Listo de bierspecoj: Malsamoj inter versioj

La listo volas doni superrigardon pri la plej diversaj [[biero|bierspecobierspecoj]]j. Ne temas pri listo de diversaj [[biermarko]]j.

* laŭ la grenspeco (ofte [[hordeo]] aŭ hordeo kun [[tritiko]], sed ankaŭ [[spelto]], [[sekalo]], [[maizo]] aŭ [[rizo]])

* laŭ la bierfaristo (ekzemple [[trappisto]])

* laŭ la gusto (kombinacio de acidecoa, dolĉeco kaj amareco)

* laŭ specialaĵoj (ekzemple [[fumo]] ĉe ’’Bamberger Rauchbier’’ aŭ la uzo de laktobaciloj)

[[dosieroDosiero:Bieren uit de streek rond brussel.jpg|thumb|250px|left|bieroj el la regiono ĉirkaŭ [[Bruselo]]]]

[[dosieroDosiero:Dutch beers.jpg|thumb|Kolektaĵo de bieroj]]

<br />

== Fermentado ==

* ''sinkfermentado'' aŭ ''funda fermentado'' okazas, kiam la la temperaturo estas inter 6 kaj 8 &nbsp;°C. La proceso okazas rapide kaj la gisto havs ŝancon sinki al la fundo de la kaldrono. La kompleta fermentado bezonas kelkajn semajnojn. En antaŭaj jaroj nur eblis fari sinkfermentaj bieroj en vintro aŭ en malvaramaj partoj de Eŭropo. Nur la evoluado de la [[fridigmaŝino]]j en la 20a kaj 21a jc. ebligas fari sinkfermentaj biero tra la tuta jaro. La avantaĝo de la skfermentado estas, ke la bierfaristo havas pli da kontrolo super la fermentadproceso. Hodiaŭ ĉie en la mondo oni faras sinkfermentajn bierojn grandskale, ĉefe [[Pilsener|pilzenapilzenajn]]jn bierojn aŭ la malpli lupoligitajn [[Export|eksportajeksportajn]]n aŭ „Lager“-bierojn. Precipe en [[Ĉeĥio]] kaj [[Germanio]] tiu tipo de biero estas farata.

* ''levfermentado''aŭ ''supra fermentado'' okazas je temperaturo de 15 ĝis 20 gradoj. tiu-ĉi proceso evoluiĝas malpli kontrolebla: la fermentado daŭras maksimume kelkajn tagojn kajla gisto drivas je la surfaco.Antaŭ la evoluado de la sinkfermentada proceso la levfermentado estas la plej ofta proceso. Bierfaristoj en [[Belgio]] kaj [[Anglio]] ofte restis ĉ la malnova arto fari bieron.

* ''Spontana fermentado'' ne bezonas purajn gistojn. La en la aero ekzsitantaj „sovaĝaj gistoj“ sufiĉas. Dum 24 horoj la majŝo povas infektiĝi kun mikroorganismoj el la aero kaj de kverkaj bareloj. En fruaj jaroj oni kutime uzas iun metodon, sed hodiaŭ nur bierfarejo ĉirkaŭ [[Bruselo]] kiu produktas [[lambiek(Biero)|lambikolambikon]]n uzas tiun metodon. EStas malfacile regi la proceson de la spontana fermentado. la germana [[Gose (bier)|Gose]] el la urbo Goslarestis ĝis la 19a jc. spontane fermentanta biero.

'''[[Münchener]]:''' aŭ [[Munkena biero]] nomo de malhelbruna biero kun , [[malt]]a gusto. Ekstas ankaŭ ‚’’Munkena helbiero’’’. La biertipo evoluiĝis enla dua duono de la 20a jc. en [[Munkeno]]. Ĝi havas 4 ĝis 4,75 [[volumen-procento|Vol.-%]] da [[Etanolo|alkoholo]].

'''[[Dortmunder (bier)|Dortmunder]]:''' Kun malpli da lupolo ol [[Pilsner]]-biero, sed pli seka maar droger ol [[Münchener]]. En Germanio „bonda biero“ estas ankaŭ konata kiel ''[[Export (bier)|Export]]''. Alkoholenhavo 5 ĝis 6 procento.

'''[[Pilsner ]] :''' aŭ ‚’’’Pils’’’ estas la plej fama bierspeco de la mondo. Ĝi venas el [[Pilseno]] en [[Bohemio]] kie ĝi en [[1842]] ekestis. Ĝi avs heloran koloron kaj kiel rekonilo fortan lupolguston. Alkoholenhavo 4,5 ĝis 5,2 procento.

