Hupo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 12 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q1512054)
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
 
[[Image:Horn (instrument).jpg|thumb|Simpla muzika hupo.]]
'''Hupo''' estas [[instrumento]] komponita de elguma piraĵo unuigita al [[trumpeto]]. Kiam oni premas la piraĵon, aero eliras tra la trumpeto, kreante [[sono]]n. Antikve oni uzis ĝin en [[aŭto]]j kiel aŭda signalo, sed lastatempe ĝi estis anstataŭata perde sona elemento movata de [[elektro]].
 
== Muzika instrumento ==
La hupo estas muzika ventinstrumento. Ĝi inventiĝis en [[Francio]] en [[1680]] kaj tiam servis nur por ĉasado. Poste ĝi estis enmetitaalportita en [[Germanio]]n kaj tie oni perfektigis ĝin perfektigis kaj aplikiĝisaplikis alen muziko. Por tio ĝi estis adoptita en Francio en [[1730]] sed ĝi ne estis enmetita en la tiamatiaman orkestrokomponoorkestrokomponon ĝis [[1757]].
 
En tiu epoko ĝi elsendis malmultajn sontipojn, sed en [[1760]] la germano Hampl inventis sistemon por ampleksigi la gamon de sonoj, per ŝtopado per mano de parto de la kloŝo de la instrumento. Tiu malkovro malfermis kampagadon al lertaj artistoj kiuj dediĉis sin al la studado de la [[Korno (muzikinstrumento)|korno]]. Alia germano, nome Haltenhoft, plibonigis tiun instrumenton per aldono de pumpilo pere de kiu oni agordas precize la instrumenton, kiam pro la varmo de la spiro supreniras la entonado.<ref>''Diccionario enciclopédico de música'', Carlos José Melcior, 1859</ref>
 
== Media poluado (sona aŭ aŭda) ==
Dekomence la aŭtoj (kaj alitipaj veturiloj) uzis hupojn por averti la preterpasotojn depri neatendita proksimeco de endanĝerigintaendanĝeriganta veturilo. Kiam tiuj vehikloj oftiĝis, la uzado de hupoj restis kiel tradicia avertilo, sed ofte senkiale kaj ankaŭ malprofite.
 
En la nuntempa kulturo, hupoj estas unu el la plej oftaj elementoj de sona poluado: ĝi anstataŭas la homan voĉon; multegaj ŝtirantajstirantaj personoj (aŭtoj, aŭtobusoj, trajno ktp.) funkciigas hupojn senzorge kaj senatentesen deatenti ĉirkaŭajla personojĉirkaŭajn personojncirkonstancojcirkonstancojn.
 
TiesIlia senzorga uzado malelegantas kaj malprofitas kaj pro tio la diversaj [[Trafika regularo|trafikaj regularoj]] permesas tiesĝian uzadon nur per ''ripetaj kaj kurtaj'' sonfrapoj en la jenaj kazoj kaj nur tage:
 
* Por eviti eventualan akcidenton.
* Por atentigi pri onia situacio al tiu kiu klopodas enveni en onia vojo (kaj ĉefe se tion klopodas reenirante).
* Por marki oniaonian cirkuladocirkuladon kiel [[prioritata vehiklo]] (neprus ankaŭ la uzado de la emerĝencaurĝserva avertilo).
* Por atentigi la ŝtiristonstiriston kiu antaŭeniras ke oni klopodas preterpasi ĝin.
 
Alikaze por averti ŝtiristojnstiristojn aŭ eĉ piedirantojn ĉiam eblas uzi lumajn signojn anstataŭ aŭdajn kiuj ne estas garantio ĉar avertotoavertato povas esti surda, kvankam ne blinda, se ŝtiristostiristo.
 
==Notoj==