Geografio de Azerbajĝano: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
YFdyh-bot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.3) (robota aldono de: tr:Azerbaycan coğrafyası
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Azerbaijan rel 2004.jpg|thumbeta|250px|Mapo de Azerbajĝano.]]
La '''geografio de [[Azerbajĝano]]''' estas markata de la [[kaŭkaza montaro]], kiu atingas altecon de 4.480 metroj en la montaro Bazarduzo.<ref name="CIA">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html Monda faktolibro de CIA pri Azerbajĝano] ({{en}})</ref> Ĝi troviĝas en la kaŭkaza montaro, inter la [[Nigra Maro]] kaj [[Kaspia Maro]]. La nordo kaj sudokcidento de la lando estas montaraj kaj nur la suda parto taŭgas por la terkultivado, ĉar transirata de la rivero [[Kura]], la plej longa de la lando.<ref name="CIA"/> [[Naĥiĉevano]] estas [[eksklavo]] de Azerbajĝano kiu landlimas kun Armenio, Turkio kaj Irano. La regiono [[Montara Karabaĥo]] nuntempe estas regata de armenaj trupoj kvankam ''de jure'' apartenas al Azerbajĝano; ĝi fakte estas sendependa ŝtato.
 
[[Dosiero: Satellite image of Azerbaijan in March 2003.jpg|thumbeta|250px|Satelita bildo de Azerbajĝano, en marto 2003 (foto NASA, Usono).]]
Azerbajĝano havas marbordojn ĉe la [[Kaspia Maro]]. La surfaco de la Kaspia Maro estas 28 m malsupre de marnivelo.<ref name="CIA"/> La montaro de Granda Kaŭkazio iĝas parto de ĝia norda landlimo kaj enhavas la monton Bazarduzo, de 4.480 metroj, la plej alta pinto de Azerbajĝano. La plej altaj montaroj de Malgranda Kaŭkazio formas la sudorientan landlimon kaj atingas 3.500 metrojn. Azerbajĝano fieras pro unu el la plej variaj topografioj el la eksaj sovetiaj respublikoj. Pro la alteco kaj malriĉa transporta infrastrukturo, multaj montaraj vilaĝoj estas virtuale izolitaj de la ekstera mondo dum la longa kaj kruda vintro.
 
Linio 8:
 
== Flaŭro kaj faŭno ==
[[Dosiero:Bazarduzu detail.JPG|thumbeta|250px|Montaro Bazarduzo estas la plej alta pinto de Azerbajĝano.]]
[[Dosiero:Ismayilli, Azerbaijan.jpg|thumbeta|250px|Valo en Ismayilli.]]
[[Dosiero:Persischer leopard2cele4.jpg|thumbeta|250px|[[Leopardo|Kaŭkaziaj leopardo]].]]
La [[teritorio]] de la Azerbajĝana Respubliko estas tre riĉa je multnombraj endemiaj specioj.
La azera teritorio estas diversa kie troveblas la [[Biomo|biomoj]] el [[dezerto]], [[prato]] kaj [[mezvarmaj foliaj kaj miksaj arbaroj]]. Laŭ la [[Monda Natur-Fonduso]] ([[WWF]]), kvar [[ekoregiono]]j el la [[Palearktopalearkta ekozono]] estas troveblajtroveblas: la plejparto de la lando, la plataĵo situanta inter la Granda KaŭkazioKaŭkazo kaj la Malgranda KaŭkazioKaŭkazo, apartenas al la [[Stepostepo kaj arbustiva dezerto de Azerbajĝano]]; la suda ekstremo iĝas parto de la [[Hirkanihirkaniaj-kaspiaj miksaj arbaroj]], la montaraj zonoj de Kaŭkazio norde kaj okcidente apartenas al la [[Kaŭkazajkaŭkazaj miksaj arbaroj]], dume la enklavo Naĥiĉevano estas ene de la [[Montaramontara stepo de orienta Anatolio]].
 
Ĉe la humidaj valoj vivas la sovaĝaj [[apro]]j, [[ŝakalo]]j, [[cervo]]j, [[mustelo]]j, [[flamengo]]j kaj [[aglo]]j; sur la stepoj vivas montaraj [[ronĝuloj]]; kaj en la arbaroj [[Ursus arctos|siriaj brunaj ursoj]], sovaĝaj [[kato]]j kaj [[lupoj]]. En la [[Nacia Parko de Hirkan]] ankoraŭ troveblas [[linko]]j kaj kelkaj [[leopardo|kaŭkaziaj leopardoj]].