Kiel registrite je 07:29, 11 aŭg. 2013 redakti WikiOrange (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 631 redaktoj e →‎Konstruaĵo de la muro ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 13:32, 18 aŭg. 2013 redakti malfari WikiOrange (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 631 redaktoj e ĝisdatigo de ligoloj pri Apolodoro Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 4: ==Genealogio== Laomedono estis la filo de Ilo, filo de [[Tros\|Tro]], kaj posteulo de [[Dardano]], unu el patroj de [[Trojo\|trojanoj]]. Li edziĝis<ref name="Apolodoro3123"> [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', III, 12.3 [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre3.htm france kaj greke] [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus3.html angle]</ref> Strimo, filino de [[Skamandro]] ([[helene]] Στρυμὼ τὴν Σκαμάνδρου), aŭ laŭ aliaj aŭtoroj, Placia (aŭ Plakia), filino de Otreo (Πλακίαν τὴν Ὀτρέως), aŭ ankoraŭ iun Leucipeo (Λευκίππη). Li havis knabojn : Titono (Τιθωνὸs), Lampo (Λάμποs), Klutio (Κλυτίοs), Hikeatono (Ἱκετάονα) kaj [[Priamo\|Podarkeso/Priamo]] (Ποδάρκηs) ; Kaj knabinojn, [[Hesionio]] (Ἡσιόνη), Killa (Κίλλα), kaj Astuoĥeo (Ἀστυόχη). Ankaŭ, li havis filon Bukoliono (Βουκολίωνα) de la [[Nimfoj\|nimfo]] Kalubeso (Καλύβης)<ref name="Apolodoro3123" />. Aldone, la latina poeto [[Ovidio]] konsideras<ref>(Latine) ''«Pinxit et Antigonen ausam contendere quondam'' <br />''cum magni consorte Iouis, quam regia Iuno'' <br /> ''in uolucrem uertit ; nec profuit Ilion illi'' <br /> ''Laomedonue pater, sumptis quin candida pennis''<br />''ipsa sibi plaudat crepitante ciconia rostro»''<br />(<small>Ekde la franca trakudo</small> : [[Atena\|Palaso]] reprezentis ankaŭ [[Antigona (mitologio)\|Antigona]] kiun iam aŭdacis konkuri kun la edzino de la granda [[Jupitero (dio)\|Jupitero]], kaj do la reĝino [[Junono]] aliformis ŝin birde ; nek [[Trojo\|Iliono]] nek sia patro Laomedono detenis ŝin, devenata blankan cikonion kovratan kun plumoj, ke ŝi aplaŭdis ŝin mem klakante bekon)<br />[[Ovidio]], [[Metamorfozoj]], VI 93-97, [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/METAM/Met06/M-06-001-145.htm latine kaj france] [http://www.theoi.com/Text/OvidMetamorphoses6.html angle] </ref> [[Antigona (mitologio)\|Antigona]] kiel lia filino ankaŭ kaj plue [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]] parolas<ref>[[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Epitomo'' (ἐπιτομή), VI 15c [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0021%3Atext%3DEpitome%3Abook%3DE%3Achapter%3D6%3Asection%3D15c greke kaj angle]</ref> pri Aetila (Αἴθυλλα) kaj Medesikasteo (Μηδεσικάστη). Eble iu nomiĝis Timoeteso ([[Latine]] Thymoetem) povis esti filo de Laomedono<ref name="Diktiso422">[[Diktiso el Kreto]] (Grk. Δίκτυς ὁ Κρής, lat. Dictys Cretensis), (latine) ''Ephemeris belli Troiani'' (Kronikoj de la troja milito), IV-22 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/dictys/troie4la.htm latine] [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/dictys/troie4la.htm france]</ref>.