Litova lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Verdulo (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
alfabeto kaj prononco estu antaŭ la gramatiko |
||
Linio 39:
La norma lingvo estas bazata je la okcidenta aukŝtajtia dialekto. Komprenebleco inter la aŭkŝtajtia kaj ĵemajtia dialektoj estas konsiderata kiel malfacila por la plejparto de litovoj. Inter la fremdaj lingvoj, precipe la [[Rusa lingvo|rusa]], [[Angla lingvo|angla]] kaj [[Germana lingvo|germana]] estas uzataj kun alilandanoj.
== Gramatiko ==▼
=== Substantivoj kaj adjektivoj ===▼
Ekzistas du gramatikaj [[genro]]j en la litova. La litova estas [[fleksia lingvo]]. Ĝi havas kvin [[substantivo|substantivajn]] kaj tri [[adjektivo|adjektivajn]] [[deklinacio]]jn kun diversaj variantoj.▼
Substantivoj kaj aliaj deklinacieblaj vortoj estas deklinaciataj per sep kazoj: la [[nominativo]], [[genitivo]], [[dativo]], [[akuzativo]], [[instrumentalo]], tri tipoj de [[lokativo]], kaj la [[vokativo]] (nur substantivoj - Adjektivaj formoj uzas la nominativon).▼
=== Verboj ===▼
Ekzistas tri [[verbo|verbaj]] [[konjugacio]]j. Ĉiu verbo havas [[prezenco|prezencan]], [[preterito|preteritan]], [[preterita iterativo|preteritan iterativan]] kaj [[futuro|futuran]] verbotempojn de la [[indikativa modo|indikativa]] [[gramatika modo|modo]]; la [[kondicionala modo|kondicionala]] kaj [[imperativa modo|imperativa]] modo estas sen distingo de verbotempoj. Ĉi tiuj formoj estas konjugacieblaj. La unua kaj dua persono havas distingon inter singularo kaj pluralo, sed la tri-persona formo estas komuna inter la plurala kaj la singulara. Krom la konjugaciataj formoj ekzistas la [[infinitivo]].▼
Ĉiu verbo povas formi participojn simile al la esperanta simetria sistemo anta/inta/onta+ata/ita/ota. Neniu alia lingvo posedas tian unikan trajton.▼
=== Scienca traktado ===▼
La unua scienca "Kompendio de la litova lingvo" estis publikigita en 1856-57 de [[August Schleicher]], instruisto ĉe [[Prago|Praga]] Universitato.▼
== Numeraloj ==▼
Jen la [[numeralo]]j:▼
* vienas "unu", ▼
* du "du", ▼
* trys "tri", ▼
* keturi "kvar", ▼
* penki "kvin", ▼
* šeši, "ses", ▼
* septyni "sep", ▼
* aštuoni "ok", ▼
* devyni "naŭ", ▼
* dešimt "dek"▼
== Ortografio ==
Linio 92 ⟶ 62:
|ch ||dz ||dž ||ie ||uo
|}
== Litovdevenaj Esperantaj vortoj ==▼
* ''du''▼
* ''tuoj'' → ''tuj''▼
== Prononco ==
Linio 135 ⟶ 101:
La [[akcento]] estas libera kaj movebla. Estas tri akcentoj: La tildo, la dekstra korno kaj la maldekstra korno.
▲== Gramatiko ==
▲=== Substantivoj kaj adjektivoj ===
▲Ekzistas du gramatikaj [[genro]]j en la litova. La litova estas [[fleksia lingvo]]. Ĝi havas kvin [[substantivo|substantivajn]] kaj tri [[adjektivo|adjektivajn]] [[deklinacio]]jn kun diversaj variantoj.
▲Substantivoj kaj aliaj deklinacieblaj vortoj estas deklinaciataj per sep kazoj: la [[nominativo]], [[genitivo]], [[dativo]], [[akuzativo]], [[instrumentalo]], tri tipoj de [[lokativo]], kaj la [[vokativo]] (nur substantivoj - Adjektivaj formoj uzas la nominativon).
▲=== Verboj ===
▲Ekzistas tri [[verbo|verbaj]] [[konjugacio]]j. Ĉiu verbo havas [[prezenco|prezencan]], [[preterito|preteritan]], [[preterita iterativo|preteritan iterativan]] kaj [[futuro|futuran]] verbotempojn de la [[indikativa modo|indikativa]] [[gramatika modo|modo]]; la [[kondicionala modo|kondicionala]] kaj [[imperativa modo|imperativa]] modo estas sen distingo de verbotempoj. Ĉi tiuj formoj estas konjugacieblaj. La unua kaj dua persono havas distingon inter singularo kaj pluralo, sed la tri-persona formo estas komuna inter la plurala kaj la singulara. Krom la konjugaciataj formoj ekzistas la [[infinitivo]].
▲Ĉiu verbo povas formi participojn simile al la esperanta simetria sistemo anta/inta/onta+ata/ita/ota. Neniu alia lingvo posedas tian unikan trajton.
▲=== Scienca traktado ===
▲La unua scienca "Kompendio de la litova lingvo" estis publikigita en 1856-57 de [[August Schleicher]], instruisto ĉe [[Prago|Praga]] Universitato.
▲== Numeraloj ==
▲Jen la [[numeralo]]j:
▲* vienas "unu",
▲* du "du",
▲* trys "tri",
▲* keturi "kvar",
▲* penki "kvin",
▲* šeši, "ses",
▲* septyni "sep",
▲* aštuoni "ok",
▲* devyni "naŭ",
▲* dešimt "dek"
▲== Litovdevenaj Esperantaj vortoj ==
▲* ''du''
▲* ''tuoj'' → ''tuj''
== Kursoj pri la litova ==
| |||