Maĉupikĉuo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ZéroBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: ur:ماچو پیچو
e {{elstara}}, etaj
Linio 151:
'''Maĉupikĉuo''' ([[keĉue|keĉulingve]] ''Machu Pikchu'', [[hispane|hispanlingve]] ''Machu Picchu'' "Malnova Monto") estas la plej grava arkeologia loko, kiu en [[Peruo]] restis post la [[inkaa imperio]]. La nomo apartenas al inkaa setlejo konstruita ĉefe meze de la [[15-a jarcento]] sur la rokoj kiuj kunigas la montojn Maĉupikĉuo kaj [[Huajnapikĉuo]] en la orienta flanko de la [[Andoj|Centraj Andoj]], en la sudo de [[Peruo]]. Probable ĝia origina nomo estis ''Pikĉuo'' aŭ ''Pikĉo''.<ref name=repetida_1>Glave y Remy, 1983: 247</ref>
 
Laŭ dokumentoj el la mezo de la 16-a jarcento,<ref>Un documento judicial de 1568 exhumado por Glave y Remy (1983) y ampliado por Rowe (1990) alude al carácter privado de varios centros poblados de la región de "Picchu" en tiempos incas, que incluía a Machu Picchu. La propiedad personal era una potestad exclusiva de los gobernantes incas y es un tema sobre el que ha trabajado ampliamente [[María Rostworowski]] (1993 : 105 - 146). Sobre el carácter "privado" de Machu Picchu hay cierto consenso (Rowe, Burger, Lumbreras, Wright, Valencia, Rostworowski, Reinhard), aunque Kauffmann disiente abiertamente (Kauffman 2006: 62)</ref> Maĉupikĉuo estis unu el la ripozlokoj de [[Pacha Kutiq]] (la unua inkaa imperiestro, 1438-1470). Tamen, kelkaj el ĝiaj plej bonaj konstruaĵoj kaj la evidenta ceremonia celo de la ĉefa [[Vojoj de la Inkao|alirvojo]] al la ''[[llaqta]]'' pruvigus, ke ĝi estis uzata kiel religia sanktejo.<ref> Alfredo Valencia en Burger et. al. 2006 : 81</ref> Ambaŭ uzadoj, kiel palaco kaj sanktejo, povis esti samtempaj. Kelkaj fakuloj verŝajne forigas la teorion pri la militista uzado, pro kio la popularaj kromnomoj kiel "fortikaĵo" aŭ "citadelo" ne plu estas uzataj.<ref> Nada indica un uso militar: el área agrícola y el origen de las fuentes de agua de Machu Picchu están extramuros de la ciudad, por lo que Machu Picchu no habría resistido un asedio largo; la muralla no es muy alta y el "foso" es en realidad un desagüe ({{citacite web |url=http://www.waterhistory.org/histories/machupicchu/ |títulotitle= Ancient Machu Picchu Drainage Engineering |autorauthor= Kenneth R. Wright |último= |primero= |coautorescoauthors= Alfredo Valencia, William L. Lorah |obra = |idiomalanguage= inglésangle |urlarchivoarchiveurl= http://www.waterhistory.org/histories/machupicchu/machupicchu.pdf|fechaarchivoarchivedate=24/06/2003 |fechaaceso= }}, aunque el tema ya había sido sugerido por Buse (1962). Los enemigos más cercanos de los incas en tiempos de Pachacutec estaban en el valle del Apurímac (Rowe 1990, 142 ; Rostworowski 2004, 53), del que Machu Picchu estaba separado por la inmensa región de Vilcabamba. Los establecimientos incas con usos militares arqueológicamente conocidos en la región (como Marcaypiri, Salapunko y Huilca Raccay, explorados por el Proyecto Cusichaca (Kendall 1987 : 98) difieren en su naturaleza y construcción de Machu Picchu. A partir del tipo de restos humanos hallados en las tumbas de Machu Picchu, Lumbreras afirma: "todo indica que la población no incluía guerreros" Machu Picchu nueva (http://www.machupicchu.perucultural.org.pe/actividades.htm). Kauffman coincide indicando que "no podría decirse que era una fortaleza. Y en caso de ser así, ¿contra quién?" (Kauffmann 2006: 62)</ref>
 
Maĉupikĉuo estas konsiderata samtempe kiel majstra verkaĵo de la arkitekturo kaj inĝenierarto.<ref>El 20 de septiembre de 2006, y en el marco de la XXX Convención Panamericana de Ingenieros, se declaró a Machu Picchu (y al complejo inca de Tipón) Monumento Histórico de la [[Ingeniería Civil]]</ref> Ĝiaj specifaĵoj arkitekturaj kaj pejzaĝaj, kaj la mistervualo kiu estis kreita ĉirkaŭ ĝi en granda parto de la literaturo farita pri ĝi, igis ĝin unu el la plej popularaj turismlokoj de la planedo.<ref> Otros datos sobre su popularidad: en 2006, en el Reino Unido, los lectores británicos de Wanderlust eligieron Machu Picchu como la primera maravilla del mundo. (http://www.etravelblackboard.com/index.asp?id=43564&nav=21) ([http://www.thisistravel.co.uk/travel/news/London-Eye-is-oneofworldswonders-article.html?in_article_id=45530 www.thisistravel.co.uk/ ... in_article_id=45530]).
Linio 304:
{{Granda dosiero|Panorama du Macchu Picchu et des environs.jpg - 2.jpg|800px|Panoramo de Maĉupikĉuo}}
 
== Referencoj kaj notoj ==
{{Referencoj|2}}
{{Rulfenestro|<references />}}
 
== Eksteraj ligiloj ==
 
{{Artikolo voĉlegita}}
{{el}}* http://www.destination360.com/peru/machu-picchu.php Virtuala Vojaĝo per '''Quicktime''' de Maĉupikĉuo
{{el}}* [http://www.rediscovermachupicchu.com Rediscover Machu Picchu] (angle)
{{el}}* [http://www.youtube.com/watch?v=6jJW7aSNCzU Machu Picchu. YouTube]
{{el}}* http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/3335315.stm
{{el}}* http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/428396.stm
 
{{elstara}}
 
[[Kategorio:Inkaa imperio]]