<br /> [[Ganimedo (mitologio)\| Ganimedo]] (Γανυμήδης) estis lia onklo. ==Mitaĵoj== ====Konstruado de la muro==== Laomedono konstruigis la fabelan muron de [[Trojo]]<ref>Kelkajfoje aŭtoroj parolas pri ''Pergamo'' ([[helene]] Πέργαμος [pErgamos]) konsiderante kiel la citadelo de Trojo kaj ne kiel la plisuda urbo [[Pergamo]] ; ekzemple Apolodoro en ''Biblioteko'' II 5.9 aŭ [[Pindaro]] en ''Olimpiaj'' VIII 55 ; [http://mythologica.fr/grec/troie.htm france]</ref> de la dioj [[Apolono]], kaj [[Pozidono]], ambaŭ ekziligis de [[Zeŭso]] el [[Olimpo]] dum unu jaro (la mito ne diras la kialojn). Ili devis labori kontraŭ salajron por Laomedono kiu plue estris ili<ref name="Homero21435">[[Homero]], [[Iliado]], XXI 435 [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad21.html angle]</ref> , aŭ tiuj venis propravole, prenante la aspekton de du mortuloj, por provi la senmezuran kaj orgojlan insolenton de Laomedono<ref>Sia [[Hubriso]] (greke ὕϐρις) ; [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'' II 5.9.</ref>. Kelkafoje aldoniĝis la homo [[Eako]] ankaŭ elstaris parton de la muro, la plej fragila kie probable oni eniris<ref name="Pindaro4061">[[Pindaro]], ''Olimpiaj'', VIII 40-61 [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/falc/pindare/olympiques.htm#VIII latine kaj france]</ref>. Por aliaj<ref name="Homero21435" />, precize, nur Pozidono konstruis la muron kaj Apolono gardis bovaron cirkaŭ la monto Ida, apud la urbo. Finfine, la laboro estis finita, dioj atendis rekompencon kion la reĝo promesiĝis. Laomedono ĵurrompis kaj forpelis malbonfare diojn kaj krome minacis (kiel simplaj malliberuloj!) ilin ligi iliajn manojn kaj iliajn piedojn aŭ vendi ilin fore, eĉ ankaŭ ĵuris tranĉi iliajn orelojn<ref name="Homero21435"/>. Aŭ aliaj, la reĝo donis iometon, aŭ la trojano ne oferis bovaroj naskiĝis dum tiu jaro kiel li tamen promesis<ref name="Higinuso89">[[Higinuso]] (Hyginus), Fabeloj (latine ''Fabulae''), 89 [http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae2.html#89 angla extrakto] </ref>. ====Dia kolero kaj junvirina oferado==== Tio ĉi levis diokoleregon kontraŭ Laomedono kaj ĉiuj trojanoj. Dioj vengis. Trojanoj kaj troja regiono suferis de Apolono – tiam interalie dio pri medicino kaj malsanoj – epidemion <ref>Greke λοιμὸν [loimOn] : [[pesto]], malsanoj kontaĝaj - [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', II 5.9.</ref> kion tiel mortigis homojn tiel detruis ankaŭ rikoltojn<ref name="Diodoro442">[[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 42 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4C.html angle] </ref> aŭ ankoraŭ la infekta aero faris incendiojn en kamparo<ref>Valerius Flaccus, (latine) ''Argonautica'', Libro 2, 470 [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/valfla/VFII.html#enTroade france]</ref>. Pozidono, li mardio, inundis kampojn, aliformis ilin en maraj ebenaĵoj<ref>[[Ovidio]], ''[[Metamorfozoj]]'', XI 194-217 [http://www.theoi.com/Text/OvidMetamorphoses11.html angle] [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/METAM/Met11/Met11-194-409.htm latine kaj france] </ref>, tio ĉi forportis multajn homojn, kaj la dioj sendis maran monstron nomiĝis [[Keto]] (greke κῆτος) kiu hazardis sur la grundo ĉiu tago kaj detruis iojn kaj iujn.