Almagro (Hispanio): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 21:
| koordinatoj ={{koord|38|53|N|3|42|W|type:city|display=inline,title}}
}}
 
 
'''Almagro''' estas urbeto en la provinco [[Ciudad Real (provinco)|Ciudad Real]], ĉe la [[Aŭtonoma Komunumo de Hispanio|aŭtonoma komunumo]] [[Kastilio-Manĉo]] el [[Hispanio]]. Dum la jaro [[2009]] ĝi havis 8.672 enloĝantojn.
 
La urbo havas pitoreskan historian centron, multajn artajn metiejojn kaj estas loko ofte vizitata de turistoj. Unu el la plej famaj allogaĵoj estas la [[teatrejo]] aŭ [[kortoteatro]] (''corral de comedias'' aŭ komedikorto laŭ la klasika nomigo), la nura teatrejo en Hispanio kiu restas senŝanĝa ekde la [[17a jarcento]]; la ĉefa eco estas ke temas pri sentegmenta teatrejo. Dua allogaĵo estas la nekutima centra placo, tute diferencaj al tiuj ĉe la regiono [[Manĉo]] kaj desegnita laŭ la nordeŭropa maniero de la germanaj bankistoj [[Fugger]]. Tria allogaĵo estas gastronomio, ĉefe [[vino]] kaj tipa recepto de [[melongeno]]j nomata ''Berenjenas de Almagro''.
 
 
== Geografio ==
Linio 36 ⟶ 34:
 
===Apudlimaj urboj ===
 
 
{| {{tablabonita}} width ="60%" border = 2 align="center"
Linio 58 ⟶ 55:
Ne estas konata la preciza dato de la unua homa [[setlejo]] ĉe Almagro. Tre eble ekzistis unu dum la [[Bronzepoko]] pro la spuroj eltrovitaj ĉirkaŭ la ''Casas Maestrales''. Dum la [[romio|romia epoko]] ŝajne ĝi estis loĝata, kiel atestas ''Galiano y Ortega'', kiu kredis vidi akvedukton dum la reformoj de la nuna ''Paseo de la Estación''. Oni trovis ankaŭ monerojn kaj tombo-ŝtonon de tiu epoko, kiu estas montrata en la urbodomo.
 
=== Visigota epokokaj araba epokoj ===
Krom iuj kolonetoj dekoraciitaj per ĉizitaj romboj, ne restas spuroj de la [[visigotoj]]. La nomo de la urbo estas [[araboj|arabdevena]], kaj devenas de la karaktera ruĝeca argilo de tiu loko, ''Almagro''-kolora. Dum la XIII-aaraba jarcento,okupo Almagro estis eklipsitamalgranda de la proksima urbo Oreto aŭ Oretum ([[Granátula de Calatrava]]) kaj de [[Calatrava la Vieja]], sed post esti elektita por la superuloj de la [[Ordeno de Calatrava]] kiel loĝejo kaj administrejo, ĝi fariĝis denove grava urbo de tiu regionovilaĝeto.
 
=== Jarcentoj XI11a al XIV15a ===
Tradicio asertas ke superulo ''don Gonzalo Yáñez'' donis jurisdikcion al la urbo dum 1213, ratifita de [[Ferdinando la 3-a (Kastilio)|Fernando IIIla 3-a]] dum 1222. En 1273 [[Alfonso la 10-a (Kastilio)|Alfonso Xla 10a]] ''la Saĝulo'' kunvokis [[Kortesoj]]n ĉe Almagro kaj dum 1285 estis subskribita Interkonsentainterkonsenta atesto, inter la superulo ''Ruy Pérez Ponce'' kaj la almagranoj, pri la fornoj, la merkato kaj la pont-impostoj. En la XIV-a jardekjo la urbo jam havis muregon, paroĥon (''San Bartolomé el Real'') kaj publikajn konstruaĵojn kiel viandejo, komunuma grenejo, malliberejo, magistratejo kaj kastelo.
 
