Kiel registrite je 07:17, 23 nov. 2011 redakti Forstbirdo (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 43 213 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 08:16, 1 jul. 2012 redakti malfari Forstbirdo (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 43 213 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Caja de muerto Isla.jpg\|~~thumb~~eta\|220px\|Porto-Rikaj sekaj arbaroj en Caja de Muertos, al sudo de Ponce.]] La '''~~Porto~~porto-~~Rikaj~~rikaj sekaj arbaroj''' estas tersupraĵa [[ekoregiono]] el la ~~Kariba~~kariba [[ekoprovinco]] de la [[~~Neotropika~~neotropika ekozono]] laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] ( WWF ). [[Biomo\|Biome]] la ekoregiono apartenas al [[~~Tropikaj~~tropikaj kaj subtropikaj sekaj foliarbaroj]] kiuj situas en sudokcidenta kaj orienta [[Porto-Riko]] kaj en la [[Offshore\|ofŝoraj]] [[insulo]]j <ref name="Ewel">Ewel, J.J. and Whitmore, J.L. 1973 : The ecological life zones of Puerto Rico and the U.S. Virgin Islands. ''USDA Forest Service'', Institute of Tropical Forestry, Rio Piedras, Puerto Rico. {{en}}</ref>. ==Priskribo== [[Dosiero:Sub-tropical dry forest vieques.jpg\|~~thumb~~eta\|left\|220px\|Subtropika seka arbaro en [[Vieques]].]] La ~~Porto~~porto-~~Rikaj~~rikaj sekaj arbaroj vegetas en areoj kiuj ricevas jare malpli ol 1000 [[milimetro\|mm]] da [[precipitaĵo]]. Multaj el la arboj estas [[Falfolia planto\|deciduaj]], faligante siajn [[folio]]jn dum la [[seka sezono]] kiu normale daŭras ekde [[decembro]] ĝis [[julio]] <ref name="Murphy et al.">Murphy, P.G., Lugo, A.E., Murphy, A.J., Nepstad, D.C. 1995 : The dry forests of Puerto Rico's south coast. Pp. 178-209 ''in'' A.E. Lugo and C. Lowe (editors) ''Tropical Forests: Management and Ecology''. Springer-Verlag, New York. {{en}}</ref>. Sekaj arbaroj ekzistas en du areoj en la insulo de Porto-Riko – laŭlonge de la suda [[marbordo]] de la insulo ( en la seka [[pluvombro]] de Centra Montaro ) kaj en la nordorienta angulo de la insulo apud Fajardo, kie la kombinaĵo de malalta altitudo kaj fortaj [[vento]]j ekde la [[oceano]] ( [[pasato]] ) rezultas en sekan [[medio]]n. Sekaj arbaroj ankaŭ ekzistas sur la najbaraj ofŝoraj insuloj de Vieques, Culebra, Mona, Monito, Desecheo, Caja de Muertos kaj Cayo Santiago. Linio 10: La plej granda parto de la studaĵoj enfokusigis la sudan marbordon – preskaŭ nenio estas publikigita pri la nordorienta seka arbaro. Studaĵoj rilate al ofŝoraj insuloj estas limigitaj al listoj de specioj kaj kvalitaj priskriboj de la [[vegetaĵaro]]. ==~~Plantaro~~Flaŭro== [[Dosiero:Psychilis krugii.jpg\|thumb\|220px\|''Psychilis krugii'', [[Endemio\|endemia]] [[orkideo]] de sekaj la sekaj arbaroj sur kalkostxtonaj grundoj de la ekoregiono ( Ŝtata Arbaro de Guánica ).]] Porto-~~Rikaj~~rikaj sekaj arbaroj ( kiel ĝenerale karibaj sekaj arbaroj ) konsistas el malaltaj ( kutime <5 [[metro\|m]] ), [[Arbedo\|arbedecaj]] [[arbo]]j. La [[kanopeo]] estas ĉefe ĉiamverda ( superregata de ''Gymnanthes lucida'' ( [[eŭforbiacoj]] ) sur [[Kalkoŝtono\|kalkoŝtonaj]] [[grundo]]j ), dum la plej alta tavolo estas konsiderinde pli sek-sezone falfolia <ref name ="Lugo et al.">Lugo, A. E., J. A. Gonzalez-Liboy, B. Cintrón, and K. Dugger 1978 : Structure, productivity and transpiration of a subtropical dry forest in Puerto Rico. ''Biotropica'' 10:278-291.