<ref name="Apolodoro259">[[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', II 5.9 [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre3.htm france kaj greke] [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus2.html angle]</ref>. <br /> Ĉiuj timegiĝis antaŭe la ampleksa plago kaj ĉiuj kunigis por peti helpon el Laomedono ; La reĝo ordonis konsulti [[orakolo\|orakolon]] de Apolono kiu, kvankam furioza, respondis ke trojanoj devis oferi al monstro junan gefilon kaj sorte kaj bedaŭrinde estis la juna filino mem el la reĝo, nomiĝis [[Hesionio]]<ref name="Diodoro442" /><ref name="Higinuso89" />. <br /> Aliversie<ref>Valerius Flaccus, (latine) ''Argonautica'', Libro 2, 480 [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/valfla/VFII.html#enTroade france]</ref>, oni ne unue iris al apolona orakolo, verŝajne oni timis pri lia kolero, kaj do oni adresis al orakolo de Zeŭso-Amono en la plifora antikva Libio<ref> Tio signifas la antikvan Libion kiun por grekuloj estis pli malpli la norda Afrika ol la nuna malpli vasta [[Libio]].</ref> : la trojanoj devis oferi al la kolerego de la monstro, junajn virinojn regule. Venis, tiam, la vicon de Hesionio, la filino de Laomedono. Hesionio ĉeniĝis je roko apud la marbordo atendante la monstron manĝos ŝin. Gepatroj oferis apud la virino ĉenita, funebrajn oferaĵojn kiel oraĵojn aŭ ankaŭ luksajn vestojn<ref name="flaccus2450549">Valerius Flaccus, (latine) ''Argonautica'', Libro 2, 450-549 [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/valfla/VFII.html#enTroade france]</ref>. Linio 26: [[Dosiero:Herakles Laomedon MCA Valle Sabbia.jpg\|eta\|280px\|dekstra\|[[Heraklo]] (maldextra), kun sia pafarko, ekmortigas la reĝo Laomedono (dekstra). Oni povas vidi [[Hesionio]] malantaŭe maldekstre Heraklo, havante sian manon je mentono, signo de melankolio. Faco A de sigela ceramiko (latine ''terra sigillata''), gaŭlia flakoneto, fino de 1-a, malfino de 2-a jarcento [[p.K.]] el nekropolo ''Lugone'' en la italia urbo ''Salò'', konservata en la muzeo en Gavardo, [[Italio]].]] Kiam [[Argonaŭtoj]] revenis, [[Heraklo]] sendis kunulojn kies sia frato kiel heroldoj por peti sian rekompencon. Laomedono, li, ...malliberigis ilin. Ĉiuj liajn infanoj akceptis tion ĵurrompon krom unu, [[Priamo]] kiu helpis malliberulojn flui. Informiĝis, Argonaŭtoj batalis trojanojn <ref>[[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 49 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4C.html angle] </ref>. Sed plikutime, oni pensas Argonaŭtojn ne batalis kaj Heraklo revenis pli poste.<br /> Poste siaj laboroj<ref>Vidu ekzemple,[[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 31/IV 32 aŭ [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', II 6.4</ref>, Heraklo ekiris por militi Trojo. Li mem kondukis 18 ŝipojn, aŭ 12, aŭ ankoraŭ nur 6, plenigitajn kun batalistojn<ref>18 laŭ [[Diodoro Sicila]], 12 laŭ [[Dareso el Frigio]], 6 laŭ [[Homero]];<br /> [[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 31 IV 32 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4B.html angle] [[Dareso el Frigio]], (latine) ''De excidio Trojæ historia'' (Historio de la detruo de Trojo), ĉapitro 3 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/dares/troie.htm france] Linio 32: Krom se tiuj nombroj inkluzivis ŝipojn el kunbatalistoj kiujn Heraklo alvokis. Laomedono surprizis ne atendante lin, do li ne havis grandan armeon ; kolektinte kelkaj trojaj batalistoj, kune, ili iris al grekaj ŝipoj – kiuj estis ekster la urbo – esperante bruliĝis ilin. [[Oikleso]] (Οἰκλῆς), reĝo de [[Argo]], gardis la helena ŝiparo kaj mortiĝis tial grekuloj rifuĝis en ilian ŝipojn kaj foriĝis marbordojn. Tiam Laomedono revenis al urbo kie estis aliaj grekaj grupoj de batalistoj kiuj estis sieĝantaj Trojo. De tiuj estis Heraklo kaj siaj batalistoj, antaŭ la plej forta parto de la urbo kaj [[Telamono]] (Τελαμών), kiu sukcesis eniri la urbon<ref