Neotropiso: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Forstbirdo movis paĝon Neotropika ekozono al Neotropiso: Biogeografia Esperanto-termino senpere derivata de la latina-scienca termino “Neotropis” (ankaŭ germane uzata); emfazi ke ne temas ekskluzive pri “tropikaj” regionoj |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
<!--[[Dosiero:Ecozone Neotropic.svg|thumb|250 px|Mapo de la Neotropika ekozono]]-->
[[Dosiero:Neotropiquelogo.png|eta|250px|La
La '''
Néotropical (adj.)
1) Dans la nomenclature d’Alfred Russel Wallace, qualifie le territoire biogéographique correspondant au Néotropis. 2) Se dit de la flore ou de faune ou plus particulièrement d’un taxon present dans toute cette partie du globe ou qui en est originaire. 3) Dans une flore donnée, se dit de l’élément constitué par de tels taxons. 4) Se dit de l’aire de tels taxons.
<br>
[
1) Laŭ la terminologio de Alfred Russel Wallace, indikas la biogeografian teritorion respondanta al ''Neotropis''. 2) Diriĝas pri la flaŭro aŭ la faŭno aŭ speciale pri taksono ĉeestanta en tuta tiu parto de la mondo aŭ kiu estas origina de tie. 3) En difinita flaŭro, diriĝas pri la elemento konstituita de tiaj taksonoj. 4) Diriĝas pri la arealo de tiaj taksonoj.] </ref>.
La
== Ĉefaj ekologiaj partoj ==
[[Dosiero:Neotropique.png|eta|250px|left|Situo de la
La [[Monda Natur-Fonduso]] (WWF) disigas la
* [[Amazona arbaro|Amazona ekoprovinco]]
Linio 31:
[[Dosiero:Blue-poison.dart.frog.and.Yellow-banded.dart.frog.arp.jpg|eta|150px|''Dendrobates azureus'' (supre) kaj ''Dendrobates leucomeles'']]
[[Dosiero:Dendrobatidae range.PNG|150px|eta|[[Arealo]] de la ''Dendrobatidae'']]
Sudameriko origine estis parto de la superkontinento [[Gondvano]], kiu inkluzivis [[Afriko]]n, [[Aŭstralio]]n, [[Hindujo]]n, [[Novzelando]]n, kaj [[Antarkto]]n, kaj la
Post la decida disfalo de [[Gondvano]] ĉirkaŭ antaŭ 110 milionoj da jaroj, Sudameriko estis apartigita de [[Afriko]] kaj drivis norden kaj okcidenten. Multe pli malfrue, antaŭ ĉirkaŭ 2 ĝis 3 milionoj da jaroj, Sudameriko estis ligita al [[Nordameriko]] per la [[Istmo de Panamo]] , kiu permesis biologian interŝanĝon inter la du kontinentoj, la tiel nomatan Grandan Amerikan Interŝanĝon.
Linio 39:
Tridek unu [[Birdo|birdfamilioj]] estas [[Endemio|endemiaj]] de la neotropiko, pli ol la duoblo de iu ajn alia ekozono. Ili inkluzivas [[rao]]jn, [[tinamo]]jn, ''Cracidae'', kaj [[Tukano (birdo)|tokanojn]]. Birdfamilioj origine limigitaj al la neotropiko inkluzivas [[kolibro]]jn (familon ''Trochilidae'') kaj [[trogloditedoj]]n (familon ''Troglodytidae'').
[[Mamuloj|Mamulaj]] taksonoj origine restriktaj al la
* la ordon [[ksenartroj]]n : [[formikomanĝuloj]]n, [[dazipo]]jn, ''Megalonychidae'' kaj ''[[Griza bradipo|Bradypodidae]]'';
* okcidentajn simiulojn : [[kalitriksedoj]]n, [[cebedoj]]n, ''Aotidae'', ''Pitheciidae'', ''Atelidae'';
Linio 60:
== Laŭbiome klasifitaj neotropikaj ekoregionoj ==
[[Dosiero:Neotropic biomes.svg|eta|220px|left|Disvastiĝo de la
{{Neotropikaj ekoregionoj}}
Linio 73:
== Eksteraj ligiloj ==
*{{en}} [http://web.archive.org/web/20060615113853/http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial_nt.html Listo de
*{{en}} [http://www.eoearth.org/article/LAC_Collection:_Terrestrial_Ecosystems_South_America?topic=74361 Ekoregionoj en Sudameriko (''The Encyclopedia of Earth'')]
*{{en}} [http://www.panda.org/what_we_do/where_we_work/index.cfm La plej rimarkindaj naturejoj en la mondo (WWF)]
| |||