Malbork: Malsamoj inter versioj

<!-- *** Dosiero *** -->

| dosiero = Malbork - Miasto.JPG

<!-- *** Simboloj *** -->

| flago = POL Malbork flag.svg

La unuaj setlejoj en tiu regiono jam estis en la [[ŝtonepoko]]. Poste el la [[bronzepoko]] kaj la [[ferepoko]] aŭ la [[fera epoko]] estas la lasta etapo de la homara [[prahistorio]]. La nomo [[fera epoko]] devenas de la fakto, ke iloj trovitaj el tiu epoko estis faritaj el [[fero]]. Oni trovas ĉi tie la romiajn restaĵojn el la [[1-a jarcento]] kaj la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] de la t.n. la [[Sukcena Vojo]] (vidu la sube alkroĉitan mapon) kiu ligis la [[Mediteraneo]]n kun la [[Balta Maro]]. [[Sukceno]] estas fosilia rezino de [[pinofitoj]], rara en [[Mediteraneo]] kaj tre aprezata de la antikvuloj, kiuj vidis en ĝi resanigan kaj [[Magio|magian]] [[gemo]]n kaj bruligeblan ŝtonon.

De la [[bronzepoko]], la [[mediteranea]]j etnoj ([[Antikva Egiptio|egiptoj]], [[Antikva Grekio|grekoj]], [[fenicoj]]) [[Importo|importis]] sukcenon de [[Balta Maro]], laŭ teraj vojoj, kiuj sekvis la valojn de [[Vistulo]] kaj [[Dnepro]]. Oni trovis, en la tombo de [[Tutanĥamono]], aĵojn el [[sukceno]] de la [[Balta Maro]], oni scias, ke [[oferado|oferaĵoj]] de sukcenaĵoj estis senditaj de [[Norda Maro]] al la [[Apolono|Apolona]] sanktejo de [[Delfo]].

<br />

En la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] venis de suda [[Svedio]] la [[gotoj]] kiuj havas orient-ĝermanan devenon, ili praloĝis en suda parto de la nuntempa [[Svedio]] kaj en [[Gotlando]] kaj de tie translokiĝis al [[riverdelto]] / riverbuŝo de [[Vistulo]] ili migris en la [[3-a jarcento]] [[p.K.]] suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj ([[visigotoj]]) setliĝis en [[Dakio]], la orientaj ([[ostrogotoj]]) en norda parto de la [[Nigra Maro]]. [[Gotoj]] estinte en tiu regiono kreis t.n. [[Wielbark-kulturo]]n. La suba mapo montras la disvastiĝon de la [[Wielbark-kulturo]] en la 3a jc [[p.K.]] /la nomo [[Wielbark-kulturo]] estas de la kvartalo [[Wielbark]] en Malborko / [[Malbork]]. (Sur la suba mapo la verda koloro: [[gotoj]] en suda [[Svedio]], la viola koloro: [[Gotlando]], la ruĝa koloro: [[Wielbark-kulturo]], la bruna: [[ostrogotoj]] en norda parto de la [[Nigra maro]] kaj la blua koloro: la [[Romia Imperio]]. Restaĵojn de [[gotoj]] kiel [[Wielbark-kulturo]] oni trovas en kvartalo [[Wielbark]] kaj en la apuda vilaĝo [[Gościszewo]] kaj apude de vilaĝo Odry en [[Kaŝubio]] en [[Distrikto Chojnicki]] (tie konata ekzemplo de la [[Wielbark-kulturo]] kiel [[kromleĥo]]j, tio estas [[ŝtoncirklo]]j, parto de granda [[nekropolo]] de [[gotoj]] vidu la alkroĉitan foton).