[mozaiko]]n de vivejoj kaj [[ekosistemo]]j ene de la malaltebenaĵanmalaltebenaĵa tropikantropika arbaronarbaro, kontribuante al la totala alta nivelo de [[biodiverseco]]. Tiaj kondiĉoj kontribuas al la formado de ekologie unika sudokcidenta arko de malaltebenaĵaj tropikaj arbaroj, gastigante unu el la plej riĉaj kaj la plej sendifektaj [[Plantokomunumo (ekologio)|arbarokomunumoj]] de la [[Tero]].

La grandaj vastaĵoj de relative neinfluita vivejo disponigas rifuĝon por multaj specioj kiuj estas tre minacitaj aliloke: la jaguaro, la amerika harpio, la grandega riverolutro ( ''Pteronura brasiliensis'' ), la nigra [[kajmano]] ( ''Melanosuchus niger'' ), la [[tajasuo]] ( ''Tayassu tajacu'' ) kaj pluraj specioj de [[arao]]j kaj [[Kokoformaj birdoj|kracedoj]]. DumKvankam plejparte nesufiĉe studite biologie, diversaj [[inventaro]]j montras ke la regiono havas unu el la plej altaj registritaj speciaj diversecindeksojdiversec-indeksoj en la mondo por [[planto]]j, [[birdo]]j, [[fiŝo]]j, kaj [[papilio]]j. Multaj el tiuj specioj estas [[Endemio|endemiaj]] al la Sudokcident-amazonaj humidaj arbaroj aŭ estas jam ne trovitaj en aliaj regionoj pro premo de [[ĉasado]], detruo de sendifektaj arbarokomunumoj, kaj [[ekspansio]] de "disvolviĝo"programoj.

Lastatempaj [[jardeko]]j vidis la evoluon de la Sudokcidenta amazona malaltebenaĵo, kun la malfermomalfermiĝo de la brazila limolandolimo por [[hakado kaj bruligado]]-[[agrikulturo]] kaj grandskala bienumado financita fare de la [[registaro]]j por antaŭenigi la evoluon de tiu regiono kaj trankviligi la premon de kreskantaj populacioj de hubuloj en la nordoriento kaj sudo de Brazilujo. Krome, kolonianoj de la malriĉaj andaj komunumoj de Peruo kaj Bolivio ekloĝis en la malaltaĵoj, ripetante la [[procezo]]n de [[troekspluatado]] de resursoj kiuj estis finfine malplenigitaj en siaj forlasitaj altaĵaj komunumoj. Reto de [[vojo]]j promocias tiujn [[migrado]]jn, kaj samtempe permesas aliron al multvaloraj [[ligno]]j, nafto, gaso, kaj arbaroresursoj ( speciale brazilaj nuksoj kaj kaŭĉuko ), pliigis la koloniigon de la malaltaĵaj arbaroj kaj aldonis [[streso]]n al la ekologiaj sistemoj depende deen la malkreskanta areo de sendifektaj kaj fermit-[[Kanopeo|kanopeaj]] arbaroj. Malkreskinta pluvokvanto[[precipitaĵo]], kaŭzita ĉefe de loka [[senarbarigo]] kaj pliigita homa ĉeesto, pliigis la eblecon por ampleksaj [[Arbara incendio|arbaraj brulegojincendioj]], atingintaj maksimumon en la seka sezono de [[1999]] kiam milionoj da [[hektaro]]j en [[Rondonio]] kaj [[Akro (Brazilo)|Akro]] estis englutitaj per la [[flamo]]j. [[Turismo]], kvankam ebleco por konservado, ankaŭ pruvis esti minaco por la delikataj ekosistemoj de la Tambopata-Kandamo regiono laŭlonge de la [[Dipatrino-rivero|Dipatrin]]-Baseno, kaj laŭlonge de Beni-Rivero en Bolivio (Rurrenabaque).

La Sudokcident-amazonaj humidaj arbaroj ampleksas kvar [[ekoregiono]]jn: La HumidajHumidajn arbarojarbarojn de Sudokcident-Amazonio, La HumidajHumidajn arbarojarbarojn de Juruá-Purus, La HumidajHumidajn arbarojarbarojn de Purus-Madeira, kaj la HumidajHumidajn arbarojarbarojn de Madeira- Tapajós.