Dum la 13-a jarcento, Almagro estis eklipsita de la proksima urbo Oreto aŭ Oretum ([[Granátula de Calatrava]]) kaj de [[Calatrava la Vieja]], sed post esti elektita de la superuloj de la [[Ordeno de Calatrava]] kiel loĝejo kaj administrejo pro proksimeco al la Reĝa Vojo kaj al la gregovojoj, ĝi fariĝis denove grava urbo de tiu regiono.
=== Rekonkero ===
[[Dosiero:Alojería_de_Almagro.JPG|thumb|right|300px|La plej fama konstruaĵo el Almagro, [[Corral de Comedias]].]]
Dum la [[Reconquista|Rekonkero]], la armeo renkontis en Almagro dum 1355, kaj la reĝo [[Pedro_la_1-a_(Kastilio) |Pedro I]] enprizonigis la superulon [[Juan Núñez de Prado]] ĉe la ''Casas Maestrales''.
 
En la 14-a jardeko la urbo jam havis muregon, paroĥon (''San Bartolomé el Real'') kaj publikajn konstruaĵojn kiel viandejo, komunuma grenejo, malliberejo, magistratejo kaj kastelo. Dum la [[Reconquista|Rekonkero]], la armeo renkontis en Almagro dum 1355, kaj la reĝo [[Pedro_la_1-a_(Kastilio) |Pedro I]] enprizonigis la superulon [[Juan Núñez de Prado]] ĉe la ''Casas Maestrales''.
La komercado properis pro la koncesio de du foiroj, fare de la reĝo [[Henriko la 2-a (Kastilio)|Enrique II]] dum 1374. Krome, tie renkontis la [[Ordeno de Calatrava]], same ĉe la kapelo el ''San Benito de los Palacios Maestrales'', kiel ĉe la preĝejo ''Santa María de los Llanos'', ambaŭ ne plu ekzistantaj. Dum 1493, ''Cisneros'' estris la fondaĵon el la franciskana monaĥejo ''Santa María de los Llanos'', kiu kuniĝis al la samnoma preĝejo, ankaŭ ne plu ekzistanta nuntempe.
 
La komercado properisprosperis pro la koncesio de du foiroj, fare de la reĝo [[Henriko la 2-a (Kastilio)|EnriqueHenriko IIla 2-a]] dumen 1374. Krome, tie renkontis la [[Ordeno de Calatrava]], same ĉe la kapelo elde ''San Benito de los Palacios Maestrales'', kiel ĉe la preĝejo ''Santa María de los Llanos'', ambaŭ ne plu ekzistantaj. Dum 1493, ''Cisneros'' estris la fondaĵon el la franciskana monaĥejo ''Santa María de los Llanos'', kiu kuniĝis al la samnoma preĝejo, ankaŭ ne plu ekzistanta nuntempe.
La financaj problemoj de [[Karlo la 1-a (Hispanio)|Carlos I]] kaŭzis ke la germanaj bankistoj [[Fugger]] fariĝu beneficuloj de la minejoj el [[Almadén]], kio ligis ilin al Almagro, portante kun si siajn administrantojn ''Wessel'', ''Xedler'', ktp, kies domoj ankoraŭ konserviĝas.
 
Dum 1493, [[Cisneros]] estris la fondon de la franciskana monaĥejo ''Santa María de los Llanos'', kiu kuniĝis al la samnoma preĝejo, ankaŭ ne plu ekzistanta nuntempe. Post la alveno de la [[Katolikaj Gereĝoj]] al tronoj respektive de Aragono kaj Kastilio, la povo kaj influo de la militordenoj malgrandiĝis post la decido iĝi la reĝon Ferdinandon estro de ĉiuj militordenoj. Komenciĝis dekadenco ĉe ordenoj kaj la graveco de ĝisj siedjoj kiaj Almagro malgrandiĝis.
 