[[dosieroDosiero:Stella_Artois.JPG|thumb|left|250px|[[Stella Artois]], la orinara biero en [[Loveno]]]]

'''[[Lager (biero)|Lager]]:''' Origine bavara biertipo,malpli lupoligata kiel [[Pilsner]]. Ĝi ricevis la nomon de la longa malvarmigata postmaturiĝo kaj stokado. Ĉiu sinkfermenta biero nomiĝas en anglalingvaj landoj „lager“. Tiu biero estas verdire iu libera interpretado de la [[Pilsner]]-biero. Alkoholenhavo 3,5 ĝis 5 procento.

'''Bock''' aŭ [[bokbiero]]: Forta biero origine el la german urbo [[Einbeck]] en [[Malsupra Saksios]]. Plej oft ruĝa aŭ bruna koloro; en Germanio ankaŭ pli hela. Bock estas sezona biero por la monato [[Majoi]] kaj por aŭtuno. Aloholenhavo minimume 6 procento.

'''[[Doppelbock]]:''' ekstra forta biero , unuafoje farita en [[Bavario]] . La biermarkoj finiĝas ĝenerale per -ator. Alkoholenhavo varias inter 7,5 kaj 13 procento.

'''[[Saison|Saisons]]s:''' kolektiva nomo por nature maturiĝintaj bieroj el [[Valonio]] kaj la franca limregiono. Alkoholenhavo ĉrk. 5 procento, relative seka. Ĝi estas vintre farata por servi en somero kiel kontraŭsoifigilo.

'''[[Trappista biero|Trappist]]:''' biero, kiu estas farata senescepte fare de monaĥoj el la ordeno de la [[cistercianzo]]j, kun diversaj gustoj. Farata en 6 [[abstejo]]j en in Belgio kaj unu el Nederlando.

'''Alt:''' kuprokolora biero, pli malhela ol Kölsch (kolona biero], de la germana regiono Niederrhein, inklude de la nederlanda [[Venlo]]. Alkoholenhavo minimume 4 procento.

'''[[Kölsch (bier)|Kölsch]]:''' unika tipo el germana [[Kolonjo]] kaj ĉirkaŭejo. La biero havas heloran koloron kaj alkoholenhavo de 4,8 procento.

'''[[Wieß]]:''' Biero de malnova stilo el [[Kolonjo]], antaŭiranto de [[Kölsch]]. Kvankam ke „Wieß“ signifas „blanka“, ĝi ne estas „Witbier“ aŭ tritika biero sed nur farita el hordeo, sed ne filtrita. Alkoholenhavo 4–5 procento.

'''[[Elo]]:''' aŭ ’’’Ale’’’ signifas biero laŭ la angla stilo kaj ĝi estas kuprokolora

'''[[Mild ale]]:''' tipa malhelbruna [[kranbiero]] kun [[karamel]]gusto, aŭ kuprokolora kaj relarve malforta. Alkoholenhavo 2,5 ĝis 3 procento.

[[dosieroDosiero:Duvelenglas0uj.jpg|thumb|right|250px|“Duvel“-biero kun tipa glaso]]

'''[[Bitter ale]]:''' ‚aŭ ‚’’’amara elo’’’ kuprokolora barelbiero , ‚ ’’’la’’’ nacia trinkaĵo en Anglio. Forte lupolita, kelktempe tre amara, sed ankaŭ kun plena kaj malta gusto; Malmulte da karbonata acido kaj alkoholenhavo de 3 ĝis 5,5 procento.

'''[[India Pale Ale]]:''' aŭ ‚’’’hinda hela [[elo]]“ klasika hela biero kun malofta viva karaktero, kiu havas acidetan kaj fortan lupolan guston . La termino ''India Pale ale'' venas el las tempo de vigla kolonia komerco . Kun bona kvalito ĝi havas alkoholenhavon de ĉirk. 5 procento.

'''[[Stout]]:''' tre malhela biero kun rostita malto aŭ [[sekalo|sekala]] malto.

'''[[Bitter stout]]:''' sufiĉe forta, ekstreme amara kaj kun tre malhela koloro. La plej fama estas la [[Irlando |Irlanda]] ''[[Guinness]] extra stout'', kiu ffariĝis bierstilo de si mem. alkoholenhavo varias inter 4 (en la ’’hejmlandoj’’) ĝis 7 procento (en la tropiko).

'''[[Milk stout]]:''' pli dolĉa ‚’’’stout’’’ kun malalta alkoholenhavo .

'''[[Russian stout|Rusan staŭto kaj Barley wines]]:''' ekstra forta kaj frukta staŭto, kiu estis destinita por la [[Rusio|rusa]] korto en [[Sankt-Peterburgo]]. Ĝi havs pli ol 10,5 procento da alkoholo. Komparebla fermentita trinkaĵo estas la t.n. ‘''Barley wines''’ (‘’’sekalaj vinoj’’’) ankaŭ nomata ‘’’Old ale’’’ (malnova elo). La alkoholenhavo varias inter 6 kaj 8 procento.

