Adiĝo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Informkesto rivero
'''Adiĝo''' ([[itala lingvo|itale]]: ''Adige'', [[germana lingvo|germane]]: ''Etsch'', [[ladina lingvo|ladine]]: ''Adesc'', ''Adiç'') estas la dua plej longa rivero de [[Italio]], kun longo de 409 km.
|NOMO = Adiĝo <br />
<small>(itale: Adige - germane: Etsch)</small>
|FOTO = Adige Verona 2010.JPG
|FOTO-PRISKRIBO = Rivero Adiĝo en [[Verono]]
|SITUO = [[Italio]]
|LONGECO = 410
|FONTO =
|FONTO-ALTECO = 1520
|ENFLUEJO = [[Adriatiko]]
|ENFLUEJO-ALTECO =
|MEZNOMBRA-TRAFLUO =
|AKVOKOLEKTA-AREO =
|ALTECODIFERENCO =
|URBOJ SURVOJAJ =
|DEKSTRAJ ALFLUOJ =
|MALDEKSTRAJ ALFLUOJ =
|RIMARKOJ =
|FOTO1 =AdigeLocationMap360.png
|FOTO-PRISKRIBO1 =Mapo de rivero Adiĝo
|FOTO2 =
|FOTO-PRISKRIBO2 =
|FOTO3 =
|FOTO-PRISKRIBO3 =
}}
 
La '''Adiĝo''' ( itale: ''Adige'' ; germane: ''Etsch'' ; ladine: Adesc ; latine: Athesis ) estas rivero kun ĝia fonto en la Alpa regiono de [[Sudtirolo]] proksime de la itala limo kun Aŭstrio kaj Svislando. Je 410 kilometroj en longo, ĝi estas la dua plej longa rivero en [[Italio]], post rivero [[Pado]] kiu longas 652 kilometrojn.
Ĝi fontas en [[Provinco Bolzano]] ĉe monto ''Reschenscheideck''. Mallonge poste ĝi formas lageton (''[[Reschensee]]'' [reŝnze]) 1.482 m altan. De tie ĝi rapide malaltiĝas ĝis ĉ. 900 metroj kaj turniĝas orienten, fluante tra la Venosta Valo (''Vinschgau'') ĝis [[Merano]] (263 m) kaj [[Bolzano]] (232 m). Tie de nordo alfluas rivero ''Isarco'' (ge. ''Eisack'').
 
=== Fizika geografio===
[[Dosiero:Etsch verona.jpg|thumbnail|right|Adiĝo ĉe Verono]]
La [[akvokolekta areo]] de Adiĝo ampleksas 12.000 km². De tiuj 7.200 km² troviĝas en la [[provinco Bolzano-Bozen]] ene de kiu la rivero longas 140 km (1/3 de la tuta longo).
De Boceno Adiĝo fluas suden kaj eliras el la [[Alpoj]] ĉe [[Verono]]. De tie ĝi turniĝas orienten al [[Adriatiko]] kaj disbranĉiĝas al [[riverdelto]]. La plej granda branĉo ĉe [[Porto Fossone]] enfluas Adriatikon; aliaj branĉoj interplektiĝas kun la delto de [[Pado]].
==== Fonto ====
La riverfontoj troviĝas je altitudo de 1504 m proksime al la [[Reschenpasejo]] kiu kunligas [[Italio]]n kaj [[Aŭstrio]]n. Tuj post la fonto la rivero fluas tra la artefarita alpa lago Reschen. La lago estas konata pro la preĝeja turo kiu markas la lokon de la antaŭa vilaĝo de ''Alt [[Graun im Vinschgau|Graun]]'' (Malnova Graun); ĝi estis evakuita kaj inundita en 1953 post la digo enfermante la fontojn estis finita.
 
==== Venosta Valo ====
Inter Boceno kaj Verono la adiĝa valo formas parton de grava trafika vojo nord-suda, kiu transiras la centrajn Alpojn ĉe [[Pasejo Brenero]].
La Valo inter la [[Reschenpasejo]] kaj Merano nomiĝas Venosta Valo (''Vinschgau''). Tui post la fonta lago la Adiĝo rapide malsupren fluas en suda direkto ĝis ĉ. 900 metroj de altitudo. Proksime de [[Glurns]], enfluas la rivero Rom devenante de la la svisa [[Val Müstair]]. De tie la Adiĝo fluas orienten, ĝis [[Merano]] (320 m), kie enfluas la rivero Passer. Inter la fonto kaj Merano pluraj [[hidroelektra centralo|hidroelektraj centraloj]] utiligas la energion de la akvo por produktado de elektra energio.
 
==== Adiĝa Valo ====
Ek de Merano la Adiĝo malsuprenfluas pli malrapide kaj la valo estas plejparte pli larĝa. Ĝi direktiĝas pli malpli en suda direkto. Apud Bolzano enflusas la rivero [[Eisack]].
 
Tuj post [[Salorno]], kie la valo malvastiĝas, la rivero forlasas Sudtirolon, kaj enfluas [[Trentino]]n. Proksime de [[Trento]], la [[Avisio]], Noce, kaj Fersina riveroj enfluas. Sude de [[Rovereto]] la Adiĝo estas ligita per artefaritaj subtera kanalo al [[Garda-Lago]] por inundopreventado. Ĉe la limo inter Trentin kaj [[Veneto]] la Adiĝo trafluas la kluzon de [[Verono]] (59 m) kaj eniras la [[pada ebenaĵo|padan ebenaĵon]].
 
==== Ebena parto ====
La Adiĝo trafluas la urbon [[Verono]] kaj poste ĝi fluas malrapide en unue sudorienta, kaj fine orienta direkto tra la [[pada ebenaĵo]]. Post [[Legnago]] ĝi disiras en pliaj branĉoj (la plej grava branĉo atingas larĝon egala al 260 m) kiuj fluas en la [[Adriatiko]] en proksimeco de la urbo [[Chioggia]].
 
[[Dosiero:Aussichtsplattform Harderburg, Blick über Salurn.jpg|thumb|800px|Adiĝa valo, vido de [[Salorno]] norden]]