Demokratio: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
NicoRay (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto: th:ประชาธิปไตย estas artikolo leginda; kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 39:
* En Romio, longa historio de [[klasbatalo]]j unue inter la [[Patricio]]j la [[Plebo]], poste la riĉuloj (el la du klasoj) kaj la [[proleto]]j kondukis al kompleksa [[Respubliko|respublika]] sistemo, kiu neniam estis vere demokrata, pro multspecaj sistemoj kaj artifikoj de la superaj klasoj kiuj celis malhelpi, ke la popolo havu influon aŭ manipuli tiun ĉi, aŭ perfortaĵoj ĉiaspecaj kaj fine enlanadaj militoj.
* Ĉe ĝermanaj popoloj pluraj institucioj estis antaŭformoj de demokratio, eĉ pli demokrataj ol tiuj de Grekio, kiuj valoris nur por la civitanoj (ĝenerale nur 10% de la loĝantoj), malinkluzivante ĉiujn virinojn, la alilandanojn kaj la multajn sklavojn)
* Kiel la komencon de moderna demokratio oni povas nomi la enkondukon de ĝenerala kaj egala balotrajto. En multaj landoj la viroj ricevis balotrajton fine de la 19-a jarcento. La regantaj pensmanieroj ne konsideris ebla, ke la virinoj pertoprenu en politiko (ili estis forbaritaj eĉ el supera edukado). Pri vere egala balotrajto oni povas paroli nur kiam ankaŭ la virinoj ricevis la rajton voĉdoni. En multaj landoj tio okazis post la jaro [[1900]]. [[Novzelando]] kiel la unua lando en la mondo enkondukis virinan balotrajton en [[1894]] kaj [[Aŭstralio]] en [[1902]]. [[Finnlando]] estis la unua lando en Eŭropo, kiu donis al virinoj la rajton voĉdoni, en la jaro [[1905]], lastaj regionoj en Eŭropo estis certaj [[kantono]]j de [[Svisio]], kiuj donis al virinoj balotrajton nur en la 1970-aj jaroj. En multaj landoj daŭre ne ekzistas ĝenerala kaj egala balotrajto.<ref>Jacques Dalarun [http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_Dalarun] en Gouverner c’est servir. Essai de démocratie médiévale, Alma éditeur, Paris, 2012 (ISBN
== Notoj ==
Linio 60:
{{LigoElstara|he}}
{{LigoLeginda|ru}}
{{LigoLeginda|th}}
{{LigoLeginda|tr}}
|