Legomĝardeno de la Reĝo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
eNeniu resumo de redakto
Linio 16:
*Dekduo (origine dudek naŭ) da ĝardenoj, ĉirkaŭe dispartigitaj kaj fermitaj per altaj muroj, ŝirmas fruktarbojn, precipe pirarbojn kaj pomarbojn, parte spaliritajn ĉe la muroj. En 1785, ses muroj estis forigitaj en la suda parto, tro humida kaj ne sufiĉe aerumita. Restas nur kvin ĝardenoj anstataŭ dek unu.
 
=== '''La legomĝardeno sub Ludoviko la 14-a''' ===
 
Ĉar Ludoviko la 14-a ŝatis figojn, de La Quintinie kreis specialan figejon, ĝardenon fositan ŝirmitan kontraŭ vintra kruda vetero, kiu ebligis rikolti figojn je la mezjunio. Ankaŭ estis apartaj ĝardenoj por la melonoj kaj tri ĝardenoj por la "aromherboj, kukumoj kaj aliaj verdaĵoj" kaj ĝardenoj destinitaj por la fragoj kaj la ĉerizoj. Li kreskigis 50 pirajn varietatojn kaj 20 pomajn varietatojn, 16 malsamajn varietatojn de laktukoj por la tablo de la Reĝo. Dum la reĝado de Ludoviko la 14-a la legomĝardeno estis grandega entrepreno. Ĝi laborigis 30 spertajn ĝardenistojn por prizorgi la ĝardenparcelojn, la forcejojn, la 12000 arbojn. Por vidigi la ĝardenajn mirindaĵojn, Ludoviko la 14-a invitis gravajn vizitantojn, kiel la ambasadoron de Siam, la doĝon de Venecio. Li sendigis donace specimenojn de sia preferata piro " Bon Chrétien" (Bona Kristano) al aliaj landestroj. La varietatoj de legomoj kreskantaj en la ĝardeno estis neeviteblaj diskut-temoj dum la vespermanĝoj en Versajlo.
 
=== Post Ludoviko la 14-a ===
 
Post la morto de Ludoviko la 14-a en [[1715]], la Kortego forlasis Versajlon kaj la budĝeto por la ĝardeno multe malgrandiĝis. La tiama direktisto François II Le Normand eksperimentis novajn varietatojn de plantoj. Antaŭe la urbestro de [[Amsterdamo]] estis donacinta planton de [[kafo]] al Ludoviko la 14-a. Le Normand daŭre kreskigis en [[forcejo]] plantojn de kafo ĝis kvar metroj altajn. Tiel la reĝo [[Ludoviko la 15-a]] povis trinkigi al siaj gastoj kafo-trinkaĵon devenantan de liaj propraj ĝardenoj. En [[1723]] la Kortego revenis en Versajlon kaj la tiama direktisto Jean-Louis Le Normand (frato de François Le Normand mortinta) kreskigis [[ananaso|ananasojn]] ĝis 800 plantaĵoj en malaltaj forcejoj. Li plivastigis la sciencan laboron en la ĝardenojn, kiuj ne plu provizis la Kortegon per la kutimaj legomoj kaj fruktoj, sed havigis nur maloftajn kaj apartajn fruktojn. Li eksperimentis maloftajn varietatojn de plantoj kiel [[eŭforbio|eŭforbion]], jasmenon, [[Arekacoj|palmojn latania]] kaj [[banano|bananojn]] alportitajn de francaj esploristoj.
 
=== Ekde la [[Franca Revolucio de 1789|Franca Revolucio]] ĝis nun ===
 
En [[1789]] dum la Franca Revolucio, la parceloj de la ĝardeno estis ludonitaj. La iloj kaj la plantoj inkluzive de la 800 plantaĵoj de ananaso estis aŭkciitaj. En [[1795]] la [[Nacia Konvencio]], revolucia registaro, deklaris ke la legomĝardeno estis nacia Altlernejo. La luantaj farmistoj estis elpelitaj kaj la ĝardeno iĝis lernejo kaj scienca centro.