Telegrafo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ZéroBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: et:Telegraafside, war:Telegrapiya
Linio 6:
En la malnovaj tempoj precipe [[kolombo]]j, kurieroj, komercistoj liveris mesaĝojn. En la 19-a jarcento unue telegrafo de Morse, baldaŭ [[telefono]] de [[Bell]] faris revolucion en la informado. Escepte la fruajn eksperimentojn, la telegrafado estas skriba, la telefonado estas voĉa mesaĝo, tamen la plej grava distingo estas tio, ke nur fakuloj, spertistoj uzis la telegrafon ([[telegrafisto]]j, teleksistoj), sed vasta publiko uzas la telefonadon (abonantoj kaj uzuloj). La telegrafa aparato kostas pli ol la telefono.
 
En la antikva tempo per torĉo aŭ fumo oni sendis mesaĝojn (optika telegrafado). Spite la primitivecon, sporade oni uzis jam kodojn, do praktike literoj estis forsenditaj. Menciindas du sistemoj. Aŭ oni instalis akvujojn samajn en ambaŭ lokoj. La diversaj akvoniveloj montris difinitajn literojn. La sendanta telegrafisto signis la starton per torĉo, samtempe malfermis la kranon. Ĉe la difinita litero signiĝis halto kaj oni fermis la kranon. La alia telegrafisto devis sekvi lin. Aŭ oni uzis kodan sistemon kun vico da fenestroj kaj laŭ kodoj oni signis per torĉoj en difinitaj fenestroj. Ĝis la nuntempo la ŝipistoj uzisuzas flagsignojn, krome reflektoron aŭ sunospegulon.
 
[[Dosiero:OptischerTelegraf.jpg|thumb|right|250px|Optika telegrafo de Chappe]]
[[Dosiero:Telegrafo.png|thumb|right|250px|cirkvito de la telegrafo de Morse]]
En [[1792]] Chappe (ŝapp) eltrovis optikan "telegrafon", kiu etendiĝis en [[Francio]] kaj iom pli. Precipe [[Napoleono]] profitis de la invento. Super alta [[kolono]] estis tri moveblaj brakoj. En sekreta libro oni kodigis 6000 vortojn al nombroj. Difinita nombro difinis ekskluzivajn brakopoziciojn, kiujn la telegrafisto manipulis de sur la tero. LaNur la unua kaj la lasta ĉeftelegrafistoj de longa ĉeno de stacioj scipovis ĉifri kaj deĉifri la tekston. La ceteraj telegrafistoj nur imitis la brakopoziciojn tiel, ke ili teleskope vidis la antaŭajn brakopoziciojn.
 
== Elektra telegrafado ==