Reaedoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 23:
La '''Reaedoj''' estas familio en la [[Ordo (biologio)|ordo]] de la [[strutoformaj birdoj]], nome [[neflugaj birdoj]] kun kilo ĉe [[sternumo]], enhavanta, laŭ nova klasado, du [[Genro (biologio)|genrojn]] kun du [[specio]]j (plus du jam malaperintaj) indiĝenaj de [[Sudameriko]]. Ambaŭ genroj estas nomataj kaj [[reao]]j kaj [[nanduo]]j. Laŭ pli alternativa klasigo temas pri ununura genro ''Rhea'' kun du specioj, kiuj ĉiukaze estas [[Amerika reao]] ''(Rhea americana)'' kaj [[Malgranda reao]] ''(Rhea pennata)''. La genronomo estis konstruita en 1752 de [[Paul Möhring]] kaj poste adoptita kiel [[komuna nomo]]. Möhring nomigis la reaojn baze sur la [[Titanoj|greka titano]] [[Rea (diino)|Rea]], kies nomo derivas el la [[Greka lingvo|greka]] ''Rhea'' (῾Ρέα) el έρα "grundo". Tio taŭgas, ĉar la reao ja estas nefluga surgrunda birdo. Depende el la sudamerika regiono, la reao estas konata surloke kiel ''ñandú guazu'' ([[Gvarania lingvo|gvarania]], signife ''granda araneo'', plej probable rilate al ties kutimo malfermi kaj mallevi alterne flugilojn kiam ili kuras), ''ema'' ([[Portugala lingvo|portugale]]), ''suri'' ([[Keĉua lingvaro|Keĉua]]), aŭ ''choique'' [ĉOike] ([[Mapuĉa lingvo|Mapuĉa]]).
 
==Taksonomio kaj sistematiko==
== Klasado ==
[[File:Rhea dustbathing at Marwell zoo.JPG|thumb|right|300px|Amerikaj reaoj (''[[Rhea americana]]'') polvobane. La du individuoj maldekstre estas [[leŭcismo|leŭcismaj]].]]
Iam la Flugilan reaon ''(Rhea pennata)'' oni nomis Flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata)''. Tio ne influas ĝian popularan nomon: Darvin-nanduo aŭ Darvina nanduo. Verŝajne restos ankaŭ la nomo [[Malgranda reao]].
La agnoskitaj vivantaj specioj estas la jenaj:<ref name="Clements, James">{{Cite book|last1=Clements |first1=James |title=The Clements Checklist of the Birds of the World |edition=6 |year=2007 |publisher= Cornell University Press|location=Ithaca, NY |isbn=9780801445019}}</ref>
** [[Amerika reao]], ''([[Rhea americana)]]'', ankaŭ: [[Amerika nanduo]], [[Nanduo]]
*** Tipa amerika reao ''(Rhea americana americana)'', troviĝanta en ''[[cerado]]'', nome arbustaroj de centra kaj orienta [[Brazilo]].
*** Meza amerika reao ''(Rhea americana intermedia)'', sudorienta [[Brazilo]] en [[Rio Grande do Sul]] kaj [[Urugvajo]].
*** Nobla amerika reao ''(Rhea americana nobilis)'', orienta [[Paragvajo]], oriente de [[Rivero Paragvajo]].
*** Araneokrura amerika reao ''(Rhea americana araneipes)''-->, ĉako de Paragvajo al [[Bolivio]] kaj [[Mato Grosso]] en Brazilo.
*** Blanka amerika reao ''(Rhea americana albescens)'', ebenaĵoj de [[Argentino]] sude de [[Provinco Rio Negro|Rio Negro]].
**[[Malgranda reao]] ''[[Rhea pennata]]'', aŭ genro [[Pteroknemio]] ''(Pterocnemia)'', [[Flugila pteroknemio]] ''(Pterocnemia pennata)'',<ref>iame: ''Rhea pennata''</ref> ankaŭ: [[Malgranda reao]], DarwinDarvin-nanduo, Darvina nanduo
**''R. p. garleppi'' aŭ Garlepa flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata garleppi)'', ĉe [[punao]] de sudorienta [[Peruo]], sudokcidenta Bolivio, kaj nordokcidenta Argentino.
***''R. p. tarapacensis'' aŭ Tarapaca flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata tarapacensis)''-->, norda [[Ĉilio]] el [[Atacama]] al [[Tarapakio]].
<!--***''R. p. pennata'' aŭ Tipa flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata pennata)'', [[Patagonia]]j [[stepo]]j en suda Argentino kaj suda Ĉilio.
 
