Empire State Building: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 85 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q9188)
lingvaj modifoj
Linio 12:
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero = Empire State Building from the Top of the Rock.jpg
| dosiero_priskribo = La plej alta nubskrapulo jede 1931 al 1972
<!-- *** Simboloj *** -->
| flago =
Linio 84:
| areo_tipo = Areo de etaĝoj
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita = 1930-19311930–1931
| establita_tipo = Konstruata
| establita1 =
Linio 130:
| notoj =
}}
''Empire State Building'' [empajer stejt bilding] estas ŝtalbetona konstruaĵo en Novjorko kun 102 etaĝoj, kun alto de 381 m, kun bazo de preskaŭ unu hektaro. La konstruo troviĝas en la mezo de Manhattan, ĉe la angulo de [[Fifth Avenue]] kaj la Strato 34-a.
 
Ĝi estis finkonstruita en 1931 kaj estis siatempe la unuaplej alta [[nuboskrapulo]] (anstataŭiganteanstataŭante je [[Chrysler Building]]). Ĝi estis ĝis 1954 plej alta konstruaĵo de la mondo, aŭ ĝis 1972, ĝis malfermo de [[World Trade Center]].
 
Oni ekipis ĝin en 1950 per tv-televida anteno, altigintealtigante ĝin jeal 449 m.
 
Post la eventoj de [[Atencoj de la 11-a de septembro 2001|11-a de septembro]] [[2001]], ĝi iĝis denove plej alta konstruaĵo de Novjorko kaj nun la dua plej alta nuboskrapulo de Usono post la 443&nbsp;m alta [[Willis-Turo]] en [[Ĉikago]].
 
== Faktoj pri la konstruaĵo ==
* ĉ. 55.000&nbsp;t da ŝtalo
* 10 milionoj da brikoŝtonobrikoŝtonoj
* ĉ. 760&nbsp;km da elektra kondukiloj
* 96&nbsp;km da akvoduktoj
* circaĉirkaŭ 5600&nbsp;km da telefonkabloj
* 6500 fenestroj
* tutmaso de ĉ. 331.000&nbsp;t
* ĉ. 5660&nbsp;m³ da sabloŝtono
* ĉ. 30.000&nbsp;m² marmorplankoda marmora planko
* Elektra bezono: pli ol 40 milionoj da kWh <!-- en kiom da tempo? -->
* pli ol 1100 necesejoj
* 73 liftoj en ŝaktoj de 11&nbsp;km
Linio 155:
== Historio ==
[[Dosiero:Old timer structural worker2.jpg|eta|maldekstre]]
La konstruaĵon planigis la borsa spekulisto kaj fondinto de [[General Motors]] [[John Jacob Raskob]], kiu komisiis la [[arkitekto]]n [[William F. Lamb]] pri la planado. Tiam Raskob kredis je ĝenerala riĉiĝo de ĉiu. Kiam la borso kolapsis en oktobro de 1929, ĉesis ankaŭ la konstruoj. Sed la konstrulaboroj de Empire State Building komenciĝis en marto de [[1930]] kaj pli frua guberniestro de Novjorko kaj prezidanto de ''Empire State Corporation'' [[Alfred E. Smith]] metis la bazŝtonon en septembro de 1930.
 
La konstrulaboro okazis ĉe industria flubendo. En [[Pittsburgh]] oni produktis 50.000 ŝtalapogilon, kun tolero de 3&nbsp;mm, kaj liveris ilin en 8 horoj al la konstruejo. En la interno oni instalis relparojn por facila movotransporto de materialoj.
 
Post unu jaro kaj 45 tagoj oni komencis konstrui la etaĝojn, averaĝe 4,5 poen ĉiu semajno. La veraj herooj estis la vinktistojnitistoj, kiuj estis mohawk-indianoj kaj laborislaborantaj en 4-membraj grupoj en timiga alto. Ili ricevis la salajron de 1,25 dolaroj je 800 [[vinktonito|viktadonitoj]] jeen unu tago.
 
La solena malfermo okazis la [[1-an de majo]] [[1931]] fare de prezidento [[Herbert Hoover]], sed kelkaj burooj estis ankoraŭ malplenaj en la 1940-aj jaroj.
Linio 168:
En 1945 trafis [[B-25]]-bombavio la 79-an etaĝon. Mortis 14 homoj.
 
''Betty Lou Oliver'' falis kun lifto 75 etaĝon. Ŝi supervivispostvivis.
 
== En popola kulturo==
Linio 186:
}}<br clear="all" />
<gallery>
Dosiero:New York City Empire State 2010.jpg|Empire State Building en 2010
Dosiero:EmpireStateNight.jpg|Empire State Building dumnokte
Dosiero:Empire State Building up.jpg|Empire State Building de malsupre
Dosiero:Looking down from Empire State Building.jpg|Rigardo de sur Empire State Building
Dosiero:Empire State Building Lobby Mural.jpg|Enireja halo
Dosiero:ESB Elevators.JPG|Liftoj
Dosiero:Empire State Building mit Weihnachtsbeleuchtung.JPG|Nokte, kun kristnaska ornamo
Dosiero:Empire State Building 1 Oct 2009.jpg|Nokte
Dosiero:Empirestatebuildingsunset.jpg|Je sunmalleviĝo
Dosiero:EmpireStateBldg2011.JPG|En 2011
</gallery>
 
Linio 201:
* [[Torre Latinoamericana]]
* [[Lomonosov-Universitato]]
* [[Varsovia Kultur- kaj Sciencpalaco]]
* [[Kulturpalaco (Varsovio)]]
 
==Vidu ankaŭ==