Armena naciismo: Malsamoj inter versioj

{{redaktata|Andy}}

 

La '''Armena naciismo''' en la [[Nuntempa Epoko]] hvas siajn radikojn en la [[romantika naciismo]] de [[Mikajel Ĉamĉjan]] (1738-1823) kaj ĝenerale ĝi estas difinita kiel la kreado de [[Armenio]] [[Granda Armenio|libera, sendependa kaj unuiĝinta]] formulita kiel la ''Armena Afero''. La nacia armena renaskiĝo disvolviĝis en la 1880-aj jaroj en la kunteksto de la [[renaskiĝo de naciismo en la Otomana Imperio]] kaj daŭris en la rusia Armenio. La [[Armena Apostola Eklezio]] estas granda defendinto de la armena naciismo, kun gvidantoj kiel Ĥrimjan Hajrik, kiu fordonis sian vivon por la kamparanoj. Kun la sendependeco de [[Armenio]] en 1991 kaj pro pli granda komplekseco de la armena socio, la politika influo de la ''Armena Afero'' malkreskis kaj estigis alitipan naciismon pli [[liberala naciismo|liberala]].

==Nacia renaskiĝo==

 

 

Kun tiaj novaĵoj kaj relative liberaj kondiĉoj, en la tuta Imperio malfermiĝis pluraj armenaj lernejoj. La plimulto el ili estis sekularaj. La armenoj ankaŭ fondis kulturajn asociojn por establi minimuman normon por la studprogramoj kaj la instruisto. En 1880 tiuj asocioj kuniĝis pere de la "Ĝenerala Unio de Armenaj Lernejoj".<ref>H. Inalcik & G. Renda (eds), "Ottoman Civilisation", 2ª edición, 2004, Ankara, p392-395.</ref>

 

 

La artikolo 61 de la [[Kongreso de Berlino]] menciis la eblon pri "aŭtonoma Armenio", igante la ''armenan aferon'' kiu estis interna problemo de la Otomana Imperio en internacia afero. En la traktato, la otomana Turkio akceptis proteksi siajn armenajn subulojn je la subpremado kaj la violento. Tamen, la traktato ne disvolvigis ilon por devigi Turkion enkonduki la reformojn.<ref>V. G. Krbekyan, "The Armenian Cause at the Berlin Congress", Resumen en inglés en "Armeniaca 2002".</ref> Kaj Rusio kaj Turkio ekkonsideris ajnan esprimon pri nacia armena identeco, eĉ se naiva, kiel ilo por akirado de la aŭtonomio.

 

== La rolo de la antikva historio ==

Kiel konsekvenco, la interpreto [[esencialismo|esenciismaj]] pri la etneco abundas en la armena historiografio kaj ĝi floris dum la [[Armena Soveta Socialisma Respubliko|soveta epoko]], kun ekzemploj kiel la verko de S. A. Sardarjan, ''Pervobytnoye obshchestvo v Amenii'' (1967) kiu krom "pluraj plagiatoj kaj eraroj" postulis ke ekzistas aparta [[armena raso]] indiĝena de la [[Armena Plataĵo]] kaj atribuas al ĝi la inventadon de la metalurgio (Kohl and Tsetskhladze 1995). En tiu literaturo oftas la priskriboj pri Urarto. Ekzistas pruvoj pri la praarmenaj elementoj en Urarto kaj ke la unuaj kulturaj heredantoj de Urarto estis la armenoj, sed laŭ tiu esenciisma vidpunkto, Urarto kaj Armenio estas la sama afero (Kohl and Tsetskhladze 1995).<ref>Philip L. Kohl and Gocha R. Tsetskhladze, 'Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus' en: Philip L. Kohl, Clare P. Fawcett (eds.), ''Nationalism, politics, and the practice of archaeology'', Cambridge University Press, 1995, ISBN 978-0-521-48065-9, [http://books.google.com/books?id=2GZ1mx397g4C&pg=PA157 p. 157] f.</ref>

 

Dum sovetia epoko, la [[Armena Revolucia Federacio]] pledis por la "[[Granda Armenio|historia Armenio]]", kiu aneksigus [[Naĥiĉevano]]n (kiu estis parto de la [[Azerbajĝana Soveta Socialisma Respubliko]] kaj poste parto de la sendpeenda ŝtato Azerbajĝano) kaj orientan Turkion (la okcidenta parto de la [[Armena Plataĵo]]). La armena naciismo de la [[20-a jarcento]] emfazigis la "antikvan originon de la armenoj", kaj konsekvence ĝi subtenis la armena hipotezon pri la hindaŭropaj originoj kiun la sovetaj erudiciuloj lanĉis en la 1980-aj jaroj.<ref>P. Kohl and G. Tzetzkhladze, "Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus", in: Kohl, Fawcett (eds.), ''Nationalism, Politics and the Practice of Archaeology'', Cambridge University Press (1996), ISBN 0-521-55839-5, p. 176.</ref> Dum la ekzisto de Sovetunio, la naciistoj armenaj distingiĝis de aliaj naciistoj de aliaj popoloj ene de Sovetunio kiuj anstataŭ direkti sian kulturan agadon kontraŭ la rusoj, la reganda etna grupo de la Unio, ili daŭre enfokusiĝis sur la tradicia malamiko: la turkoj. Konsekvence, la komunisma registaro subtile subtenis ilin. [[Armenio]] iĝis sendependa ŝtato en 1991.

 

 

Laŭ [[Vartan Harutjunjan]], la armena naciismo baziĝas sur la kontraŭturkismo kaj la plej patriota armeno estas la plej kontraŭturka.<ref>http://archive.hetq.am/eng/society/h-0203-vharutiunyan.html</ref>

 

* [[ASALA]]

 

* Brannen, Sam. Diasporic Armenian Nationalist Invocations of Metaphorical Space, Frozen Time, and the 1915 Genocide Paper presented at the annual meeting of the International Studies Association, Le Centre Sheraton Hotel, Montreal, Quebec, Canada, Mar 17, 2004 [http://www.allacademic.com/meta/p74599_index.html]

* Eduard L. Danielian, "The Historical Background to the Armenian State Political Doctrine," 279-286 in Nicholas Wade, Armenian Perspectives (Surrey, UK, 1997)

* Ronald Grigor Suny, ''Looking toward Ararat: Armenia in modern history'', Indiana University Press, 1993, ISBN 978-0-253-20773-9.

 

[[en:Armenian nationalism]]