Ĉeka: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Nomo
e Aldonis bildon
Linio 1:
[[Dosiero:Emblema KGB.svg|110px|right]]
La '''Ĉeka''' <ref>'''ЧК''' - чрезвычайная комиссия - ''ĉrezviĉajnaja komissija'', - Eksterordinara Komisiono.</ref> estis la unua [[Sovetio|Sovetia]] organizaĵo de ŝtata sekureco. Ĝi estis kreita la {{daton|20|decembro|1917}}, per dekreto de [[Lenin|Vladimir Lenin]]. Ĝia unua ĉefo estis nobelo-fariĝinta-komunisto [[Feliks Dzerĵinskij]]<ref name=Stalinsleadership>{{citaĵo de libro |titolo=The Impact of Stalin's Leadership in the USSR,1924-1941 |aŭtoroligilo=John Laver |jaro=2008 |eldoninto=Nelson Thornes |isbn=978-0-7487-8267-3 |paĝoj=3}}</ref>.
 
Fine de 1918, centoj da Ĉeka-komitatoj estis kreitaj en la urboj. Pluraj miloj da disidentoj, dizertintoj, aŭ aliaj homoj estis arestitaj, torturitaj aŭ ekzekutitaj de Ĉeka-grupoj<ref name="Linc">[http://books.google.com/books?id=R6HAJIJhNp4C&pg=PA383&dq=red+victory+cheka+torture+beatings&ei=JPDrRvHBDY3goALEseĈDw&ie=ISO-8859-1&sig=Q2uKWqXLBGbGzwKVQYfnIR-LWaQ#PPA383,M1 pages 383-385], Lincoln (1999).</ref>. Post 1922, Ĉeka-grupoj spertis multajn reorganiziĝojn, kiel faris la [[NKVD]]. Ĝiaj membroj estis delonge nomitaj Ĉeka-anoj en la 1980-aj jaroj<ref name="lcweb2.loc.gov">{{Citaĵo el la reto|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/soviet_union/su_glos.html#union |titolo=Library of Congress / Federal Research Division / Country Studies / Area Handbook Series/ Soviet Union / Glossary |eldoninto="Lcweb2.loc.gov" |alirdato=2011-07-27}}</ref>. Post la alveno de [[Vladimir Putin]] al povo, la refero al [[FSB]]-membroj kiel "Ĉeka-anoj" pliiĝis, interalie de politikaj opoziciantoj al Putin, ofte pejorative.
 
Ekde la komenco, la Ĉeka estis grava militara kaj sekureca armilo de la Bolŝevika komunista registaro. En 1921 la trupoj de la Ĉeka nombris {{unuo|200000}}. Tiuj trupoj organizis kaj mastrumis la [[Gulago|Gulag]]-sistemon; "rekviziciis" manĝaĵon; [[torturo|torturis]] kaj [[ekzekuto|ekzekutis]] politikaj opoziciantojn; subpremis ribelojn and tumultojn de laboristoj aŭ kamparanoj, kaj [[ribelo]]jn en la dizertint-trafita [[Ruĝa Armeo]]<ref name="Black">Werth, Nicolas ''et al'' 1999. ''The black book of communism: crimes, terror, repression''. Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7</ref>.
<br clear=all>
 
== Nomo ==
La plena nomo de Ĉeka en 1918 estis (en la [[Rusa lingvo|rusa]]) "Tut-rusia Eksterordinara Komisiono por kontraŭbatali kontraŭrevolucion kaj Sabotadon"<ref>"Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем"</ref>.