</ref><ref name="Murphy & Lugo1">Murphy, P. G., and A. E. Lugo 1986 : Structure and biomass of a subtropical dry forest in Puerto Rico. ''Biotropica'' 18:89-96. {{en}}</ref>. Kvankam la plejmulto de la arbaroj estas neniigitaj por [[agrikulturo]] antaŭ la [[40-aj jaroj]], iuj arbareroj ankaŭ nuntempe restas. Areoj kiuj estis uzataj por produktado de [[lignokarbo]] aŭ de [[paliso]]j, rapide ( en 50 jaroj ) restariĝis tiele, ke ili ne diferencas de multe pli maljunaj arbaroj <ref name = "Molina">Molina Colón, S. 1998 : Long-term recovery of a Caribbean dry forest after abandonment of different land uses in Guánica, Puerto Rico. ''Ph. D.'', University of Puerto Rico, Rio Piedras. {{en}}</ref>. Linio 18: Krome, vastaj areoj de [[sekundara arbaro]] estas restariĝintaj sur abandonitaj agrikultaraj terenoj. Malsame nur limigite uzitaj, iuj arbaroj je abandonitaj [[agro]]j havas malpli da specioj ol naturaj arbaroj. Ilia vojo al restarigo restas necerta. La ~~Porto~~porto-~~Rikaj~~rikaj sekaj arbaroj estas superregataj de [[planto]]j el la [[Familio (biologio)\|familioj]] de [[rubiacoj]], [[eŭforbiacoj]], kaj [[mirtacoj]]. Tiurilate ili similas la Jamajkajn sekajn arbarojn, sed klare diferencas de sekaj arbaroj sur la [[kontinento]] de [[Sudameriko]] kaj [[Centrameriko]], kiuj estas superregataj de [[fabacoj]] kaj bignoniacoj <ref>{{en}} Gentry, A.H. 1995 : Diversity and floristic composition of neotropical dry forests. Pp. 146-194 ''in'' S.H. Bullock, H.A. Mooney and E. Medina (editors) : Seasonally Dry Tropical Forests. ''Cambridge University Press'', Cambridge. ~~{{en}}~~</ref>. La plej bona ekzemplo de sekaj arbaroj en Porto-Riko ( kaj verŝajne, en tuta [[Karibujo]] ) estas la Ŝtata Arbaro de Guánica ( ''Bosque Estatal de Guánica'' ) apud la [[urbo]] Guánica. En tiu ĉi arbaro oni faris la plimulon de la studaĵoj pri la sekaj arbaroj. ==Vidu ankaŭ== * [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]] * [[Flavŝultra agelajo]]▼ * [[Konservada stato de ekoregiono]] * [[Meksikaj sekaj arbaroj]] ▲* [[Flavŝultra agelajo]] ==Referencoj== Linio 30 ⟶ 32: == Eksteraj ligiloj == {{Portalo Biologio}} {{en}} [http://www.worldwildlife.org/~~wildworld~~science/wildfinder/profiles/~~terrestrial~~/~~nt/nt0226_full~~nt0226.html Ekoregiono NT0226 : Porto-Rikaj sekaj arbaroj] ~~{{en}}~~ <!--[http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/nt/nt0226.html Porto-Rikaj sekaj arbaroj ( Nacia Geografia Societo )]--> *{{en}} [http://gis.wwfus.org/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Puerto Rican dry forests''] ~~{{en}}~~ {{Portalo Geografio}} {{Ekoregionoj de la Kariba ekoprovinco}} [[Kategorio:Tropikaj kaj subtropikaj sekaj foliarbaroj]]

Portorikaj sekaj arbaroj: Malsamoj inter versioj