Statuto de UEA: Malsamoj inter versioj

La '''Statuto de UEA''' estas la baza regularo de [[Universala Esperanto-Asocio]]. Ĝi estas registrita ĉe notario. Tamen, unuflanke, laLa pli profunda jura bazo de UEA estas la nederlanda konstitucio kaj la nederlandaj leĝoj, kaj; aliflanke, UEA havas ankaŭ aliajn regularojn. pri specifaj temoj.

UEA ekzistas kaj ekzistis laŭ la leĝoj de tiu lando, en kiu ĝi havas sian sidejon. Grava estas tiusence la konstitucio, kiu etabligasestablas la rajton fondi asociojn, kaj; detalojn pri tio oni trovas kutime en la ĝenerala leĝokodo civila.

:1. Sub la nomo UEA estis fondita Asocio, kies celo estas la plifaciligo de la ĉiuspecaj rilatoj inter diverslingvano kaj la kreo de fortika ligilo de solidareco inter ĝiaj anoj.

:2. La sola lingvo oficiala de la UEA estas la lingvo Esperanto, tia, kia ĝi estas difinita per sia literatura kaj teknika vortaro. Konsekvence la UEA neniel enmiksiĝos en lingvaj diskutoj.

:3. La UEA estas absolute neŭtrala rilate al religio, politiko kaj nacieco.<ref>Enciklopedio de Esperanto, [[Universala_Esperanto-Asocio#Cita.C4.B5o_el_EdE|artikolo pri UEA]]</ref>

:" '''I. Celoj kaj principoj'''

:1. Sub la nomo ''Universala Esperanto-Asocio'' ekzistas asocio, fondita en 1908, kiu celas:

:* Disvastigi la uzadon de la internacia helplingvo Esperanto;

:* Plifaciligi la ĉiuspecajn moralajn kaj materiajn rilatojn inter la homoj, sen diferenco pri raso, nacieco, religio aŭ lingvo;

:* Krei internaciajn servojn uzeblaj de ĉiuj homoj, kies intelektaj aŭ materiaj interesoj celas trans la limoj de ilia genta aŭ lingva teritorio;

:* Kreskigi inter siaj membroj fortikan senton de solidareco kaj disvolvigi ĉe ili la komprenon kaj estimon por fremdaj popoloj.

:2. UEA estas neŭtrala rilate al religio, nacieco aŭ politiko. En ĝi viroj kaj virinoj estas egalrajtaj kaj elekteblaj al ĉiuj oficoj.<br>

:3. La oficiala lingvo de UEA estas la Zamenhofa Lingvo Esperanto, tia kia ĝi estas difinita per sia literatura kaj teknika verkaro. (...)"

Kompare kun la "regularo" de 1908 estis pluraj ŝanĝoj (oni konsciu, ke estis ankoraŭkelkaj pliaj statuto-versioj inter 1908 kaj 1920). El tiuj estis unu esenca aldono:

La statuton de 1934<ref>Teksto de la statuto: Universala Esperanto-Asocio: ''Statuto'', Ĝenevo 1934. Rete ĉe la ligiloj listigitaj sube ĉe ''Dokumentoj''</ref> ellaboris ĉefe [[Eduard Stettler]], UEA-flanke, kaj [[Cecil Charles Goldsmith]], flanke de la naciaj societoj. Ĝi validis ankaŭ por la [[Ĝeneva UEA]] ekde 1936.

