Aro-teorio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
AvocatoBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: ro:Teoria mulțimilor
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.3) (robota aldono de: ml:ഗണസിദ്ധാന്തം; cosmetic changes
Linio 9:
Tamen montriĝis ke, se oni aplikas ĉiujn operaciojn senlime, aperas paradoksoj kiel la [[Rusela paradokso]]. Por solvi tiujn problemojn, oni rekonstruis la arteorion uzante [[aksiomo|aksioman]] metodon.
 
== Aksioma arteorio ==
 
La [[aksiomo]]j por la arteorio nuntempe plej ofte uzataj estas nomataj la Zermelo-Fraenkel-aksiomoj. Verdire, la aksiomoj estas ĉenoj de [[logiko|logikaj]] [[simbolo]]j. Ĉi sube aperas iliaj "tradukoj" al natura lingvo:
 
# [[Aksiomo de etendo]]: Du aroj estas samaj [[se kaj nur se]] ili havas la samajn membrojn.
# [[Aksiomo de malplena aro]]: Ekzistas aro sen iuj ajn membroj. Oni skribas ĝin kiel {}.
# [[Aksiomo de parigo]]: Se ''x'' kaj ''y'' estas aroj, tiam {''x'',''y''} estas aro, aro kiu havas nur ''x'' kaj ''y'' kiel siajn membrojn.
# [[Aksiomo de kunaĵo]]: Por ĉiu aro ''x'' ekzistas aro ''y'' tiel ke la membroj de ''y'' estas precize la membroj de la membroj de ''x''.
# [[Aksiomo de senfineco]]: Ekzistas aro ''x'' tiel ke {} estas membro de ''x'', kaj se ''y'' estas membro de ''x'', tiam ankaŭ la kunaĵo ''y'' U {''y''} estas membro de ''x''.
# [[Aksiomo de apartigo]]: Se ''x'' estas aro kaj P(''y'') estas predikato, tiam ekzistas [[subaro]] de ''x'' kies membroj estas precize tiuj, por kiuj P(''y'') estas vera.
# [[Aksiomo de anstataŭigo]]: Se ''x'' estas aro, kaj P(y,z) difinas [[bildigo]]n (do P(y,z) kaj P(y,w) entenas z=w) tiam ekzistas aro enhavanta precize la [[bildo_bildo (matematiko)|bildojn]] de la membroj de ''x''.
# [[Aksiomo de potenca aro]]: Ĉiu aro havas [[potenca aro|potencan aron]]. Do, por ĉiu aro ''x'' ekzistas aro ''y'' tiel ke la membroj de ''y'' estas ĉiuj [[subaro]]j de ''x''.
# [[Aksiomo de reguleco]]: Ĉiu ne-malplena aro ''x'' havas membron ''y'' tiel ke ''x'' kaj ''y'' estas [[disa aro|disaj aroj]].
# [[Aksiomo de elekto]]: Se ''x'' estas aro de reciproke disaj ne-malplenaj aroj, ekzistas aro ''y'' kiu enhavas precize unu membron de ĉiu membro de ''x''.
 
La aksiomoj de reguleco kaj de elekto restas disputataj de malmultaj matematikistoj.
Linio 31:
=== Kunigo ===
 
La kunaĵo de du aroj ''A'' kaj ''B'' konsistas el ĉiuj elementoj, kiuj estas en ''A'', en ''B'' aŭ en ambaŭ. La operacio nature ĝeneraliĝas al pli ol du aroj; ĝi estas ĝeneraligebla ankaŭ al nefinie da aroj. Ĝi estas [[komuteco|komuteca]] kaj [[asocieco|asocieca]]. Oni notas ĝin per la kunigo-signo (∪), kiu similas al pelveto aŭ al literu "U".
 
[[Dosiero:Venn0001.svg|thumbnail|right|150px|Komunaĵo de du aroj]]
=== Komunigo ===
 
La komunaĵo de du aroj ''A'' kaj ''B'' konsistas el ĉiuj elementoj, kiuj estas kaj en ''A'' kaj en ''B''. La operacio nature ĝeneraliĝas al pli ol du aroj; ĝi estas ĝeneraligebla ankaŭ al nefinie da aroj. Ĝi estas [[komuteco|komuteca]] kaj [[asocieco|asocieca]]. Oni notas ĝin per la komunaĵiga signo (∩), kiu similas al inversigita pelveto.
 
La kunigo kaj la komunaĵigo estas reciproke [[distribueco|distribuecaj]]. La aroj do kun tiuj du operacioj formas [[latiso]]n.
Linio 98:
[[lv:Kopu teorija]]
[[mk:Теорија на множествата]]
[[ml:ഗണസിദ്ധാന്തം]]
[[mr:संचप्रवाद]]
[[ms:Teori set]]