Dompasero: Malsamoj inter versioj

Ĝi havas [[palearkta ekozonoPalearktiso|palearktanpalearktisan]] tipon de disvastiĝo. Homoj intence aŭ hazarde disvastigis la birdon preskaŭ tra la tuta mondo. Ĝia areo senĉese ŝanĝiĝas, tial la limoj inter natura kaj home enportita disvastiĝo de birdo ne ekzakte klaras. Devena troviĝo eblas en stepa areo de [[Meza Azio]]. Ĝi loĝas nature en tuta [[Eŭropo]] kaj ĉefe en la mediteranea regiono, Nordokcidenta [[Afriko]], ĉe la rivero [[Nilo]], en Okcidenta [[Azio]], [[Barato]], suda [[Siberio]] ĝis [[Pacifiko]] kaj en norda [[Ĉinio]], dum kiel enportita specio ĝi nuntempe vivas ankaŭ en [[Ameriko]], [[Aŭstralio]] kaj [[Nov-Zelando]].

Estas iome da variado en la dekdu agnoskitaj subspecioj de la dompasero . Tiuj subspecioj estas dividataj en du grupoj, la grupo ''indicus'' de [[Hindomalaja ekozono|orientaj]] birdoj, kaj la grupo ''domesticus'' de la [[Palearkta ekozono|palearktaj]]palearktisaj birdoj. Birdoj de la grupo ''domesticus'' havas grizajn vangojn, dum la birdoj de la grupo ''indicus'' havas blankajn vangojn kaj brilan koloron en krono, pli malgrandan bekon kaj pli longan “antaŭtukon”.<ref name=amn/> La subspecio ''Passer domesticus tingitanus'' diferencas iom el la nomiga subspecio, escepte en la reprodukta plumaro de la masklo, kie la kapo estas punkteca je nigro kaj la subaj partoj estas pli palaj.<ref name="Summers117"/> ''P. d. balearoibericus'' estas iom pli pala ol la nomiga sed pli malhela ol ''P. d. bibilicus''.<ref>{{harvnb|Snow|Perrins|1998| pp=1061–1064}}</ref> ''P. d. bibilicus'' estas pli pala ol plej parto de subspecioj, sed havas la grizajn vangojn de la grupo ''domesticus''. La simila ''P. d. persicus'' estas pli pala kaj malgranda, kaj la ''P. d. niloticus'' estas preskaŭ identa sed pli malgranda.<ref name="Summers117">{{harvnb|Summers-Smith|1988| p=117}}</ref>

La dompasero estas parto de la pasera genro ''[[passer]]'', kiu enhavas ĉirkaŭ 20 speciojn, depende de la fakulo.<ref name="HBW">{{cite book|first=J. Denis|last=Summers-Smith|editors=del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Christie, David|contribution=Family Passeridae (Old World Sparrows)|title=[[Handbook of the Birds of the World]]. Volume 14: Bush-shrikes to Old World Sparrows|year=2009|location=Barcelona|publisher=Lynx Edicions|isbn=978-84-96553-50-7|ref=harv}}</ref> Plej parto de specioj en la genro estas inter 11–16 cm longa, sablokoloraj birdoj kun mallongaj kvadrataj vostoj kaj fortika konusformaj bekoj.<ref name="Groschupf"/><ref>{{Harvnb|Summers-Smith|1988|pp=253–254}}</ref> Analizoj de [[DNA]] sugestas, ke [[speciigo]] en la genro ''Passer'' okazis dum la [[Pleistoceno]] kaj antaŭe, dum aliaj evidentaĵoj sugestas ke la speciigo okazis antaŭ 25 000 ĝis 15 000 jaroj.<ref>{{cite journal| last= Allende | first= Luis M. | coauthors= Rubio, Isabel; Ruíz-del-Valle, Valentin; Guillén, Jesus; Martínez-Laso, Jorge; Lowy, Ernesto; Varela, Pilar; Zamora, Jorge; Arnaiz-Villena, Antonio | year= 2001 | title= The Old World sparrows (genus ''Passer'') phylogeography and their relative abundance of nuclear mtDNA pseudogenes | journal= Journal of Molecular Evolution | volume=53 | pages= 144–154| url = http://chopo.pntic.mec.es/~biolmol/publicaciones/Passer.pdf |format = PDF| issue= 2| doi= 10.1007/s002390010202}}</ref> Ene de ''Passer'', la dompasero estas parto de la grupo de "[[Palearkta ekozono|palearktaj]]palearktisaj nigratukaj paseroj" kaj proksima parenco de la mediteraneaj "salikopaseroj".<ref>González, Javier; Siow, Melanie; Garcia-del-Rey, Eduardo; Delgado, Guillermo; kaj Wink, Michael, Prelego ''Phylogenetic relationships of the Cape Verde Sparrow based on mitochondrial and nuclear DNA'', konsultita la 7an de februaro 2010, Systematics 2008, Göttingen [http://www.avescanarias.com/pdfs/CO%20Garcia-del-Rey%20POSTER%20(PASIAG).pdf]</ref><ref>{{Harvnb|Summers-Smith|1988|pp=303–305}}</ref>

Estis nomataj multaj subspecioj, kaj el tiuj dudek estis agnoskataj en ''[[Handbook of the Birds of the World]]'' (Manlibro de Tutmondaj Birdoj).<ref name="HBW"/> Tiuj subspecioj estas dividataj en du grupoj, la palearktapalearktisa grupo ''domesticus'', kaj la [[Hindomalaja ekozono|orienta]] grupo ''indicus''.<ref name="HBW"/> Kelkaj mezorientaj subspecioj, inklude ''Passer domesticus biblicus'', estas foje konsiderataj kiel tria grupo. La subspecio ''P. d. indicus'' estis priskribata kiel specio, kaj konsiderata kiel tio de multaj ornitologoj dum la 19a jarcento.<ref name=amn>{{Cite journal|last=Vaurie|first=Charles |authorlink=Charles Vaurie|coauthors =Koelz, Walter | title =Notes on some Ploceidae from western Asia | journal = American Museum Novitates |issue = 1406|url=http://digitallibrary.amnh.org/dspace/handle/2246/2345}}</ref> Migrantaj birdoj de la subspecio ''P. d. bactrianus'' en la grupo ''indicus'' estis konstatitaj kiel koincidaj kun la ''P. d. domesticus'' sen hibridiĝi en la 1970-aj jaroj, sed sovetaj sciencistoj E. I. Gavrilov kaj M. N. Korelov proponis ''indicus'' kiel separata specio.<ref name="Summers114–115">{{harvnb|Summers-Smith|1988|pp=114–115}}</ref> Plej parto de fakuloj ne agnoskas tiu disigon, ĉar birdoj de la grupo de ''indicus'' kaj de la grupo ''domesticus'' [[intergradado|intergradiĝas]] en granda parto de Irano.<ref name="HBW"/>

[[Kategorio:BestojPalearktisa el la Palearkta ekozonofaŭno]]

[[Kategorio:BestojOrientalisa el la Hindomalaja ekozonofaŭno]]