'''[[Stoombier]]:''' aŭ ’’’fumbiero’’’. La biero estas farita meze inter sinkfermenta kaj levfermenta proceso. Tio donas al la biero ‚vivan kapon’, t.e. forte eferveskan karakteron kaj alkoholenhavo de 5 procento.

'''[[Spéciale belge]]:''' estas plibonigo de precipe la [[ Brabanto|brabanta]] barelbiero. Ĝi estas la rezulto de konkurso en la jaro 1904 por kontaŭbatali la ekesto de la relative novaj [[Pilsner]]-bieroj en Belgio. Sukcenkolara levfermenta biero kun frukta gusto kaj malforte lupolita. Eble la plej famaj estas la markoj ‚’’Palm’’’ en por esperantistoj, la [[Antverpeno|antverpena]] biero ‚’’ De Koninck’’’. La alkoholenhavo estas 5 procento.

'''[[Oud bruin]]:''' aŭ ‚’’malnov bruna’’’ estas biero el okcidenta kaj orienta [[Flandrio]]. Estas miksitaj bieroj (pli malnovaj , milde acidigitaj bieroj miksitaj kun junaj ankoraŭ ne finfermenitaj dolĉaj bieroj), plej ofte matighanta en kverkaj bareloj. Tiuj de okcidenta Flandrio estas pli maldoĉaj (ekz. ‚’Rodenbach’’), tiuj de orienta Flandio pli „veluraj“ (ekz. ‚’Oudenaards Bruin’’). Ili estas lefermentaj kun laktobcila infekcio.

'''[[Bruin bier]]:''' auc ‚’’ bruna biero’’’. Ĝi estas dolĉa biero kun alkoholenhavo de 3,5 ĝis 6 procento..

''' [[tritika biero| Sudgermana tritika biero]]:''' [[tritiko|tritika]] biero kun 5 % alkoholo. Ekzistas multaj diversaj kaj interesaj variantoj de tiu tipo, kiu origine venas el [[Bavario]]. Kelktempe la biero estas servita kun citrontranĉaĵo.

'''Berliner Weisse:''' aŭ ‘’’Berlina Blanka’’’. Ĝi estas klasika freŝa somerbiero kun alkoholenhavo de 2,5 ĝis 3 procento. Ĝi ankaŭ bone gustas kuniom das [[frambo|frambosiropo]]siropo. aŭ [[asperulo|asperula siropo]].

'''[[Lambiko]]:''' estas biero de spontana fermentado kun maltita sekalo, nemaltita tritiko kaj lastjara lupolo el la [[Zenne]]valo en [[Pajottenland]] abud [[Bruselo]].

[[dosieroDosiero:Geuze10.JPG|thumb|left|250px| geŭzo kun boteleto]]

Origine ĉiuj bieoj estas spontanfermentantaj, sed dum la jarcentoj laa bierfaristoj ŝanĝis al la aldono de puraj gistorasoj. Nur la bierfaristoj en [[Bruselo]] kaj en apuda regiono [[Pajottenland]] restas ĉe la tradicia metodo.

* ''Juna [[ Lambiko]]'' estas la produkto de la unua fermentado. La biero estas acida kaj iomete amara. Malofte oni trinkas ĝin pure.

* ''Maljuna [[ Lambiko]]'' – maturiĝis en kverkaj boteloj post dua fermentado. Ĝi havas plenan guston.

* ''Faro'' iestas dolĉigita lambiko. Em kelkaj kafejoj de Bruselo oni havs ĝin el la barelo. FFamaj markoj estas „Boon“, „Lindemans“ kaj „Mort Subite“ (subita morto).

* ''Fruktbiero'' – estas varianto de „Faro“, ĉe kiu oni adonas ne sukeron sed fruktoj aŭ fruktsuko. La plej konata estas biero kun [[grioto]]j aŭ acidaj ĉerizoj. La griotbieroj estas famaj en Belgio, sed oni intertempa uzas ankaŭ aliaj fruktoj kiel ekzemple framboj

Alternativo por orinara iero ankaŭ estas senalkohola speco, kiu anta ĉio estas disvastigita en Germanio. Senalkohola biero estas [[izotona]] sporttrinkaĵo.

Biero oni povas fari ne nur surbaze de [[hordeo ]] sed ankaŭ kun aliaj „grenfruktoj“ an pseŭogrenoj ekzemple:

La nomo “biero” estas ankaŭ uzata por nomi fermentintaj trinkaĵoj el [[manihoto]] aŭ [[banano]]j.

== rigardu ankaŭ ==

== eksterajEksteraj ligojligiloj ==