Aeroplano: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 123 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q197)
→‎Historio de aviado: added citation
Linio 19:
 
La unuaj homaj flug-eksperimentoj estis per glisiloj.
La unua dokumentita motor-aviadila flugo okazis en [[1906]] en [[Parizo]], fare de [[Alberto Santos-Dumont]] kun aparato [[14 bis]]. La fratoj [[fratoj Wright|Orville Wright]] kaj [[fratoj Wright|Wilbur Wright]] pretendis tion fari en [[1903]],<ref name="WDL">{{cite web |url = http://www.wdl.org/es/item/11372/ |title = Telegrama de Orville Wright (Kitty Hawk, Carolina del Norte) a su padre, en el que anuncia cuatro vuelos exitosos, 17 de diciembre de 1903 |website = [[World Digital Library]] |date = 1903-12-17 |accessdate = 2013-07-21 }}</ref> sed nur en [[1908]] ili akceptis montri sian aviadilon [[Flyer 1]], kiu, tiam, tute ne povis flugi sen helpo de katapulto, sed flugis dum 35 km. En [[1907]] la francoj Voisin kaj [[Léon Delagrange]] perfektigis la modelon de Santos-Dumont. Estas necerte, ĉu [[Gustav Weisskopf]]/Whitehead jam en [[1901]] sukcesis motoran flugon. Dubo pri unua flugo estas ĉar oni ne sukcesis akiri patenton de aviadilo. Fratoj Wright sendis telegramon en 1906 dirante ke ili flugis per motoro kaj pretendis patenton antaŭ ol montri sian aparaton. Oni rifuzis tion. Nur post flugo de Santos Dumont, publike antaŭ scienca komitato, sen pretendo de patento, la usonanoj decidis montri sian aviadilon, sed postulis 60 000 frankojn por tion fari. Oni rifuzis kaj ili, fine, decidis montri sian maŝinon, sed ankoraŭ pretendis patenton. En Usono, fratoj Wright sukcesis provizoran registron, pro tio, nur post 1911 oni povis konstrui aviadilojn en Usono, kiam multaj homoj jam konstruis flugaparatojn en Eŭropo.
 
La [[14 bis]], [[Flyer 1]] kaj unuaj pioniraj aviadiloj estis tre malsimilaj al modernaj flugmaŝinoj. La unua aviadilo simila al nunaj estis [[Demoiselle]] de Santos-Dumont konstruita en [[1909]]. Santos-Dumont publikigis la planojn de Demoiselle en teĥnikaj revuoj, kio ebligis la divastigadon de tiu modelo.