[[Dosiero:Gamma-ray-microscope.svg|eta|Ilustraĵo pri la necerteca principo de Heisenberg]]
'''Necerta principo de Heisenberg''' asertas ke estasne neebleeblas sciiĝisamtempe ambaŭscii kaj la precizan [[pozicio]]n kaj la [[movokvanto]]n de aĵetoj kun tutcertecopartiklo. La principon unue eksciis [[Wolfgang Pauli]] per letero de [[Werner Heisenberg]] en februaro 1927. En la sekvanta jaro, la artikolo eldoniĝis.
== Baza principo ==
[[Lumo]]n oni povas konsideri kielaron konstruita elda etaj paketoj de energio; kiujn oni nomas kiel [[fotono]]j. Por mezuri la lokon kaj la movokvanton de iu ajn aĵo, oni unue lumigas la aĵon kaj poste taksas la respeguliĝon.
En egaskala mondo, la efiko de fotonoj ne estas granda. Sed, en etaskala mondo, la fotonoj kialigas la atometajn [[partiklo]]jn movi, kaj tio ŝanĝas la movokvanton de la partikolojpartikloj kiujn ili trafas. En aliaj vortoj, observantoobservado eketasinfluas la observatan partiklon.
Se iu [[partiklo]] estas priskribita kiel [[ondo]], kaj pasas trans mallarĝan fendon, tia partiklo [[difrakto|difraktas]]; ties ondo eliras laŭ variantan [[angulo]]n <math>\Delta\theta</math>. Ju pli mallarĝa la fendo estas, des pli larĝa estas la varianta angulo (<math>\Delta\theta</math>), kaj des pli necerteca la [[movokvanto]] estas. Laŭ la larĝo de la fendo kaj la diperso de la movokvanto Heisenberg konkludis<ref name="Heisenberg_1927">{{Citation |first=W. |last=Heisenberg |title={{lang|de|Über den anschaulichen Inhalt der quantentheoretischen Kinematik und Mechanik}} |journal=Zeitschrift für Physik|volume=43 |issue=3–4 |year=1927 |pages=172–198 |doi=10.1007/BF01397280 |postscript=. |bibcode = 1927ZPhy...43..172H }} Pri enhavo de [[kinematiko]] kaj [[meĥaniko]] laŭ la [[kvantuma teorio]].({{de}})</ref> ke:
:::<math>\Delta x \, \Delta p \approx h \, , </math>
:kie <math> h \, </math> estas la [[konstanto de Planck]],
