Mary Lou Williams: Malsamoj inter versioj

=== Kansasurbo de 1929 ĝis 1942 ===

{{Butono al Enhavo}}

En 1929 ŝi muzikis kiel anstataŭanto en la [[bandego]] ''The Twelve Clouds of Joy'', kiun estris [[Andy Kirk]]. Ĉi tiu bando estis ekestinta el la bando ''Dark Clouds of Joy'' de [[Terrence Holder]], en kiu ekde 1928 ŝia edzo estis muzikisto. Por ke li povu ludi tie, Williams estis translasinta la estradon de sia propra bando, aktiva en [[Memphis (Tenesio)|Memphis]], al sia edzino.<ref>Parte je la ''Syncopaters'' estrata de Mary Lou Williams anstataŭ de John Williams kunmuzikis aldosaksofonisto [[Jimmy Lunceford]]. Komparu Dahl, p. 60, 63 sekvaj.</ref> Por la unuaj surdiskigoj de la bando de Kirk en 1929 ŝi ne nur verkis kiel pianistino, anstataŭante la en la sonregistrejo forestan Marion Jackson, sed ankaŭ kontribuis unuajn komponaĵojn kaj aranĝaĵojn, kvankam ŝi tiumomente ankoraŭ havis malmultajn konojn pri [[notacio]] kaj [[harmoniscienco]]. Oficiala pianisto de la bando plue restis Marion Jackson.<ref>Komparu Frank Driggs, Chuck Haddix: ''Kansas City Jazz. From Ragtime to Bebop - A History.'' Oxford University Press, Oksfordo 2005, p. 87 sekva, Dahl, p. 72 sekvaj, 138-141, 154-156</ref>

 

 

=== Pittsburgh/Novjorko de 1942 ĝis 1949 ===

Ankoraŭ ĝis 1942 Williams restis ĉe la ''Twelve Clouds of Joy''. Tiam ŝi reiris komence al Pittsburgh, kie ŝi formis sian propran bandon, al kiu aliĝis ŝia pli malfrua dua edzo [[Harold Shorty Baker|„Shorty“ Baker]] kaj juna [[Art Blakey]]. Baker reiris tamen en la orkestron de [[Duke Ellington Orchestra|Duke Ellington]], por kiu Williams verkis decembron de 1942 apud [[Billy Strayhorn]] kiel konstanta bandaranĝisto. Ŝia plej fama aranĝaĵo por Ellington estis „Trumpets No End”, kiu baziĝis sur „Blue Skies” de [[Irving Berlin]] kaj plurfoje surdiskiĝis. Post ses monatoj ŝi forlasis Ellingtonon kaj muzikis kiel dungito en ''[[Café Society]]'' en [[Greenwich Village]], kie ŝi ankaŭ akompanis gitariston [[Josh White]]; en 1944 ŝi surdiskigis „Mary Lou’s Boogie“/„Roll Èm“ por [[Moses Asch]]. En la jaro 1945 – Baker estis separinta sin de ŝi dum sia militservo – ŝi tenis post perado de Barney Josephson, posedanto de Café Society, propran radioelsendon ''(The Mary Lou Williams Piano Workshop)'' ĉe WNEW, unu el la tiam ĉefaj radiostacioj kun bona [[popularmuzika]] programo<ref>Komparu Dahl, p. 131 sekvaj same kiel [http://www.nyradioguide.com/cgi/infoam.cgi/WBBR-AM Konciza historio de WNEW ĉe nyradioguide.com]</ref>

 

Ekde 1946 ŝi muzikis en pluraj virinaj bandoj, inter alie kun [[Mary Osborne]] (kun kiu ŝi verkis ŝelakdiskon por [[Continental Records|Continental]], ''„She’s (He’s) Funny That Way“'') kaj ĉe ''Girls Stars'' kun June Rothenberg kaj Bridget O'Flynn; ili ludis programon el [[ĵaza normkanto|normkantoj]] same kiel „Humoresque“ de [[Antonín Dvořák|Dvoraks]] kaj „All God’s Chillun Got Rhythm“.

Ŝia loĝejo en [[Harlemo]] fariĝis renkontejo de la pioniroj de [[moderna ĵazo]], ekzemple [[Thelonious Monk]], [[Dizzy Gillespie]] kaj [[Tadd Dameron]], kun kiuj ŝi interŝanĝis ideojn kaj komponaĵojn kaj kies mentoro ŝi fariĝis. Ŝi estis nomata pro tio ankaŭ „patrino de bibopo“.<ref>Komparu Dahl, p. 177 sekvaj kaj [http://www.fyicomminc.com/jazzwomen/marylouwilliams.htm Nelson Harrison pri Williams]</ref> Alie ol multaj el siaj samaĝuloj Mary Lou Williams ŝatis, kion faris la bibopanoj; [[bibopo]]n ŝi enigis ekde 1946 ankaŭ en sian ludostilon. La harmoniajn pliampleksigojn de ĉi tiu nova ĵazstilo ŝi ankaŭ transprenis en siajn komponaĵojn, ekzemple en „In the Land of Oo-Bla-Dee”, kiun Dizzy Gillespie surdiskigis kun ŝia aranĝaĵo per sia bandego. Kelkajn el ŝiaj pecoj [[Benny Goodman]] surdiskigis per sia mallongviva bibopeca ensemblo, al kiu ŝi en 1948 apartenis kiel aranĝisto kaj parte ankaŭ kiel pianisto.<ref>Komparu Dahl , p. 179–210</ref> Aŭguston de 1949 ŝi komencis la tradicion de la ĵazkoncertoj en la novjorka ĵazklubejo [[Village Vanguard]].<ref>Antaŭe tie okazis [[popolmuziko|popolmuzikaj]] koncertoj; ŝia ensemblo dividis la scenejon kun la bando de [[J. C. Heard]]. Komparu Dahl, p. 211.</ref>

 

== Graveco kaj taksado ==

{{Butono al Enhavo}}

Dum pluraj jardekojWilliams validis „ kiel plej grandioza virina ĵazmuzikisto“.<ref name="KAMP" /> [[Martin Kunzler]] konstatis, „ke antaŭ [[Carla Bley]] kaj [[Toshiko Akiyoshi]] neniu virino tenis tiel centran pozicion en ĵazo kiel la pianistino kaj eĉ pli la komponistino kaj aranĝistino Mary Lou Williams“.<ref>Kunzler ''Jazz-Lexikon'', p. 1291</ref>