name="Diodoro432">[[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 32 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4B.html angle]</ref>. Telamono eniris tra la plej fragila parto de la muro kio sia patro [[Eako]] konstruis<ref name="Pindaro4061" />. Heraklo ne povis elteni Telamono unua eniriĝis Trojo kaj svingis sian spladon kaj kuris al lin. Telamono komprenis Heraklo ne eltinis alia estu pli forta ol li, kaj sin mallevis kolekti ŝtonaĵojn. Heraklo lin demandis kion li faris. Lerte Telamono al li respondis ke li elstaris lin altaron por lia venko kaj tion plaĉis Heraklon kiuj efektive estis venkinta kaj mortigis Laomedono dum la batalo kaj ĉiuj liaj filoj ankaŭ krom Priamo<ref name="Apolodoro264">[[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', II 6.4 [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre2.htm greke kaj france] [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus2.html angle]</ref><ref>[[Homero]], [[Iliado]], Kanto 5 [633] [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad5.html angle]</ref>.<br/> Heraklo ne mortigis Priamo kaj reĝigi lin de Trojo ĉar li estis la sola filo kiu ne volis rompi la promeson Laomedono faris ; Heraklo donis fine Hesionio al Telemono, dankante lian bravon.<ref name="Apolodoro264" />. Multaj trojaj batalistoj, loĝantoj pereis aŭ estis faritaj sklavoj pro la kolero de Heraklo. Krome, Heraklo permisis Hesionio alkondukis unu el kaptitoj ; Ŝi elektis sian fraton Podarkeso sed Heraklo diris li devis unue sklaviĝis kaj tiam ŝi povos aĉeti lin, tio kio ŝi faris donante sian kapvualon<ref name="Apolodoro264" />. De tiam Podarkeso estis nomiĝis [[Priamo]], nomo kio signifas greke ''aĉetita''<ref>Podarkeso estis nomiĝita ἀπὸ τοῦ πρίασθαι laŭ Higinuso (Fabeloj, 89 [http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae2.html#89 angla extrakto]) : πρίασθαι [~priassai] estas konjugacia formo de la verbo πρίαμαι [priamai] kiu kutime oni povas trakudi interalie kun ''aĉeti''. Tio devenas simple Πρίαμος Priamo ; p. 730, Vortaro Greka-Franca, Abrégé du dictionnaire GREC FRANÇAIS, Anatole Bailly, Librairie Hachette, 1901 [http://remacle.org/bloodwolf/vocabulaire/lettrepi13.htm#3668 interete]</ref> tiel grekuloj malbone eksplikis al ili mem la nomon de tiu ĉefa rolulo de la [[Iliado]] kio rakontas pri [[troja milito]], alia milito ankoraŭ suferis poste trojanojn. Kelkaj aŭtoroj tamen, pensas Priamo ne asisti herakla milito ĉar Laomedono sendis lin fore militi en [[Frigio]]<ref name="Dareso3">[[Dareso el Frigio]], (latine) ''De excidio Trojæ historia'' (Historio de la detruo de Trojo), ĉapitro 3 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/dares/troie.htm france]</ref><ref name="Homero3181">Eble [[Homero]] parolas pri tio en [[Iliado]], Kanto 3 [181] [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/homere/iliade3.htm france] [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad3.html angle]</ref>. Linio 47: [[Strabo]], la fama greka geografiisto, diris<ref>[[Strabono]], ''Geografio'', Libro 13 1.32 [http://www.theoi.com/Ther/KetosTroias.html angla ekstrakto] [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/strabon/livre131.htm greke kaj france]</ref> ne estis pro la ĉevalinoj mem Heraklo militis, sed pro la ofendo kaj la nego al li mem de la solena promesa rekompenco el Laomedono.