Renato Kartezio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 119 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q9191)
→‎Vivo: – mankis litero "d" kaj trois "e"
Linio 35:
Kartezio oficiale naskiĝis la {{daton|31|marto|1596}} en [[La Haye-Descartes|La Haye]]<ref>La urbo, je lia honoro, poste aldonis lian nomon al sia ''(La Haye-Descartes)'' kaj de 1967 nomiĝas nur ''Descartes''.</ref> (Francio). Pierre Borel, biografo lia, tamen supozas, ke li naskiĝis en [[Châtellerault]] en [[Puatuo-Ĉarentoj]], de kie devenas la geavoj de Kartezio. Li estis la tria infano de Joachim Descartes, advokanto kaj tiam parlamentano en [[Rennes]], kaj lia edzino Jeanne Brochard.
 
Lia patrino mortis unu jaron poste dum akuŝo ede sia kvara infano; la patro ofte laboris for de la hejmo; do Kartezio estis edukitaedukata precipe de sia avino, de nutristino kaj de hejma instruisto. Ĉar li estis ĉiam pala kaj multe tusis, oni dubis, ke li havos longan vivon<ref>Tion Kartezio skribis en 1645 en letero al Elisabeth von der Pfalz; vidu {{citaĵo de libro | titolo=[[s:fr:Œuvres de Descartes/Édition Cousin|Œuvres de Descartes, Paris, F.G. Levrault]] | eldoninto=Victor Cousin | jaro=1824–1826}} </ref>.
 
Lia malbona sano prokrastis lian klerigon. Nur en 1607 li ekfrekventis la altrenoman kolegion de [[La Flèche]]. Kartezio tamen estis seniluziigita de la studado kaj poste skribis: "Mi estis edukita per studo de scienco (france: ''lettres'') ekde infanaĝo, kaj ĉar oni kredigis al mi, ke per ĝi oni povas akiri klaran kaj certan scion pri ĉio, kio utilas en la vivo, mi havis ekstreman deziron lerni. Sed post kompletigo de tiu tuta studado, je kies fino oni kutime estas akceptita inter la klerulojn, mi tute ŝanĝis mian opinion: Mi troviĝis tiel implikita en duboj kaj eraroj, ke mia impreso estis, ke mi neniel profitis de mia strebo al instruiteco, escepte de malkovri pli kaj pli mian nescion.<ref>{{citaĵo de libro | titolo=[[s:fr:Œuvres de Descartes/Édition Cousin|Œuvres de Descartes]] | volumo=6 | paĝoj=p. 4 | lingvo={{fr}}}}</ref>"
 
Post siaj studoj Kartezio, kies sano pliboniĝis, volontule aniĝis en franca regimento en Nederlando, sub la komando de la princo Maurits van Oranje. Tiel li konatiĝis kun la sciencisto, kuracisto kaj filozofo ''Isaac BeeeckmanBeeckman''. Tiu notis en sia taglibro, kiel Kartezio solvis fizikan problemon. Leteroj de Kartezio al Beeckman estas liaj plej fruaj, kiuj konserviĝis.
 
En 1619 Kartezio faris vojaĝon al [[Danio]], [[Pollando]], [[Hungario]] kaj [[Bohemio]] kaj tiam en [[Frankfurto ĉe Odro]] ĉeestis la kronadon de imperiestro [[Ferdinando la 2-a (Sankta Romia Imperio)|Ferdinando la 2-a]]. En 1622 li revenis al Francio. En la postaj jaroj li supozeble konatiĝis kun [[Marin Mersenne]].