Gotoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 3:
[[Dosiero:Young Folks' History of Rome illus368.png|thumb|250px|Gento de gotoj]]
[[Dosiero:Oksywie Wielbark Przeworsk.gif|left|thumb|400px|{{legendo|ruĝa|Kulturo de Oksywie (nun kvartalo de [[Gdynia]]), kiu estis antaŭ la [[Kulturo de Wielbark]]}} {{legendo|blua|[[Kulturo de Jastorf]] (en blu-ĉiela: ekspansio; en viola: regreso)}} {{legendo|flava|[[Kulturo de Przeworsk]] (en oranĝa: regreso)}}{{legendo|purpura|Ekspansio de la Wielbark-kulturo en la {{2-a jc}}}}]]
La '''gotoj''' havas orient-ĝermanan devenon. Pri la originaj sidejoj de gotoj oni povas scii jam de la antikvaj aŭtoroj kaj de arkeologiaj esploroj. [[Plinio la Maljuna]] (23-79 [[p.K.]]) skribis en sia verko "Naturalis historia" ("naturhistorio") pri la gotoj. Ankaŭ [[Jordanes]] la gota historiisto kaj monaĥo en la 6-a jc [[p.K.]] en sia verko 'Pri la deveno kaj la agado de gotoj" skribis de la legendoj ĝis la jaro 540 [[p.K.]], i.a. pri la genealogioj de la ostrogotaj reĝoj la [[Amaloj]] kaj pri la vizigotaj reghojreĝoj la [[BaltojBaltingoj]]. La gotoj praloĝis en suda parto de la nuntempa [[Svedio]] kaj de tie translokiĝis al riverbuŝo de [[Vistulo]]. Ili migris en la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj ([[visigotoj]]) setlis en [[Dakio]], la orientaj ([[ostrogotoj]]) en norda parto de la [[Nigra Maro]].
[[Dosiero:Weichseldelta.png|thumb|left|Delto de [[Vistulo]], Oksywie (kvartalo de [[Gdynia]], Wielbark (kvartalo de Malborko/[[Malbork]]), Gościszewo (vilaĝo apud Malborko/[[Malbork]])]]
[[Dosiero:Chernyakhov.PNG|eta|upright=1.3|Sur la mapo la verda koloro: [[gotoj]] en suda [[Svedio]], la viola koloro: [[Gotlando]], la ruĝa koloro: [[Wielbark-kulturo]], la bruna: [[ostrogotoj]] en norda parto de la [[Nigra Maro]], blua koloro: [[Romia Imperio]]; Disvastiĝo de la [[Wielbark-kulturo]] en la 3-a jarcento /la nomo [[Wielbark-kulturo]] estas de la kvartalo [[Wielbark]] en Malborko / [[Malbork]] ([[Pollando]]), ĉe la riverbrako de [[Vistulo]] momata Nogat.]]
<br />
Linio 13:
 
La visigotoj, rifuĝintaj for de la [[hunoj]] petis en [[376]] [[p.K.]] sub gvido de [[Ataraniko]] rifuĝejon de la [[Romia imperio]]. Ili ribelis en [[378]] kaj murdis la [[imperiestro]]n [[Valento]] kaj kuntiris fortojn en [[Ilirio]]. Ili okupis [[Romo]]n en [[410]] (sub gvido de [[Alariko]]), poste sud-Gaŭlion, finfine fondis imperion en [[Hispanio]], kiun detruis la [[araboj]] en [[711]].
[[Dosiero:Visigoth migrations.jpg|thumb|right|300px|Migradoj de la visigotoj.]]
 
La Reĝlandon de la ostrogotoj forbalais la hunoj, poste la ostrogotoj partoprenis en la militiroj de tiuj. Post morto de [[Atilo]] (nomo fakte ne huna sed gota; "Atti-la" signifas "Patr-eto"), ili reakiris sian sendependecon kaj setlis en la 5-a jarcento [[p.K.]] en [[Panonio]].