Pro la integrigo de la Landaj Asocioj, ili ricevis multe da influo. La Komitato konsistis el "Komitatanoj, elektitaj de tiuj ''Landaj Asocioj'' kiuj aligis siajn membrojn", "Komitatanoj, elektitaj de la ''Ĉefdelegitoj kaj Delegitoj'', en la ceteraj landoj" (kune po unu Komitatano, por ĉiu kvincento aŭ komencita kvincento da membroj)), kaj "Komitatanoj, elektitaj de la ''supraj Komitatanoj''" (ĝis triono de sia propra nombro; art. 36). La literojn A, B, C la statuto ankoraŭ ne konis, sed la sistemo estis simila kiel la hodiaŭa (intertempe la influo de la Individuaj Membroj malkreskis - aktuale ili havas po unu komitatanon por ĉiu milo da membroj, ĉ. 5 komitatanojn kompare kun kvindeko por la Landaj Asocioj<ref>Laŭ la jarlibro 2010 de UEA, p. 16 - 19, estis en la komitato oficanta ĝis julio 2010 entute 54 A-komitatanoj por la Landaj Asocioj, 8 A-komitatanoj por fakaj kaj junulara asocioj, 5 B-komitatanoj por la Individuaj Membroj kaj 12 C-membroj alelektitaj de la aliaj komitatanoj.</ref>).

La statuto konasparolas pri "unu aŭ pluraj ''Direktoroj'' kaj ''Vicdirektoroj''", kiu(j) estras la Centran Oficejon (art. 47). Art: 48:

:La unua funkcias kiel sekretario de la Komitato, la alia kiel sekretario de la Konsilantaro kaj estas ĝenerala sekretatiosekretario de la Universalaj Kongresoj."

En la praktiko tio ne multe gravis, ĉar UEA havis nur mallonge UEA havis dum tiu ĉi statuto (aprilo-aŭgusto 1934) du direktorojn. [[Hans Jakob]], la "interna" direktoro, demisiis dum la [[UK 1934]].

La statuto de 1934 difinas la celojn jene (laŭvorte<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:1934_statuto_de_uea_02.JPG Statuto de UEA 1934, p.3] ; [http://eo.wikisource.org/wiki/Arkivo_de_UEA_Statuto_1934/Celoj_kaj_principoj teksta versio]</ref>):

:" '''I. Celoj kaj principoj'''

:1. Sub la nomo ''Universala Esperanto-Asocio'' ekzistas asocio, fondita en 1908, kiu celas:

:* disvastigi la uzadon de la internacia helplingvo Esperanto;

:* plifaciligi la ĉiuspecajn moralajn kaj materiajn rilatojn inter la homoj, sen diferenco pri raso, nacieco, religio aŭ lingvo;

:* krei internaciajn servojn uzeblajn de ĉiuj homoj, kies intelektaj aŭ materiaj interesoj celas trans la limoj de ilia genta aŭ lingva teritorio;

:* kreskigi inter siaj membroj fortikan senton de solidareco kaj disvolvigi ĉe ili la komprenon kaj estimon por fremdaj popoloj.

:2. Laŭ la interkonsento de la 25a Universala Kongreso de Köln, la 4an de Aŭgusto 1933, Universala Esperanto Asocio [tiel!] estas la tutmonda organizaĵo esperantista por atingi la ĝeneralan disvastiĝon de la lingvo Esperanto.

La statuto de 1948 difinas la celojn jene (laŭvorte<ref>[http://eo.wikisource.org/wiki/Dosiero:1948_statuto_de_uea_01.JPG Statuto de UEA aŭg. 1948], unua paĝo, el la jarlibro de UEA, 1948, dua parto, p. 25</ref>):

:" '''3. Celoj.''' &nbsp; Ĝiaj celoj estas:

:* disvastigi la uzadon de la internacia helplingvo Esperanto;

:* plifaciligi la ĉiuspecajn moralajn kaj materiajn rilatojn inter la homoj, sen diferenco pri raso, nacieco, religio aŭ lingvo;

:* kreskigi inter ĝiaj membroj fortikan senton de solidareco kaj disvolvigi ĉe ili la komprenon kaj estimon por fremdaj popoloj;

:* zorgi pri la kunagado de Esperantistaj organizaĵoj;

:* krei internaciajn servojn uzeblajn de ĉiuj homoj, kies intelektaj aŭ materiaj interesoj celas trans la limojn de ilia genta aŭ lingva teritorio;

:* okazigi la Universalajn Esperanto-Kongresojn kaj aliajn kongresojn kaj konferencojn."

