Nederlanda Orient-hinda Kompanio: Malsamoj inter versioj

La '''Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio''' (nederlande: ''Vereenigde Oostindische Compagnie'' [Unuiĝinta Orient-hindiahinda Kompanio]; '''VOC''') estis organizo kiu en la [[17-a jarcento]] kaj [[18-a jarcento]] havis la nederlandan [[monopolo]]n superpri la komerco kun [[Azio]]. La Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio estas konsiderata kiel la unua [[firmao]] kiu eldonis [[akcio]]jn.

En Orienta Hindio la centro de la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio estis la urbo [[Batavia]], kiu nomiĝis Djajakarta antaŭ la alvenoj de la nederlandanoj (nuntempe [[Ĝakarto]]). Gubernanto-ĝenerala [[Jan Pieterszoon Coen]] fondis la bazon en 1619.

Oni komercis (foje nur mallongatempe) kun interalie [[Japanio]], [[Ĉinio]], [[Vjetnamo]], [[Tajlando]], la [[Molukoj|Molukaj insuloj]], [[Cejlono]] kaj [[Hindio]]. Granda parto de la profito de la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio ne devenis de la komerco inter Azio kaj [[Eŭropo]], sed de la [[komerco]] ene de Azio. Specialan rilaton havis la Nederlanda Kompanio de Orientaj Indioj kun Japanio: de [[1641]] ĝis [[1853]] nederlandanoj estis la nuraj okcidentuloj kiuj rajtis komerci en Japanio. Por tio ili uzis la artefaritan insulon [[Deĵima]] en la haveno de [[Nagasaki]]. La Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio estis la unua reprezentanto de Nederlando en la rilatoj inter Nederlando kaj Tajlando.

Dum la 18-a jarcento la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio malprosperis, pro la kresko de angla kaj franca konkurenco. Sed ankaŭ la enazia komerco, komence granda financilo por la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio, ekde la fino de la 17-a jarcento estis malprofita. Ekde tiu tempo la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio sin apogis sur la profitoj faritaj en Amsterdam per la vendo de produktoj. Kiam tamen pro la 4-a [[Angla-Nederlanda Milito]] ([[1780]]-[[1784]]) la irorevenoŝipoj ne plu povis atingi Nederlandon, la fino alvenis rapide. En [[1781]] la kompanio decidis halti la pagadon de [[dividendo]]j. La invado de la francoj kaj la fondo de la [[Batava Respubliko]] signifis la finon. La [[17-an de marto]] [[1798]] la Nederlanda Kompanio de Orientaj Indioj malfondiĝis. La ŝtato transprenis ĝiajn ŝuldojn kaj posedaĵojn.

Entute pli ol 4700 vojaĝoj al Azio fariĝis sub la flago de la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio.

Dosiero:NetherlandsEmpire.png|<!-- thumb|left|180px|[[(Nederlanda, Nederlandano) kolonia imperio|(Nederlanda, Nederlandano) kolonia (apartenaĵoj, apartenaĵas)]], kun la Nederlanda Orient-hindiahinda Kompanio (apartenaĵoj, apartenaĵas) markita en _paler_ verda, ĉirkaŭbaranta la [[Hinda Oceano]] plus [[(Sankta Heleno, Saint Helena)]] en la _mid_-[[Atlant(ik)o]]. -->