Gemisto Pletono: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 5:
|colspan="2" align="center"|''“GEMISTO PLETONO”''
|-
|[[
-
|nomo = '''Gemisto'''
Linio 34:
== Biografio ==
'''Gemisto Pletono'''<ref>La surnomo Pletono, de li elektita, devenas de Πλήθων (la pleno) kiu ankaŭ plaĉis pro la sono proksima al Platono</ref> devenis, probable, el nobela bizanca familio de [[Konstantinopolo]]. Same kiel multaj junuloj de lia epoko, li preferis studi en la prestiĝa [[Otomana dinastio|otomana]] lernejo de [[Edirne|Adrianopolo]], otomana ĉefurbo, ol en la ne plu elstara universitato de Konstantinopolo. En Adrianopolo Pletono profitege studis filozofiajn tekstojn, precipe [[Platono
del paganesimo antico ai tempi del Concilio in "“Ferrara e il Concilio 1438-1439” – Atti del convegno di studi nel 550º anniversario del concilio dell’unione delle due chiese d’oriente e d’occidente – Università di degli Studi di Ferrara, novembre 1989, pp. 133-141.</ref>
Post la finiĝo de la studoj Pletono decidis iri [[Mistr
En [[1438]] Pletono foriris kune kun [[Johano la 8-a Paleologo]] por viziti Italion okaze de la [[Koncilio de Florenco]] <ref>Rilate la centran temon-celon de la Koncilio, la reunuiĝon de la du Eklezioj, Pletono sin deklaris malfavora, timante ke la unuiĝo de krucmilitoj krizigu ankaŭ sian “Helenismon” en kiu li vidis nia filiĝo.</ref>: ĉiokaze Pletono ofte lekciis por disvastigi la platonajn filozofiaĵojn kaj [[Novplatonismo
El la disvastiĝo de la ideoj de Gemisto Pletono naskiĝos la Platonaj italaj Akademioj, en [[Florenco]] kaj [[Romo]] precipe, sed ankaŭ eble en [[Rimini]], [[Ferrara]] kaj [[Napolo]]}. Ekzemple: [[Marsilio Ficino]]<ref>Humanistoj italaj /kaj eŭropaj ĝis tiam konis Platonon tra la lensoj de Novplatonismo, kaj ne per kontakto kun la diversaj verkoj de Platono</ref>, en la enkonduko al sia tradukita verko de [[Platono]], memorigas kiel [[Kosimo de Mediĉo]] aŭskultis la lekciojn de Pletono pri la “misteroj platonaj”. Sekve Kosimo konfidis al Ficino la taskon organizi la Platonan Akademion ĝuste en Florenco.
Linio 46:
== Filozofia kaj religia sintenoj de Gemisto Pletono ==
Post multaj jarcentoj, Pletono estis la unua kiu kuraĝis, en la ortodoksa medio precipe, publike deklari: “Ni estas ‘Ellenes’ (grekoj) prodevene kiel atestas nia lingvo kaj nia kulturo (greke: παιδεία)... “, kontraste kun sia samtempulo
Tiu entuziasmo, tamen, puŝis lin, laŭ teologoj kaj ortododsaj aŭtoritatoj, al ekĉesoj kiuj kaŭzis tie kaj tie akuzon pri herezo. Lia emo precipa estis atribui al la grekaj Dioj la karakterizojn de la kristana Dio.
Kaj estis ĝuste Gennadio la 2-a, patriarko de Konstantinopolo (de 1453 ĝis 1464), kiu invitis ĉiujn despotojn (nobelajn regantojn) de ĉiuflanko de Bizanco “elscenejigi” la disĉiplojn de Pletono kaj ĉiujn “Ellenes”, nome kiuj revenis al la edukado kaj kulturo grekaj. En sia letero laŭdanta bizancan lokan despoton kiu estis mortiginta Juvenalion, jam disĉiplon de Pletono, li plenĝoje emfazas: “Saluton militisto de Kristo kaj defendanto de lia gloro... Trafu, torturu, savu ...”.<ref>S. Lamprou "Paleologia - Peloponisiaca" vol. B pag.247
[[Dosiero:Plato's_Academy_mosaic_from_Pompeii.jpg |thumb|alt=Platon enseignant à ses disciples|Platono (kiu inspiris Pletonon) instruas siajn disĉplojn (Mozaiko malkorita en [[Pompei]]).]]
Linio 57:
== Prisociaj kaj pripolitikaj doktrinoj de Pletono ==
Krom la reveno al Helenismo, Pletono proponis ankaŭ politikan modelon, kun ideoj kiuj hodiaŭ oni dirus socialistaj. Lia lasta libro estis publike bruligita ordone de Gennadio.la 2-a.<ref>Georgeos Pletone Gemistos di Kostas Mandilas ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΛΗΘΩΝ ΓΕΜΙΣΤΟΣ di Κώστας Μανδηλάς eldonisto ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΟΛΗ 1997 pag. 25-85
Tio, laŭ komentistoj, substrekas la daŭran forpuŝecon de la Ortodoksa Eklezio fronte al [[Helenismo]]. Laŭ tiu sssssinteno la antikva greko estus idolano (kiu adoras idolon), dum la klasika mondo, ĝenerale, estus prefere alireligiano.
Linio 68:
* ''Pri la procedo de la Sankta Spirito”
* ''TRaktado pri la leĝoj”(nun fragmente alvenita)
* ''Resumo pri doktrinoj
* ''Magiaj orakoloj de la disĉiploj de Zaratuŝtro''.
== Bibliografio ==
[[
* AA. VV., ''Sul ritorno di Pletone. Un filosofo a Rimini'' (atti del ciclo di conferenze), Raffaelli, Rimini, 2003.
* Eleonora Bairati, Anna Finocchi ''Le ricche miniere 3'', Torino, 2004, Loscher.
Linio 86:
* ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΛΗΘΩΝ ΓΕΜΙΣΤΟΣ di Κώστας Μανδηλάς eldonisto ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΟΛΗ ISBN 960-7748-08-5
* [[Cyril Mango]] Bisanzio. L'Impero Di Nova Roma. (Βυζάντιο. Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης) eeldonisto: Μ.Ι.Ε.Τ. Ateno, 1988
* [[William Miller]] La Grecia Nel Periodo Bizantino. (Η Ελλάς Επί Των Βυζαντινών.)
* [[Steven Runciman]] L'Ultimo Rinascimento Bizantino. (Η Τελευταία Βυζαντινή Αναγένηση) eldonisto: DOMOS Ateno, 1980
* Tomadakis Nic. B.
== Notoj ==
Linio 94:
== Eksteraj
* [http://www.ritosimbolico.net/studi2/studi2_10.html]
[[Kategorio:Novplatonismo]]
|