Martjano (kabo): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 1 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q4282918)
e stila polurado, vikiigo
Linio 7:
| Titolo=Situo de la kabo Martjano sur la mapo de [[Krimeo]]
}}
'''Martjano''' ({{lingvo-ru|Мартьян}}, {{lingvo-uk|Мартьян}}, {{lingvo-crh|Martyan, Мартьян}}) estas kabo, tiu troviĝas sur la [[suda bordo de Krimeo]] kelkajn kilometrojn nordoriente de [[Jalto]] (inter la loĝlokoj [[Nikito (Jalta municipo)|Nikito]] kaj [[Gurzufo]]). Ĝi limas la Jaltan krekon de orienta flanko kaj estas fama pro tio, ke ĝia teritorio estas gardata de la [[Naturrezervejo "Kabo Martjano"|samnoma natura rezervejo]].
 
== Geografio kaj naturo ==
La kabo situas inter la loĝlokoj [[Nikito (Jalta municipo)|Nikito]] kaj [[Gurzufo]] kaj limas la Jaltan krekon de oriento. Geologie ĝi estas la ekstremaĵo de la Nikita altebenaĵo (kiu prezentas flankan elstaraĵon de la [[ĉefa montoĉeno de la [[Krimea montaro]]). La petroj de la kabo estas formitaj plejparte de [[kalkoŝtono|kalkoŝtonoj]].
 
La reliefo de la kabo riĉas je diversaj ravinetoj kaj terasoj. La bordoj estas ĉefe rokaj kaj abruptaj, tamen inter la rokoj kaj la maro troviĝas mallarĝa ter-strio. La maro ĉe la kabo havas multajn subakvajn rokojn kaj etajn insulojn.
Linio 16:
La klimato sur la kabo estas mediteranee subtropika. La averaĝa jar-temperaturo de aero ŝanĝiĝas depende de la loko inter 12 kaj 13,6 celsiaj gradoj. La jara kvanto de sunhoroj estas 2287; la jara kvanto de hidrometeoj estas ĉ. 600 ĉe la supra limo de la naturrezervejo kaj ĉ. 400 ĉe la maro.
 
Sur la kabo kreskas pli ol 500 specioj de plantoj, inter ili 14 estas [[endemismoendemio|endemiaj]]. La ĉefa valoraĵo de la kabo estas la [[junipero|junipera]] arbareto, kies apartaj arboj aĝas ĉ. 500-600 jarojn. Alia unikaĵo estas la loka populacio de [[orienta arbuto]] (''Arbutus andrachne''; ĉ. 3000 ekzempleroj). Sur la kabo vivas 15 specioj de mamuloj kaj 150 specioj de birdoj; en la maro ĉe la kabo vivas ĉ. 50 specioj de fiŝoj. 11 bestoj de la kaba faŭno estas registritaj en regionaj kaj landaj Ruĝaj Libroj;. 2Pro speciojla (gekounikeco ''Gymenodactylusde taurica''la kajloka serpentonaturo ''Elapheen situla'')la estasjaro registritaj1973 enĉi latie estis fondita rezervejo (vd. [[RuĝaNaturrezervejo libro|Internacia"Kabo Ruĝa LibroMartjano"]]).
 
Malgraŭ tio, ke la enirovizitado ende la rezervejonkabo (pro la rezerveja statuso) oficiale estas malpermesita, la lokaj loĝantoj ofte kaŝe vizitas la rezervejon por ĝui ĝiajn relative purajn plaĝojn kaj sovaĝan naturon.
== Naturrezervejo ==
En la jaro [[1812]] proksime al la kabo estis fondita la [[Nikita Botanika Ĝardeno]]. Malgraŭ tio, ke la teritorio de la kabo estis neniel gardata, la sciencistoj de la ĝardeno faris sur la kabo sciencajn esplorojn kaj jam en la 19a jarcento nomis ĝin "natur-monumento".
 
== IntereseLigiloj ==
En la jaro 1947 la junipera arbareto sur la kabo estis oficiale deklarita kiel natur-monumento. La {{daton|20|februaro|1973}} ĉi tie estis aranĝita ŝtata natur-rezervejo "Kabo Martjano" ({{lingvo-ru|Заповедник "Мыс Мартьян"}}) por gardi la unikan naturon de la kabo. La suma areo de la rezervejo estas 240 hektaroj; ĝi kovras ne nur la kabon mem, sed ankaŭ la proksiman mar-areon.
* [http://ukrainaincognita.com/pryroda/zapovidnyky/pryrodnyi-zapovidnyk-mys-martyan Informoj pri la rezervejo "Kabo Martjan" (kun kelkaj fotoj)] {{ref-uk}}
 
Malgraŭ tio, ke la eniro en la rezervejon oficiale estas malpermesita, la lokaj loĝantoj ofte kaŝe vizitas la rezervejon por ĝui ĝiajn relative purajn plaĝojn kaj sovaĝan naturon.
 
== Interese ==
La natur-rezervejo "Kabo Martjano" estas la plej malgranda natur-rezervejo de [[Ukrainio]].
==Vidu ankaŭ==
*[[Krimea submediteranea arbarmasivo]]
== Eksteraj ligiloj ==
*[http://www.gurzuf.ru/photo/album/skali/mis_martyan_29384/ Foto de la kabaj rokoj]
 
[[Kategorio:Kaboj de Krimeo]]