<br /> La atako de Heraklo okazis antaŭe [[troja milito]] rakontata en [[Iliado]] kaj laŭ lego de Homero, neniu infano el Laomedono partoprenis<ref>[[Homero]], [[Iliado]], Kanto 5 [633] [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad5.html angle]</ref>. Priamo ŝajne estis la lasta virinfano de Laomedono dum la [[troja milito]] kvankam ekzemple [[Teukro]] (Τεῦκρος), filo de Telamono kaj Hesionio batalos en [[troja milito]] flanke grekulojn<ref>vidu [[Homero]],[[Iliado]], Kanto 8 [285+] [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad8.html angle] ; [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', III, 12.7 [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre3.htm france kaj greke] [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus3.html angle]</ref>.<br /> [[Dareso el Frigio]] diras Heraklo dungis grekaj ĉefoj kiel Telamono aŭ [[Peleo]] kaj anstataŭigis Oikleso kiu gardis ŝiparon samtempe Heraklo sieĝis la urbon, kun, laŭ li, [[Kastoro kaj Polukso]] kaj plue [[Nestoro]] (Νέστωρ). Li aldonas grekajn ŝipojn alvenis nokte al promontoro de Sigiono (Σίγειον/Sigeum) apud Trojo<ref name="Dareso3"/>. Linio 59: ==Ĉefaj fontoj== [[Homero]], ''[[Iliado]]'', XXI 435 [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad21.html angle], XX 144 [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad20.html angle], V 633 [http://www.theoi.com/Text/HomerIliad5.html angle] [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Biblioteko'', II 5.9, II 6.4 [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus2.html angle] [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre2.htm greke kaj france], III 12.3 [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus3.html angle] [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/apollodorebiblio/livre3.htm greke kaj france] [[Diodoro Sicila]], ''Universala Historio'', IV 32 [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4B.html angle] [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] , IV 42, , IV 49 [http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4C.html angle] [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4b.htm greke kaj france] [[Ovidio]], ''[[Metamorfozoj]]'', VI 93-97 [http://www.theoi.com/Text/OvidMetamorphoses6.html angle] [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/METAM/Met06/M-06-001-145.htm latine kaj france], XI 194-217 [http://www.theoi.com/Text/OvidMetamorphoses11.html angle] [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/METAM/Met11/Met11-194-409.htm latine kaj france] Linio 65: Valerius Flaccus, (latine) ''Argonautica'', Libro 2, 450-549 [http://www.theoi.com/Ther/KetosTroias.html angla ekstrakto] [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/valfla/VFII.html#enTroade france], 550-579 [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/valfla/VFII.html#enTroade france] =====Aliaj===== [[~~Apolodoro(verkisto)\|~~Pseŭdo-Apolodoro]], ''Epitomo'' (ἐπιτομή), VI 15c [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0021%3Atext%3DEpitome%3Abook%3DE%3Achapter%3D6%3Asection%3D15c greke kaj angle] [http://www.theoi.com/Text/ApollodorusE.html#6 angla traduko] [[Pindaro]], ''Olimpiaj'', VIII 40-61 [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/falc/pindare/olympiques.htm#VIII latine kaj france] [[Strabono]], ''Geografio'', Libro 13 1.32 [http://www.theoi.com/Ther/KetosTroias.html angla ekstrakto] [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/strabon/livre131.htm greke kaj france]

Laomedono: Malsamoj inter versioj