====Celoj en 19561955/56====

Antaŭrimarko: En la jarlibro 1959 enestas statuto kun la rimarkonoto "reviziita en decembro 1956"; eblesupozeble temas pri la dato de la fina ĝenerala voĉdono pri statuto formulita en 1955/56. En ĝi tekstas pri celoj<ref>Jarlibro 1959, Unua parto, Rotterdam (UEA), 1959, p. 143</ref>:

:" '''3. Celoj.''' &nbsp; Ĝiaj celoj estas:

:* a. disvastigi la uzadon de la Internacia Lingvo Esperanto;

:* b. plifaciligi la ĉiuspecajn spiritajn kaj materiajn rilatojn inter la homoj, sen diferenco pri nacieco, raso, religio, politiko aŭ lingvo;

:Ĝi provas atingi tiujn ĉi celojn per jenaj agadoj:

:* (i) kreskigi inter siaj membroj fortikan senton de solidareco, kaj disvolvigi ĉe ili la komprenon kaj estimon por fremdaj popoloj;

:* (ii) zorgi pri la kunagado de Esperantistaj organizaĵoj;

:* (iii) krei internaciajn servojn uzeblajn de ĉiuj homoj, kies intelektaj aŭ materiaj interesoj celas trans la limojn de ilia genta aŭ lingva teritorio;

:* (iv) okazigi la Universalajn Esperanto-Kongresojn kaj aliajn kongresojn kaj konferencojn;

:* (v) splikiapliki aliajn jure permesitajn rimedojn, kiuj alproksimigas la celojn de la Asocio.<br>

:Por la plenumo de siaj celoj la Asocio rajtas akcepti aŭ akiri propraĵojn kaj povas elekti kuratorojn por daŭre posedi tiujn laŭ kondiĉoj difinitaj de la Komitato."

===== Ŝanĝoj de 1948 al 19561955/56 =====

* Disigo de celoj kaj agadoj (por atingi la celojn); enmetiĝis enkonduka frazo por tio)

:*"(a) disvastigi la uzadon de la Internacia Lingvo Esperanto;

:*(b) agadi por la solvo de la lingva problemo en internaciaj rilatoj kaj faciligi la internacian komunikadon;

:*(c) plifaciligi la ĉiuspecajn spiritajn kaj materiajn rilatojn inter la homoj, malgraŭ diferencoj de nacieco, raso, sekso, religio, politiko aŭ lingvo;

:*(ĉ) kreskigi inter siaj membroj fortikan senton de solidareco kaj disvolvi ĉe ili la komprenon kaj estimon por aliaj popoloj."<ref>[http://www.uea.org/dokumentoj/statuto.html#aA UEA-Statuto]</ref>

:"Por atingi siajn celojn, la Asocio laboras per kunordigo de la diversaj Esperanto-asocioj, studoj kaj esploroj, publikigo de libroj kaj aliaj eldonaĵoj, informa agado, servoj al la parolantoj de Esperanto, okazigo de kongresoj kaj konferencoj, kunlaboro kun aliaj similcelaj asocioj kaj apliko de aliaj jure permesitaj rimedoj, kiuj proksimigas la celojn de la Asocio."

* En [[Vikifontaro]] troviĝas (ankoraŭ nekompletaj) tekstaj versioj de la statuto de [http://eo.wikisource.org/wiki/Arkivo_de_UEA_Statuto_1934/Celoj_kaj_principoj 1934] (nur ĉapitro I. Celoj kaj principoj, naŭ punktoj) kaj unupaĝa kopio el tiu de [http://eo.wikisource.org/wiki/Arkivo_de_UEA_Statuto_1948 1948].