''Rhea pennata'' ne estis ĉiam en la genro ''Rhea''. En 2008 la [[American Ornithologists' Union|SACC]], aprobis la merĝon de genroj, nome ''Rhea'' kaj ''Pterocnemia'' la 7an de aŭgusto, 2008. Tii genromerĝo lasis nur la genron ''Rhea''.<ref>{{cite web| url=http://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCProproster.html | title=Classification of birds of South America Part 01: | accessdate=4 February 2009 | last=Remsen Jr. | first=J. V. | coauthors=et al. |date = 7a Aŭgusto 2008 |page= Proposal#348| work=South American Classification Committee | publisher=American Ornithologists' Union }}</ref> Tria specio de reao, nome ''Rhea nana'', estis priskribita de [[Richard Lydekker|Lydekker]] en 1894 baze sur ununura [[ovo]] trovita en [[Patagonio]],<ref>{{Cite book|last1=Knox |first1=A. |last2=Walters |first2=M. |title=Extinct and Endangered Birds in the Collections of the Natural History Museum |series= British Ornithologists' Club Occasional Publications |volume=1 |year=1994 |publisher= British Ornithologists' Club }}</ref> sed nuntempe neniu ĉefa fakulo konsideras ĝin valida.
== Vivejo, aspekto, vivmaniero ==
 
==Aspekto==
Reaoj aŭ nanduoj estas [[Neotropika ekozono|neotropikaj]] neflugkapablaj birdoj, kiuj loĝas en [[Sudameriko]]. Ili estas altaj, kaj havas fortikajn krurojn, kiuj finiĝas per tri fingroj kaj taŭgas por kurado, longan kolon, malgrandan kapon kaj fortan bekon larĝegan ĉebaze. Ili estas nigraj ĉe kolo kaj brusto kaj grizaj ĝenerale. Ili manĝas preskaŭ ĉion: foliojn el plantoj (ne nur herbon), semojn, grajnojn, radikojn, insektojn kaj ĉiajn bestetojn.
 
== Vivejo, aspekto, vivmaniero ==
 
Reaoj aŭ nanduoj estas [[Neotropika ekozono|neotropikaj]] neflugkapablaj birdoj, kiuj loĝas en [[Sudameriko]].
 
Ili manĝas preskaŭ ĉion: foliojn el plantoj (ne nur herbon), semojn, grajnojn, radikojn, insektojn kaj ĉiajn bestetojn.
 
== Generado ==
 
Nanduoj estas poligamaj. La maskloj pariĝas kun 2 ĝis 12 inoj kaj konstruas la neston. La femaloj demetas la ovojn (inter 10 kaj 60 entute), kiujn kovos la masklo. Poste ankaŭ la virnanduo prizorgos la idojn sufiĉe teritorieme: dum reproduktado li atakas kaj homojn kaj nanduinojn.
 
== Genroj kaj specioj ==
 
* Reao ''(Rhea)''
** [[Amerika reao]] ''(Rhea americana)'', ankaŭ: Amerika nanduo, Nanduo
<!--*** Tipa amerika reao ''(Rhea americana americana)''
*** Meza amerika reao ''(Rhea americana intermedia)''
*** Blanka amerika reao ''(Rhea americana albescens)''
*** Nobla amerika reao ''(Rhea americana nobilis)''
*** Araneokrura amerika reao ''(Rhea americana araneipes)''-->
* Pteroknemio ''(Pterocnemia)''
** Flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata)'',<ref>iame: ''Rhea pennata''</ref> ankaŭ: [[Malgranda reao]], Darwin-nanduo, Darvina nanduo
<!--*** Tipa flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata pennata)''
*** Garlepp-a flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata garleppi)''
*** Tarapaca flugila pteroknemio ''(Pterocnemia pennata tarapacensis)''-->
 
== Notoj ==
 
<references/>
 
 
{{Portalo Birdoj}}
Linio 59 ⟶ 60:
[[Kategorio:Strutoformaj]]
[[Kategorio:Bestoj el la Neotropika ekozono]]
[[Kategorio:Birdoj el Sudameriko]]