Morus (birdo): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 23:
'''Suloj''' estas grupo de birdoj de la familio de [[Suledoj]] kaj genro '''[[Morus]]'''. Temas pri grupo de [[marbirdo]]j parencaj al [[sulo]]j (kaj antaŭe klasifitaj sub la genro ''[[Sula]]''), de kiuj ili diferencas ekzemple per '''pli sveltaj kapo kaj kolo'''. La kapo estas klare diferenciga per ties flaveca koloro.
 
== Specioj ==
La tri sulajn speciojn oni lokigas nune en genro ''Morus'', la [[Papasulo|Abotan naivulon]] en ''Papasula'' kaj la aliajn naivulojn en ''Sula'', sed kelkaj spertuloj opinias, ke la dek speciojn oni lokigu kune en ununura genro ''Sula''. Ankaŭ dekomence, sulojn oni konsideris nur unu specion.
 
Linio 30:
* [[Aŭstralia sulo]] ''Morus serrator'' aŭ ''Sula serrator''
 
== Aspekto ==
[[FileDosiero:Gannet up close.jpg|thumb|maldekstre|250px|[[Norda sulo]] en kolonio de la [[Insulo Bonaventure]].]]
Suloj estas grandaj blankanigraj birdoj kun flavecaj kapoj, longaj pintaj flugiloj kaj longaj koloj kaj bekoj. Nordaj suloj estas la plej grandaj marbirdoj en Norda Atlantiko, kun enverguro de ĝis 2 m. La aliaj du specioj loĝas en moderklimataj maroj de [[suda Afriko]], suda [[Aŭstralio]] kaj [[Novzelando]].
 
Linio 39:
* - la okuloj lokiĝas malproksime unu de la alia survizaĝe por ebligi [[Duokula vidkapablo|duokulan vidon]], kiu permesu al ili taŭgan distancmezuradon.
 
== Vivo ==
[[FileDosiero:Muriwai gannets.JPG|thumb|right|250px|Nestumantaj suloj (''[[Morus serrator]]'') de la kolonio de [[Muriwai]] en [[Novzelando]].]]
Suloj povas plonĝi ekde 30 m de alteco atingante rapidecon je 100 km/h kiam ili frapas akvon, permesante al ili kapti fiŝojn pli profonde ol aliaj aeradaptitaj birdoj. La supozata kapablo de suloj manĝi grandajn kvantojn de fiŝoj kondukis al priskribo de "suloj" kiel iu kiu tromanĝas, nome simile al "[[Glutemeco|glutemuloj]]".
 
=== Reproduktado ===
Ili estas koloniaj reproduktantoj sur insuloj kaj marbordoj, kie ili demetas kutime nur unu bluecblankan ovon. La idoj estos maturaj kiam ili estos 5jaraj. Unujaraj birdoj estas tute nigraj; blanko aperas poste.
 
== Disvastiĝo ==
Ili estas tiom koloniaj ke en [[Britio]] nestumas ĉirkaŭ du trionoj, ĉefe en [[Skotio]] nome en [[Ŝetlandoj]]. La aliaj nestumas en [[Kanado]], [[Irlando]], [[Ferooj]] kaj [[Islando]] kaj kelkaj en [[Francio]] (ekzemple en la [[Biskaja Golfo]]), la [[Manikinsuloj]], kaj [[Norvegio]], krom ununura kolonio en Germanio en [[Heligoland]]. La plej granda kolonio de [[Norda sulo]] estas en la skotia insularo [[Sankta Kildo]]; tie loĝas unu kvinono de la specio tutmonde konsiderata. Ankaŭ Sulasgeir ĉe la insulo [[Lewis]], [[Roko Bass]] en [[Firth of Forth]], [[Grassholm]] en [[Pembrokeshire]] kaj [[Insulo Bonaventure]], [[Kebekio]], estas gravaj reproduktejoj de la Norda sulo. La [[Insuloj Skellig]] ĉe la sudokcidenta marbordo de [[Irlando]] estas hejmo de ĉirkaŭ 27,000 paroj de Nordaj suloj, nome la dua plej granda sula kolonio en la mondo.
 
== Evoluo ==
Plej fosiliaj suloj estas el fina [[Mioceno]] aŭ [[Plioceno]], kiam la diverseco de [[marbirdo]]j ĝenerale estis multe pli altaj ol nune. Ne komplete klaras kio kaŭzis la malpliiĝon de specioj fine de la Pleistoceno; kutime oni konsideras pliiĝantan konkurencecon pro etendo de [[marmamulo]]j kaj/aŭ agadon de supernovaoj kiel tio kio kondukis al amasa formortigo de mara vivo.
 
Linio 69:
* ''Morus reyanus'' &ndash; Sulo Del Rey (fina Pleistoceno de Ok Usono)<!-- Condor38:211; Condor51:20; ProcCalifIslandSymp06:35 -->
 
== Populara kulturo ==
[[FileDosiero:Gannet4.jpg|thumb|right|Sulo en la Kelta Maro – Irlando.]]
 
* En multaj partoj de [[Unuiĝinta Reĝlando]], la termino “Gannet” (sulo) estas uzata por aludi al homoj kiuj senatente manĝas grandajn manĝokvantojn ĉefe ĉe publikaj lokoj.
Linio 77:
 
==Referencoj==<!-- AnimalBehavior51:273,1197. -->
* Miller, Loye H. (1961): Birds from the Miocene of Sharktooth Hill, California. ''Condor'' '''63'''(5): 399-402. [http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v063n05/p0399-p0402.pdf PDF plena teksto]
 
== Eksteraj ligojligiloj ==
<!--{{Commons category|Morus (Aves)}}-->
* [http://www.eldey.is Kamerao el Eldey, Islando]
* [http://ibc.lynxeds.com/family/gannets-boobies-sulidae Sulaj filmetoj] ĉe Internet Bird Collection
 
{{Pelikanoformaj birdoj}}