Usona Tragedio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ligilan fuŝaĵon korektas
Neniu resumo de redakto
Linio 14:
Kelkaj monatoj poste, Clyde reaperas en Ĉikago sub pseŭdonimo. Li nun ne vivas tiel senzorge aŭ facile kiel Kansase, sed ĉi tie al li alvenas bonŝanco: Clyde surprize renkontas lian riĉan onklon Samuel, kiu oferas al Clyde malgravan laboron ĉe lia koluma fabriko en malgranda novjorka urbeto. Clyde vole akceptas, kaj post iom da tempo la onklo donis al nepo sia pozicion relative gravan ĉe la fabriko. Clyde komence penas ne distriĝi je inoj tiel kiel antaŭe, sed ne povas teni tian vivmanieron longe. Li enamiĝas je la bela sed malriĉa junulino Roberta Alden, kiu laboras sub li ĉe la fabriko. La du amantoj komencas ofte viziti unu la alian, kvankam la fabrikaj reguloj malpermesas tian agadon inter laborantoj.
 
Sed post nelonge Clyde interesiĝas je alia, simile bela sed multe pli riĉa ino, Sondra Finchley - ŝi estas filino de unu el la amikoj de la onklo de Clyde. La junulo baldaŭ ekrimarkas, ke Sondra interesiĝas pri li; li baldaŭ komprenas ke ekzistas tre reala eblo ke li povas geedziĝi kaj riĉiĝi. Imagante liansian komfortan estontecon, li perdas ĉiun amon al Roberta kaj volas liberiĝi el ŝi.
 
Tamen ĉi tiam ekestas neantaŭvidita problemo, kiu minacas detrui ĉiujn liajn esperojn kaj dezirojn: Roberta anoncas al Clyde ke ŝi estas graveda. Li serĉadas doktoron kiu farus aborton, tamen tio estis tiame kontraŭleĝa, kaj kiam loka kuracisto plurfoje rifuzas plenumi lian peton, Clyde ekas malesperi. Finfine Roberta panike postulas ke Clyde ŝin geedziĝu. Clyde neniel volas konsenti al tio, sed li devas iel agi kiam Roberta minacas malkaŝi ilian voluptan interrilaton al la mondo.
 
La junulo logas Robertan en malproksiman lagon volante ŝin dronigi, sed je la lasta momento li ne trovas la forton fari tian agon. Kiam Roberta penas alproksimiĝi al li en ilia boato, li forbatas ŝin per fotilo. (La rakonto intence ne diras, ĉu tio estis laŭvole aŭ nevola, nur instinktiva reakcio.) La belulino falas en la akvon, kaj ne kapbablantekapablante naĝi, ekdronas; ŝi krias ke Clyde ŝin savu, tamen li ne decidas fari ion ajn, vidante kiel ŝi malaperas sub la bluaĵo. Clyde eskapas el tie kaj rekunigas kun Sondra, kiu ĉi-momente nenion suspektas.
 
=== Tria parto ===
Linio 24:
En la morgaŭo iu trovas la korpon de Roberta. Evidentiĝas, ke tio ne estas simple akcidento. La loka estraro kaj policio preskaŭ tuje ekas suspekti Clyde-on pri la mortigo de Roberta, ĉar ili eltrovas amemajn leterojn de Roberta al li; krome, Clyde agadis tre strange dum la tago de ŝia morto. Li arestitas kaj enigitas ĉe la urbeta malliberejo. Samuel Griffiths luas spertajn advokatojn por defendi Clyde-on, kiuj elpensas malveran eksplikon pri kiel mortis Roberta. Tamen post tre skandalema kriminala proceso, la nekompatema tribunalo tion ne kredas, kaj ĝi trovas la malfeliĉan Clyde-on kulpa. Li al la gubernatoro sendas apelacion, sed sensukcese. Finfine Clyde estas mortpunita per la [[elektra seĝo]]. Lia riĉa novjorka parencaro enloĝiĝas aliloken por eskapi kaj eviti la rezultan skandalon.
 
== KarakterojRoluloj en ''Usona Tragedio'' ==
=== Gravaj karakterojroluloj ===
*'''Clyde Griffiths''' - la ĉefa personaĵoprotagonisto de la romano. Li estas morale malforta junulo kaj ne malmulte amoremas.
*'''Roberta Alden''' - malriĉa, simpla laboristino ĉe la fabriko en kiu laboras Clyde. Ŝi enamiĝas en li kaj pro ilia baldaŭa amrilato gravediĝas. En la klimakso ŝi estas mortigita de Clyde.
*'''Sondra Finchley''' - junulino kun tre riĉa parencaro kiu ŝance renkontas Clyde-on kaj post nelonge enamiĝas je li.
Linio 32:
*'''Orville Mason''' - la ĉefprosekutisto kiu penadas pruvi ke Clyde estas kulpa pri la morto de Roberta. Ĉe la kriminala proceso li Clyde-on nervigas kaj helpas montri ties kulpon al la juĝantaro.
 
=== PersonaĵojDuarangaj pli malgravajroluloj ===
*'''Asa Griffiths''' - la patro de Clyde. Li, kiel sia edzino, preskaŭ fanatike religiemas.
*'''Samuel Griffiths''' - riĉa onklo de Clyde, milionulo, frato de Asa, kiu estas la ĉefo de fabriko kiu faras kolumojn. Renkontinte liansian ĝistiame nekonatan nepon li decidas proponi al li malgravan laboron ĉe tie.
*'''Gilbert Griffiths''' - kuzo de Clyde, filo de Samuel Griffiths. Pro ilia similega mieno Gilbert ne ŝatas kaj ne amas liansian kuzon.
*'''Elizabeth Griffiths''' - la edzino de Samuel Griffiths. Ŝi aperas malofte en la romano.
*'''Julia, Frank, kaj Esta Griffiths''' - la gefratoj de Clyde, kiuj havas rolon gravan nur en la pliplej komencaj kaj finaj partoj de la rakonto.
 
== Historio ==
 
Antaŭ longtempe Dreiser deziris trovi "tute usonan krimon"; eĉ komence de 1907, kiam li diris al siaj amikoj ke li volis "eniĝi sub la haŭto de mortiganto". La ĉefan temon de ''Usona Tragedio'' Dreizer bazigis sur reala okazaĵo, kiun li detale studadis por verki la romanon. Li kolektadis artikolojn ĵurnalajn kaj ilin studis por ke li povu krei pli realajn personaĵojnrolulojn.
 
Je la 11-a de julio, 1906, oni trovas la malvivan korpon de la dudekjaraĝa Grace Brown ĉe la lago [[Big Moose Lake|Big Moose]] en norda Novjorko. La viro Chester Gillete baldaŭ estis arestita por la mortigo de Brown. Dum la kriminalprocesokrimproceso, kiu post nelonge iĝis vaste malglora kaj skandala, li insistis ke ŝia drono estis nur akcidento. Tamen la tribunalontribunalo tiel ne opiniis: ĝi mortpunis lin per la elektra seĝo en 1908. Dreiser legis multajn amliterojnamleterojn skribitajn de Brown al Gilette, kiuj publikiĝis dumprocese; la verkisto inkludis ŝanĝitajn versiojn de ili en ''Usona Tragedio''.
 
Dreiser komencis skribiverki la tekston dum la somero de 1920, loĝante en Los Anĝeleso; li sentis komence espere pri liasia verko, kaj diris al liasia eldonisto ke verŝajne la libro finiĝis post jaro. Sed en 1921 Dreiser haltigis liansian skribadon, kaj ne reekis verki ĝis du jaroj poste. Nun travivante en Nov-Jorko, li kune kun liasia koramikino Helen Richardson kapablis viziti la lokojn kie fariĝas okazojnfamiĝis rilateokaze de Gillete kaj Brown. Nelonge poste Dreiser denove reskribisreverkis kaj plivastigis la intrigon. Fine en la somero aŭ komenca aŭtuno de 1925 la romano ekestis pli-malpli preta por eldonado. La eldonejo "Boni & Liveright" publikigis ''Usonan Tragedion'' je la 17-a de decembro de tiu jaro.
{{intrigofino}}
 
== La verko in popola kulturo ==
 
Oni dufoje kreis filmojn bazitajn sur la temo de ĉi tiu romano: unue en [[1931]], kaj ree en [[1951]]. Dreiser mem forte kritikis la 1931-an filmon pro ties ege malsimila fino de la rakonto. Tamen la 1951-a interpretado, fare de [[Holivudo]] nomiĝis [[A Place in the Sun]] (esperante "Ejo en la suno"), hodiaŭ konatas pli vaste; multaj konsideras ĝin kiel unu el la plej bonaj dramaj filmoj de tiu epoĥoepoko.
 
Ankaŭ kelkaj kritikistoj kaj komentistoj plurfoje komparis la filmon [[Match Point]] de [[Woody Allen]] kun la baza intrigo de ''Usona Tragedio''.
Linio 60 ⟶ 61:
 
[[Kategorio:Romanoj]]
[[Kategorio:Usona literaturo]]
 
[[cs:Americká tragédie]]