Tifeo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 44 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponas per Vikidatumoj (d:q180237)
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto forigis rulfenestron, vidu en Ŝablono:Rulfenestro; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 8:
== Tifonomaĥio ==
[[Dosiero:Typhon Staatliche Antikensammlungen 596.jpg|thumb|250px|'''Tifeo''' sur [[Kalkidio|kalkidia]] [[hidrio]] ([[-550|ĉ. 550 a.K.]]).]]
La ''[[Homeraj himnoj|Homera himno]] al [[Apolono]]'' lokigis Tifeon ĉe la [[Orakolejo de Delfoso]], kaj konsideris lin filo de la pradiino [[Hero]], laŭ ŝia [[Minoa civilizo|minoa]] formo<ref>[[Homeraj himnoj|Homera himno 3]], 3000.</ref>. Ŝi naskis lin venĝeme pro la naskiĝo de Ateno, sen maskla interveno (kiel monstra versio de [[Hefesto]] aŭ de [[Areso]]), en kaverno de [[Kilikio]], kaj tuj poste oni ekziliis lin en la mistera lando [[Arimoso]]<ref>[[Homero]]. ''[[Iliado]]'', 2.781-3.</ref>, kie okazis la fina batalo inter Zeŭso kaj Tifeo.
 
Tifeo koleriĝis kaj minacis detrui la tiaman mondon, por venĝi sian patrinon. Terurigitaj, ĉiuj la olimpanoj forfuĝis al [[Egiptio]], kie li ricevis apartan kultadon. Nur [[Ateno (mitologio)|Ateno]] restis kaj alfrontis la giganton, kiel digna diino pri milito. Kiam ŝi primokis la malkuraĝon de Zeŭso, la ĉefdio ekkonsciis pri lia rolo kaj revenis batali Tifeon per siaj fulmo-batoj kaj la sama silika falĉileto kiun li iam uzis por venki [[Krono (dio)|Kronon]]. Vundite, Tifeo forfuĝis al monto [[Kasio]] ([[Sirio]]), kie okazis la plej granda batalado. Tifeo sukcesis preni la falĉileton, ĉirkaŭante Zeŭson per siaj serpentaj membroj. Sed tial kial sia kontraŭlo estis senmortulo, li nur povis senmovigi lin, tranĉante liajn tendonojn. Tifeo enmetis ilin en ursa felsako (la ''korukos'', [[etimologio|etimologia]] origino de la ''korukion atron'', la [[Korica kaverno]]), kiun li donis al sia fratino [[Delfino]] por ke ŝi gardu ĝin en la Korica kaverno.
 
[[Dosiero:Combat de Zeus contre Typhon.jpg|thumb|left|Lukto inter [[Zeŭso]] kaj '''Tifeo''', ilustraĵo el [[1811]].]]
La novaĵo pri tiu malvenko de Zeŭso konsternis la gediojn, kaj kuraĝigis [[Hermeso]]n kaj [[Pajno]]n eniri la kavernon. Dum Pajno timigis Delfinon per sia fama krio, Hermeso ŝtelis la felsakon kaj redonis al Zeŭso liajn tendonojn<ref name="a">[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]]. Mitologia biblioteko, 1.6.3.</ref>. Tamen, alternativa versio asertas ke estis la heroo [[Kadmo]] tiu, kiu sukcesis preni la felsakon, post konvinki Delfinon pri ke li bezonis la tendonojn por fari mirindan [[liro (muzikilo)|liroliron]]n kaj mirigi ŝin per kanto neniam aŭskultata ĝis nun<ref>Nono. ''Pri Dionizo'', 1.841 kaj sekv.</ref>.
 
Refortigite, Zeŭso revenis al Olimpo, prenis ĉaron eltiritan de flugil-havaj ĉevaloj kaj persekutis Tifeon ĝis la monto [[Niso]]. Tie, la [[Parkoj (mitologio)|Parkoj]] ofertis al la monstro kelkajn fruktojn, laŭ ili refortigintajn. Sed ili trompis lin, ĉar la efiko estis tute mala. Kvankam Tifeo ĵetadis montojn al Zeŭso, li kontraŭatakis per siaj fulmoj, provokante tiom da vundoj en la giganto, ke de tiam la lasta monto kie Tifeo klopodis saviĝi nomiĝas [[Hemo]] (''sango''), en [[Trakio]]. De tie li iris al [[Sicilio]], kie li trafis sian finon: Zeŭso ĵetis sur li la monton Etno, kiu iĝis la fina tombejo de la giganto<ref name="a" />. La fakulo [[Walter Burkert]] atentigas pri la simileco de tiu rakonto kaj la [[hititoj|hitita]] mito de [[Ilujanko]], tre ebla pro tio ke la kilika marbordo multe rilatis al tiu popolo<ref>[[Walter Burkert]]. ''Watkins' How to Kill a Dragon: Aspects of Indo-European Poetics''. Eld. Oxford University Press, [[1995]].</ref>.
Linio 89:
 
== Notoj kaj referencoj ==
{{Referencoj|2}}
<div style="height: 200px; overflow:auto; border: 1px solid gray; padding-right: 12px; background-color: #EEEEEE; ">
{{referencoj|2}}
 
[[Kategorio:Drakoj]]