Linio (geometrio): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
EmausBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.6.4) (robota aldono de: ur:منحنی
e Termo---->Termino
Linio 7:
== Intuiciaj postuloj ==
 
Malgraŭ intuicia facilo, termola termino estas tre malfacila por precizaprecize [[difino|difini]]. ĜustanĜusta difinon onidifino povas esti "laŭvola linio" sur [[ebeno]] aŭ en [[3D spaco]], ankaŭ rekto, kiu povas diverĝi kaj interrompirompiĝi.
 
:(1) Linio sin prezentas unudimensian kontinuan aron da punktoj;
Linio 15:
== Difino ==
 
'''Kompakta kurbo''' estas [[dukto (matematiko)|dukto]] ([[kontinuumo]]) de [[dimensio]] 1, alivorte kontinuumo en kiu por ĉiu ĝia [[punkto]], kaj laŭvola [[ĉirkaŭaĵo (matematiko)|ĉirkaŭaĵo]] de ĉi tiu punkto ekzistas ia ĉirkaŭaĵo de punkto, kiu entenas en lastan, kiu [[rando (matematikotopologio)|rando]] ne havas kontinuumon, kiu konsistas el ne pli ol unu punkto (ĉiaj punktoj havas laŭvolan ĉirkaŭaĵon kun 0-dimensia rando).
 
== Pli fruaj nocioj de kurbo ==
 
Super difino estas el 20. jaroj de XX jarcento, tamen kurbo provis difini jam el [[antikveco]]:
* Komentantoj de [[EuklidesoElementoj de Eŭklido|Eŭklido]] difinis ĝin kiel "''longo sen larĝo''" aŭ "''redukta ebeno''"
Sed ĉi tiuj difinoj ne estas difinoj en matematika senco.
* [[Kartezjusz]] difinis kurbon kiel aro de punktoj, kiuj verigas [[ekvacio]]n. Difino ne entenas ĉiojn eblecojn.
Linio 26:
Alinome kurbo de Jordan estas bildo de intervalo (ekvivalente: [[segmento]]) en [[kontinua bildigo]].
Bedaŭrinde, ĉi tiu difino estas tro entenanta. En [[1890]] jaro [[Giuseppe Peano]] pruvis, ke laŭ ĉi tiu difino [[kvadrato]] kun [[enhavo]] estas ankaŭ kurbo ([[kurbo de Peano]]).
* Sekva difino difinas kurbokurbon kiel [[kunaĵo]]n de fina kvanto de [[arko]]j, kiam nenia el du arkoj ne havas kunajn punktojn krom siajiliaj finoj. Sed ĉi tiu difino ne entenas kelkajn eblecojn. ekz:
*:<math>\left\{(x, y): y = \sin~\tfrac{2\pi}{x}, 0 < x \le 1\right\}</math> kun segmento <math>\left\{(x, y): x = 0, -1 \le y \le 1\right\}</math>.
* [[Georg Cantor]] en fino de [[XIX-a jarcento]] anoncis difino: ebena kurbo (en 2D spaco) estas tia [[kontinuumo]] en [[ebeno]], ke ne entenas ia ajn [[cirklo]]jn kun pozitiva radiuso.
* En [[XX20-a jarcento]], rusiarusa matematikisto [[PawełPavel Urysohn]] difinis kurbokurbon tiel, kiel komenco de artikolo. En [[2D spaco]] estas ekvivalenta al [[Georg Cantor|Cantor]]a difino.
En 2D spaco estas ekvivalenta al [[Cantor]]a difino.
 
== Generoj de kurboj ==
Linio 56 ⟶ 55:
 
* [[Vojo]]
* [[Konusa kurboKoniko]]
* [[Kurbo de Bézier]]
* [[Formuloj de Frenet]]