=== Jarcentoj XVI kaj XVII ===
[[Dosiero:Alojería_de_Almagro.JPG|thumb|right|300px|La plej fama konstruaĵo el Almagro, [[Corral de Comedias]].]]
Dum la XVI-a kaj XVII-a jarcentoj la urbo prosperis. Ĝi kreskis kaj beliĝis, kaj etendiĝis ekster la muregoj. Estiĝis la suburboj ''San Pedro'', ''Santiago'', ''San Ildefonso'', ''San Juan'', ''San Sebastián'' kaj ''San Lázaro''. [[Fernando Fernández de Córdoba]] fondis la monaĥejon kaj la universitaton ''Nuestra Señora del Rosario'', dum ''don Gutierre de Padilla'' fondis la hospitalon ''Hospital de la Misericordia'' kaj la monaĥejon ''de Asunción de Calatrava''. Estis konstruitaj la preĝejo ''Madre de Dios'', la konvento ''de la Encarnación'', la oficejoj de la komercistoj Fugger kaj multaj domoj. Estis reformitaj la preĝejo de ''San Blas'', la Placo, la Urbodomo, ktp. La krizo de la lastaj jaroj de la XVI-a jarcento kaj komenco de la XVII-a jarcento ne haltis la kreskadon de Almagro. [[Franciskanoj]] kontruis la konventon ''de Santa Catalina''. Ekloĝis ĉe Almagro ankaŭ la [[Aŭgustenanoj]] kaj la [[Jezuitoj]]. Ankaŭ la prauloj de [[Conde de Valdeparaíso]] konstruis sian palacon.
 
La financaj problemoj de [[Karlo la 1-a (Hispanio)|Carlos I]] kaŭzis ke la germanaj bankistoj [[Fugger]] fariĝu beneficuloj de la minejoj elde [[Almadén]], kio ligis ilin al Almagro, portante kun si siajn administrantojn ''Wessel'', ''Xedler'', ktp, kies domoj ankoraŭ konserviĝas, kaj kio okazigis rekuperon de la iama vigliĝo de la urbo. Tiuj administrantoj el Almagro administris ĉiujn negocojn, inter ili la produktado de [[hidrargo]] el [[Almadeno]].
 
Dum la XVI16-a kaj XVII17-a jarcentoj la urbo prosperis. Ĝi kreskis kaj beliĝis, kaj etendiĝis ekster la muregoj. Estiĝis la suburbojĉeurboj ''San Pedro'', ''Santiago'', ''San Ildefonso'', ''San Juan'', ''San Sebastián'' kaj ''San Lázaro''. [[Fernando Fernández de Córdoba]] fondis la monaĥejon kaj la universitaton ''Nuestra Señora del Rosario'', dum ''don Gutierre de Padilla'' fondis la hospitalon ''Hospital de la Misericordia'' kaj la monaĥejon ''de Asunción de Calatrava''. Estis konstruitaj la preĝejo ''Madre de Dios'', la konvento ''de la Encarnación'', la oficejoj de la komercistoj Fugger kaj multaj domoj. Estis reformitaj la preĝejo de ''San Blas'', la Placo, la Urbodomo, ktp. La krizo de la lastaj jaroj de la XVI16-a jarcento kaj komenco de la XVII17-a jarcento ne haltis la kreskadon de Almagro kaj tiam okazis la dua grandioza epoko de la urbo, kiam multaj familioj translokiĝis al Almagro. [[Franciskanoj]] kontruis la konventon ''de Santa Catalina''. Ekloĝis ĉe Almagro ankaŭ la [[Aŭgustenanoj]] kaj la [[Jezuitoj]]. Ankaŭ la prauloj de la [[CondeGrafo de Valdeparaíso]] konstruis sian palacon.
 
Dum la XVIII18-a jarcento Almagro vivis paseman grandiozan epokon, kaj danke al la apogo de la [[Burbono (dinastio)|Burbona]] kandidato, [[Filipo_la_5-a_(Hispanio)|Felipe VFilipo_la_5-a]], kaj al la bona laboro de ''Juan Francisco Gaona y Portocarrero'', [[CondeGrafo de Valdeparaíso]], reĝa ministro pri financoj., Lala urbo estis deklarita ĉefurbo de la [[Manĉo]] dum pli ol jardeko (1750-1761). Post la malsukceso de la administracia revivligo, la Grafo stimulis la ekonomian flankon per la tekstila industrio.
 
La Alienado entreprenita de [[Karlo_la_3-a_(Hispanio)|Carlos III]] provokis la senmebligon de la plej gravaj religiaj konstruaĵoj, kio tre damaĝis la bontenadon de la arkitekta heredaĵo de la urbo; la universitato malaperis dum la unuaj jaroj de la XIX jarcento.