Perkūnas: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e korekto
Linio 1:
{{sen citiloj|dio|decembro 2012}}
[[Dosiero:Perkunas.jpg|thumb|<center>Perkūnas (mura mozaiko)]]
'''Perkūnas''' ([[litove]] ''Perkūnas'', [[latve]] ''Pērkons'', [[praprusa lingvo|prapruse]] ''percunis'', [[ĵemajtia lingvo|ĵemajtie]] ''Perkūns'') estas [[baltio|balta]] [[ĉielo|ĉiela]] kaj [[fulmotondro|fulmotondra]] [[dio]]. Ĝi estas la plej ofte menciata el la baltaj dioj, kaj ofte konsideriĝas la ĉefa dio, paralele al la dioj [[Thor]] aŭ [[Donar]] de la [[ĝermana mitologio]], [[Jupitero]] de la [[romia mitologio|romia]] aŭ [[Zeŭso]] de la [[greka mitologio]]. Tamen - kontraste al tiuj dioj el aliaj mitologioj - li ne oficiale estas la estro el ĉiuj baltjabaltaj dioj, sed samranga kun la aliaj. Kvankam en la litova kaj latva kulturoj lia personaĵo estas konata kaj la mitologiaj historioj transdonitaj de generacio al generacio, en la [[praprusa lingvo]], kies [[praprusoj|parolantoj]] estis estingitaj dum genocido de la [[13-a jarcento]], skribaj fontoj nur pruvas la ekziston de la vorto ''percunis'' por "[[tondro]] kaj la adoro de Perkūnas inter la [[praprusoj]] pro manko de skribaj pruvoj do estas nur hipotezo. En la modernaj religiaj [[kulto]]j, kiuj vivtenas la antikvajn baltajn prakristanajn religiojn, Perkūnas ludas gravajn rolojn: la plej grava el tiuj movadoj nomiĝas [[Romuva (kulto)|Romuva]].
 
=== Etimologio ===
Linio 15:
En [[Livonio|livonia]] poema kroniko de la jaro [[1291]] li en la [[mezaltgermana lingvo|mezepoke germana lingvo]] la dio estas nomata "Perkune".
 
La etnologo [[Simon Grunau]] ĉirkaŭ la jaro [[1529]] raportas, ke neen la centra sanktejo de la baltoj, la kultejo [[Romuva]], ekzistis tri ĉefaj dioj, kies bildoj estis skulptitaj en la lignon de giganta [[kverko]] kaj tie estis adorataj: La nomoj de la tri dioj estis ''Patollo'', ''Patrimpo'', ''Perkuno'' (en genitiva formo).
 
La polo ''Jan Długosz'' en [[latina lingvo|latina]] teksto eksplicite komparas la baltan dion kun la romia diopatro [[Jupitero]]: